Tin cộng đồng

ÁO DÀI PHỤ NỮ CHAMPA Trang phục hay y phục tức những đồ để mặc, là một trong ba nhu cầu cần có của đời sống con người. Nên từ trước đến nay ngoài ăn và ở ra con người rất quan tâm đến cách ăn mặc. Đây là sản phẩm văn hoá sớm nhất của xã hội loài người, được thay đổi theo thời gian cùng với quá trình phát triển của lịch sử. Nó rất phong phú và đa dạng, tuỳ theo mỗi dân tộc với những văn hóa cá biệt mà có những nét đặc trưng riêng. Thí dụ như phụ nữ Nhật Bản lộng lẫy trong bộ Kimono, phụ nữ Đại Hàn thì rực rỡ với bộ áo Hanbok, phụ nữ Ấn Độ cho ta cái ấn tượng rất đặc biệt với bộ Sari, còn phụ nữ Champa thì sao? Mặc dù trong xã hội của người Chăm mỗi tầng lớp, mỗi chức sắc đều có những phong cách y phục riêng. Nhưng phải nói từ xưa đến nay, đặc sắc nhất vẫn là chiếc áo dài truyền thống duyên dáng thướt tha của người phụ nữ Champa. Chiếc áo dài truyền thống của người phụ nữ Chăm khi nhìn xa, những tưởng rằng không khác chi chiếc áo dài truyền thống của người phụ nữ Việt. Nhưng khi đến gần mới thấy khác, là nó không xẻ tà và mặc chui đầu. Cổ áo hình tròn hay hình trái tim khi mặc phủ trùm xuống trên váy ôm sát thân người, tạo cho bước đi uyển chuyển, nhẹ nhàng làm nổi bật cơ thể với những đường cong mĩ miều vốn sẵn có của người phụ nữ. Nên áo dài sẽ mãi là biểu tượng cho vẻ đẹp của người phụ nữ Champa, đó cũng là niềm tự hào của dân tộc đối với bạn bè khắp nơi.  Chiếc áo dài Chăm với chất liệu mềm mại, nhưng không thiếu sự rực rỡ đã thu hút ánh mắt của nhiều người nhất là khi những phụ nữ mặc trong những dịp lễ hội. Chiếc áo dài của người Chăm còn nói lên phần nào đức tính đẹp, không thiếu phần quan trọng của người phụ nữ trong đời sống. Đây là nét độc đáo nên dù theo thời gian có sự thay đổi nào, áo dài Chăm vẫn luôn mang bản sắc dân tộc. Chiếc áo dài Champa không xẻ tà, che thân kín đáo. Nhưng sao che được những nét đẹp của người phụ nữ, thầm lặng bên trong. Nên hỡi những người con gái Champa ơi! Hãy lấy làm vui lòng và hớn hở, cùng nhớ luôn tự hào về chiếc áo dài truyền thống xưa nay. Vì khi mặc, chỉ làm cho quý chị em đẹp đẽ hơn thôi! Chân Thành (tác giả gởi bài qua info@nguoicham.com)    

M?t gi?ng baritone m?i c?a mi?n Trung Sinh ho?t âm nh?c c?a các n??c phát tri?n nh? M?, Anh luôn luôn sôi ??ng và h?p d?n vì bao gi? c?ng có s? xu?t hi?n c?a nh?ng nhân t? m?i mà tr??c h?t là nh?ng gi?ng ca m?i ???c kh?ng ??nh qua các s?n ph?m c?a n?n công nghi?p ghi âm và ???c tôn vinh qua các gi?i th??ng danh giá nh? Grammy hay Brit Awards. ? Vi?t Nam trong g?n 20 n?m tr? l?i ?ây, các nhân t? m?i nh? th? l?i không nhi?u: lúc nào công chúng yêu nh?c c?ng ch? th?y ng?n ?y gi?ng ca, h?t Lam Tr??ng l?i ??n ?àm V?nh H?ng ho?c ??c Tu?n (ho?c h?t Thu Minh l?i ??n H? Ng?c Hà, H?ng Nhung, Thanh Lam) và các gi?ng ca m?i t?o ra ???c b??c ??t phá cho sinh ho?t âm nh?c th?t s? hi?m hoi. M?c dù v?y, bên c?nh các gi?ng ca c?a dòng nh?c th? tr??ng, v?n có các gi?ng ca ???c khán gi? ái m? nh? ??c Minh, Thu? Long, Qu?nh Lan... v?i màu s?c âm nh?c r?t riêng. Anh Tr??ng Tu?n, m?t ng??i thu?c dân t?c Ch?m sinh tr??ng t?i Phan Rang, hi?n s?ng t?i ?à N?ng, là m?t gi?ng nam trung m?i c?a mi?n Trung có th? ??ng vào hàng ng? nh?ng ca s? ?ã kh?ng ??nh tên tu?i c?a mình nh? ??c Minh, Qu?nh Lan hay Th?y Long… Nghe anh hát nh?ng ca khúc tr? tình, ng??i yêu nh?c th?y có m?t chút gì c?a gi?ng ca nh? nh? gió tho?ng c?a Duy Trác th?i tr? và m?t chút gì c?a gi?ng ca Ph??ng ??i c?a ban tam ca Sao B?ng ngày nào... M?t ca khúc tr? tình m?i c?a nh?c s? Trà Vigia v?i gi?ng hát c?a anh Tr??ng Tu?n:  https://youtu.be/gB7ltYh_3GA M?t tình khúc c?a nh?c s? Nguy?n T? v?i gi?ng hát c?a anh Tr??ng Tu?n: https://youtu.be/c2uXjknMM6Y ?nh: Ca s? Tr??ng Tu?n (ng?i gi?a) v?i nh?ng ng??i b?n

Vào ?ây ?? b?o tr? ch??ng trình ??a m?c " Vi?t - Cham - Anh " vào trong Cham Dictionary    Th?i gian gây qu? (05-26-2018 t?i 06-30-2018). N?u ??n ngày ?áo h?n mà không ?? s? ti?n thì NC s? hoàn ti?n l?i cho bà con.   Gây qu? cho vi?c ??a m?c "Vi?t - Cham - Anh" vào trong Cham Dictionary ONLINE. https://www.gofundme.com/cham-dictionary Salam mikwa,Web: nguoicham.com (NC) mu?n gây qu? kho?ng $5,000 ?? ??a m?c "Vi?t - Ch?m - Anh" vào trong t? ?i?n Cham dictionary (Cdict) ? http://nguoicham.com/cdict/ Nh? chúng ta th?a bi?t trong xã h?i Cham ngày nay, ph?n ti?ng Ch?m ?ã s?p tr? thành t? ng?, vì v?y vi?c b?o t?n ngôn ng? Cham là r?t c?n thi?t và c?p bách. Hi?u ???c tình tr?ng này, NC ?ã t?o T? ?i?n Cham tr?c tuy?n v?i danh m?c "Cham - Vi?t - Anh" t?i http://nguoicham.com/cdict/, và thi?t ngh? ?ó c?ng là m?t trong nh?ng n? l?c góp ph?n vào b?o t?n ngôn ng? Cham chúng ta. Sau khi trang web Cdict này ra ??i thì có r?t nhi?u ng??i yêu thích, ??ng viên và có ph?n h?i t?t cho Cdict, vì nó r?t h?u ích cho nh?ng ng??i mu?n bi?t, h?c h?i và nghiên c?u v? ngôn ng? Ch?m. Tuy nhiên, m?c "Ch?m - Vi?t - Pháp" v?n còn gi?i h?n ??i v?i m?t s? ng??i không bi?t nhi?u v? ti?ng Cham vì h? không bi?t ?ánh t? Latin Cham ?? tìm ki?m trong Cdict, nên m?c này v?n còn tr? ng?i. Theo yêu c?u s? ?ông c?a m?i ng??i là NC nên b? sung và ??a m?c "Vi?t - Ch?m - Anh" vào Cdict là m?t vi?c làm t?i ?u và r?t c?n thi?t cho vi?c tra t? v?ng trên Cdict. Vì ngày nay h?u h?t m?i ng??i s?ng ? Vi?t Nam hay ? các n??c khác, h? bi?t ti?ng Vi?t ho?c ti?ng Anh nhi?u h?n ti?ng Ch?m, vì v?y vi?c tìm ki?m các t? v?ng trong Cdict d? dàng h?n b?ng cách tra t? tr?c ti?p b?ng ti?ng Vi?t hay ti?ng Anh. D? ?áp ?ng yêu c?u ?ó nên hôm nay NC xin m?o mu?i m? m?c "Gây qu? cho Cdict" ?? có kinh phí th?c hi?n cho d? án trên. Qua kinh nghi?m t?n h?n 3 n?m ?? hoàn thành m?c t? ?i?n "Cham - Vi?t - Pháp" v?i g?n 5000 t? v?ng. Nó r?t công phu và t?n r?t nhi?u th?i gian và ti?n b?c ?? hoàn thành nh? bây gi? ta th?y trên http://nguoicham.com/cdict/. Vì v?y, l?n này, NC không ?? ngân sách ?? th?c hi?n d? án trên n?a.?? thêm m?c "Vi?t - Ch?m - Anh" vào Cdict v?i h?n 8000 t? v?ng thì c?n r?t nhi?u công s?c và th?i gi? ?? hoàn thành. Theo kh?o sát và th?m dò c?a chúng tôi, nó ph?i c?n ??n kho?ng $5000 ?? trang tr?i và ti?n b?i d??ng anh em cùng làm d? án này. Và d? ki?n s? ???c hoàn thành trong 2 n?m. (Xem video Demo) N?u ch? có riêng NC trong lúc này thì r?t khó có th? ?? th?c hi?n ???c cho d? án trên, vì v?y NC r?t mong các b?n cùng nhau góp m?t bàn tay ?? ?? có ???c s? ti?n ?y.Cùng nhau ?óng góp t?i ?ây: https://www.gofundme.com/cham-dictionaryDanh sách ?ng h? c?a các b?n s? ???c ghi rõ trong Cham dictionary. L?n n?a, NC c?m ?n các b?n r?t nhi?u v? s? ?ng h?, ??ng hành và ?óng góp c?a các b?n nh?m cùng nhau vun ??p và góp ph?n b?o t?n ngôn ng? Cham chúng ta trong lúc bây gi?. Trân tr?ng,NguoiCham___Liên l?c:N?u các b?n không quen ?óng góp qua website này thì xin inbox NC t?i https://www.facebook.com/nguoichamEmail: nguoicham07@gmail.com Ho?c chuy?n kho?n qua ??a ch?:Ng? Thanh V?n, stk: 0101502535, NH ?ông Á, chi nhánh Th? ??c - HCM Quý nhân ?ã th?c hi?n chuy?n kho?n xin phi?n lòng ch?p phi?u g?i inbox cho Ikan nhé! Trân tr?ng và xin chân thành c?m ?n.___Th?i gian gây qu? b?t ??u t? 26/05/2018 ??n 30/06/2018. N?u ??n ngày ?áo h?n mà không ?? s? ti?n trên thì NC s? hoàn ti?n l?i cho anh ch? em và bà con ?ã ?óng góp. C?m ?n r?t nhi?u. ----------------------------------------------Fundraising for Cham Dictionary "Vietnamese – Cham – English"via: https://www.gofundme.com/cham-dictionary Hello our beloved brothers and sisters, Web: nguoicham.com (NC) wants to raise $ 5,000 for adding a "Vi?t - Ch?m - Anh" (Vietnamese – Cham – English) item into the Cham dictionary (Cdict) at http://nguoicham.com/cdict/ As we know in Cham society today, the Cham language is threatened by extinction and Cham-language preservation is very necessary and urgent. Facing this situation, NC has created the Cham Dictionary online with the item "Cham - Vietnamese - English" at http://nguoicham.com/cdict/, which is one of the efforts that helps contribute to the preservation of the Cham language. After the launch of Cdict, there are a lot of people who love it and have given positive feedback to Cdict, because it is very useful for those who want to know, learn, and research the Cham language.However, the item of "Cham - Vietnamese - French" is still limited for who those who do not know much about Cham language because they do not know how to type Cham words or search for the words that they want to find. According to a large number of people, NC should add "Viet - Cham - English" to Cdict as an optimal and essential feature for searching vocabulary on, and effectively using, Cdict. Nowadays most Cham people live in Vietnam or in other countries, and know Vietnamese or English more than Cham—so searching for words in Cdict would be made easier by looking up words in Vietnamese or English.In order to meet these expectations and the needs of the community: today we would like to open the "Cdict Fundraising" to have funding and support for this project. Over 3 years of labor was required to complete the Cdict with item "Cham -Vietnam - French," containing nearly 5000 vocabulary items. We are aware of the difficulty of this task because it is very detailed, elaborate, and takes a lot of time and money to complete as it is now. At this time, however, NC does not have a sufficient budget to carry out the project to completion. Adding the "Vi?t- Cham - English" item into Cdict with 8000 vocabulary items is labor intensive and requires hours of work to be completed. According to our survey, it will require $5000 to hire experts and compensate the labor needed for this project. In order to conduct this project, NC is looking forward to seeing your generous contribution. Support here: https://www.gofundme.com/cham-dictionaryYour support will be listed in the Cham dictionary. Again, thank you very much for your support and your contribution. We look forward to working together in preserving our Cham language.   Best Regards,NguoiCham___Contact information:If you are unable to contribue in this site, then inbox NC via https://www.facebook.com/nguoichamor email: nguoicham07@gmail.com___Funding time starts from May 26, 2018 to June 30, 2018. If there is not enough money on the maturity date, NC will refund money for the supporters and relatives have contributed. Thanks so much.       Liên l?c: M?i ?óng góp xin liên l?c qua: inbox t?i https://www.facebook.com/nguoicham   t?i gây qu? website https://www.gofundme.com/cham-dictionary Email: nguoicham07@gmail.com     Danh Sách Quí B?o Tr? Viên Cho Cham Dictionary (CDict) Stt        H? và Tên             S? ti?n               Ghi chú       1 Abd Majid Yunos 200 MYR ?ã nh?n 2 Web Nguoicham.com $500 ?ã nh?n  3 Phú V?n D?ng $100   4 v/c Bá Trung Thi?u $500 ?ã nh?n  5 L?u Quang Sáng $100   6 Ysa Cosiem $100   7 v/c Ch? M? Lan  $500   8 v/c Bá V?n D? $100   9 v/c Bá Mohamad Aly $200   10 Hangow Thien $100   11 Luu Hoangzdu $200   12 v/c Ng?c Minh L?u $100 ?ã nh?n  13 v/c Báo V?n Cân $200   14 v/c Kathy Ba (??o V?n Hi?n) $500   15 Miêu Tu?n Ph??ng (Min Cham) $30   16 Julie Dac $100   17 Qua Anh D?ng $100 ?ã nh?n  18 ??t Xuân Hi?p $100 ?ã nh?n 19 ?àng Reo $50   20 Zalyn Kieu $50   21 v/c Zamin V?n (Savy Châu)  $100 ?ã nh?n 22 v/c Jame Ba (Imam Bá) $50 ?ã nh?n 23 Teresa Mai (Thu? Tiên) $100 ?ã nh?n 24 Kinh Khánh $500   25 v/c Th?p Danh ??ng $50  ?ã nh?n 26 Ông/bà Yassin Ba $100  ?ã nh?n 27 v/c Sarif Châu (Lêvy Bá) $100  ?ã nh?n 28 v/c Fatimah Amin (Karim Abdul Rahman) $100   29 v/c Mohamed Châu $100   30 Hi?n ??c $100   31 v/c Sami Ba (Lâm V?n Hà) $500   32 Ikan di Ram 1,000,000 VN?   33 BiBi Ph??ng   500,000 VN? ?ã nh?n 34 Phiral   500,000 VN? ?ã nh?n 35 Ja Aia Campa    500,000 VN?   36 Báo Phú Sang      50,000 VN?    37 Wa Praong   500,000 VN? ?ã nh?n  38 Duong Long   500,000 VN? ?ã nh?n  39 Eva Ruoi     500,000 VN? ?ã nh?n  40 Anh Nguyen Ngoc     50,000 VN?   41  Hoang Khang     500,000 VN?    42 JaThoai    500,000 VN? ?ã nh?n 43 Ja Dar   100,000 VN?    44 RJ-AntiVirus-Aaa    500,000 VN? ?ã nh?n  45 Anh Nang  1,000,000 VN?    46 D??ng L?u    500,000 VN?   47 ?àng Ng?c Thu?    500,000 VN? ?ã nh?n 48  Thông Thái Lâm    500,000 VN? ?ã nh?n   49 GalaiMT    500,000 VN? ?ã nh?n   50 Châu Út Hi?p    300,000 VN? ?ã nh?n 51 Patri Nai    200,000 VN? ?ã nh?n  52 Jabraok Hamutanran    500,000 VN? ?ã nh?n  53 Putra Jatrai      500,000 VN? ?ã nh?n  54 Tuan Inu    500,000 VN? ?ã nh?n  55 Liem Coi    200,000 VN?   56 V? "cám"    100,000 VN?    57 Tu? Nguyên    500,000 VN?     58 Thu?n Hoà Th??ng Trinh    500,000 VN?  ?ã nh?n  59 Nha Trang Châu    300,000 VN?  ?ã nh?n 60 Kim Tagalau    500,000 VN? ?ã nh?n 61 Camry Mohamad    300,000 VN?   62 T? B?o Trung    350,000 VN?   63 Hoa Tuoi Duong    500,000 VN? ?ã nh?n 64 Nuhuang Thai 1,000,000 VN? ?ã nh?n 65 Tu?n Tr??ng 2,000,000 VN?      T?ng c?ng: $5,430 + 16,950,000VN?  + 200 MYR                  

Ng??i Ch?m ?

DOHAMIDE V

M?t l?i gi?i thi?u v? B

NHỊN CHAY THÁNG RAMADAN By MOHAMED HANIFA        NC News - Tìm ngược về thời xa xưa, các bộ tộc tiền-Islam trên bán đảo Arab thường chung sống cùng các cộng đồng Do thái và Thiên Chúa giáo. Thành phố Madinah nằm về phía bắc và cách kinh thành Makkah khoảng 350 km, cũng như các thành phố khác tại đây ngoài đa số các bộ tộc Arab còn có các bộ tộc Aws và Khazraj là những cộng đồng lớn và mạnh của người Do thái lúc bấy giờ, họ nhịn chay bắt đầu vào ngày Yom Kippour ( Ngày Đại xá ). Lễ này được cử hành hằng năm từ ngày 10 của tháng Tishré (giữa tháng 9 và tháng 10 theo niên lịch của người Grê-goa).Các sử gia đã so sánh tính cách trùng hợp và bất ngờ của những lời Mặc khải đến với Thiên Sứ Muhammad (saw) sau đêm 24 của tháng Ramadan với Mười Điều Răn mà THƯỢNG ĐẾ đã Khải Thị cho Nabi Musa (Moise) sau sáu đêm cuối cũng vào tháng Ramadan. Theo một cách khác cộng đồng Thiên Chúa giáo cũng phải tuân thủ việc nhịn chay hàng năm, mà họ gọi là mùa chay (carême).Nguồn gốc của việc nhịn chay Ramadan nằm trong sự liên tục của lịch sử mà chính Thiên sứ Muhammad (saw) là người đòi hỏi chúng ta tiếp tục thi hành, Thiên Sứ không nhắm vào việc xóa bỏ truyền thống của dân Do thái nhưng nhắm vào việc cập nhật và đưa những lời Thiên Khải mới trở về dạng nguyên mẩu. Thiên Sứ Muhammad (saw) là người được THƯỢNG ĐẾ ký thác để làm việc này.Nhịn chay không phải chỉ dành cho một số tín đồ trung tín, hay là hành động đơn lẻ của một vài cá nhân ngoan đạo, mà là lệnh truyền bắt buộc  đối với mọi tín đồ, ngoại  trừ những trường hợp đặt biệt. Islam được mặc khải và là thông điệp cuối cùng của Thượng Đế gởi đến nhân loại, cũng nhắc lại lệnh truyền thiêng liêng này, bởi hình thức kiêng cử mang lại lợi ích và cần thiết cho con người.Nhịn chay không phải chỉ có việc không ăn, không uống trong khoảng thời gian được quy đinh hằng ngày. Trong Islam, nhịn chay là để kiểm tra lại vấn đề ẩm thực hầu giữ gìn sức khỏe, rèn luyện ý chí, trau dồi tinh thần, sống hòa hợp đạo đức, thay đổi thói quen hằng ngày hầu thích ứng với những hoàn cảnh không may có thể xảy ra.Nhịn chay trong tháng Ramadan không phải chỉ là dằn cơn đói khát, dằn cơn nóng giận, dằn sự tranh chấp, dằn lòng tham, dằn nhục dục v.v.  .., mà đây là sự quyết tâm tuân lệnh và tùy thuộc hoàn toàn vào Ý Chí của Thượng Đế. Bởi Ngài muốn chúng ta trở thành những người  hoàn hảo, lương thiện, thanh liêm.Nhịn chay trong Islam là cách tập luyện ý chí, củng cố sức chịu đựng, rèn luyện tính nhẫn nại. Sự liên tục tưởng nhớ Thượng Đế, kính tin lời dạy của Ngài giúp ta dằn được những đòi hỏi tự nhiên mà hằng ngày ta có thói quen tự thỏa mãn mỗi khi cần.  Đây cũng là cách bày tỏ sự quy phục, kính sợ sự xét xử cuối cùng vào ngày Đại Phán. Nó giúp ta cưỡng lại những đòi hỏi của thể xác, trao dồi tinh thần tuân phục kỷ luật.Nhịn chay trong tháng Ramadan cũng giúp ta điều khắc chế độ dưỡng sinh. Mặc dù tôn trọng giờ giấc của những bửa ăn trong ngày là điều cần thiết, nhưng cũng không nên để bị lệ thuộc vào cảm xúc và sự thèm muốn. Thay đổi giờ ăn uống trong một tháng là một thử thách để dạy con người tự kềm chế hầu khám phá ra rằng điều này có thể thích ứng được. Sự tạm thời thay đổi này giúp ta không cảm thấy khó khăn nếu  tình trạng sức khỏe cần phải áp dụng chế độ ẩm thực cử kiêng.Tóm lại, tháng Ramadan là tháng mà mọi người  Muslim tự mình tập luyện thói quen, giám sát, phán đoán từ hành động, lời nói, cử chỉ sao cho xứng hợp với tôn chỉ của tôn giáo mình. Tự mình tôi luyên để xa lánh những cám dỗ và điều này chỉ có thể làm được nếu người ấy có đức tin vững chắc. Đây là sự tự nguyện  với tất cả lương tri và thể xác, bởi ngoài Thượng Đế ra không ai làm chứng  và quan sát cho hành động của mình. Mặc cho sự cám dỗ vật chất và sức ép của cảm xúc, người Muslim luôn tự kiểm thảo cũng như quí trọng những giao ước tâm linh với Thượng Đế. Nhịn chay là một hành động tôn thờ cao quí mà Thượng Đế rất mực thương yêu, cho nên Thiên Sứ Muhammad (SAW) đã dạy : “ ... Thượng Đế phán : Mọi hành động đều có giá trị (ân phước) của nó, ngoại trừ sự nhịn chay, nó (nhịn chay) là của Ta, chính Ta sẽ ban thưởng ...”Nguyện cầu Allah dẫn dắt, bổ sung, phù trì, cứu độ.              Allah phán: “Hỡi những ai có niềm tin! nhịn chay theo chế độ (Siyam) được truyền xuống cho các ngươi như đã được truyền xuống cho những người trước các ngươi để cho các ngươi (rèn luyện sự) khắc kỷ và trở thành người ngay thẳng và sợ Allah (Al-Muttaqun) .” (2:183). Theo câu Kinh này thì sự nhịn chay không phải là điều mới mẻ chỉ Islam đề cập đến, mà nó đã được áp dụng cho mọi tôn giáo khác tùy theo quy luật và cách thức của từng tôn giáo. Ấn giáo, Phật giáo, Thiên Chúa giáo, Do Thái giáo cũng thực hành theo cách thức của họ. Riêng Islam, trải dài qua các Thiên Sứ từ thời Adam (AS) cho đến Thiên Sứ Muhammad (SAW), sự nhịn chay luôn luôn được đặt nặng như là một trong các giáo điều bắt buộc và mọi tín đồ phải thực hành nghiêm túc.Abdul Alim & Mohamed Hanifa Theo Haidang.org

L? h?i Ch?m ? Th

VĂN HOÁ DÂN GIAN NGƯỜI CHĂM VỚI VẤN ĐỂ PHÁT TRIỂN DU LICH NINH THUẬN NC News - Đứng trước vận hội mới và thách thức mới của  làn sóng du lịch, để hòa mình cùng cả nước đẩy mạnh, nhanh ngành công nghiệp không khói, phát triển kinh tế , văn hóa xã hội, Ninh Thuận làm gì để phát triển tiềm năng du lịch ở địa phương. Tiềm năng du lịch Ninh Thuận không dừng lại ở lễ hội Katê, mà hơn thế, còn ở du lịch văn hóa bởi vẽ đẹp thiên nhiên kỳ thú, có biển, núi đầy ắp ánh nắng; các di tích đền tháp và kho tàng văn hóa dân gian (VHDG) Chăm đặc sắc ở Ninh Thuận thực sự là nguồn lực để phát triển du lịch.            1. Ngày nay du lịch quốc tế có nhiều loại hình:Du lịch:”4S” (Sun, Sea, Sand, Sight),du lịch sinh thái (Ecological tourist) du lịch văn hóa (Cultural tourist) … Loại hình du lịch văn hóa đang được du khách ưa chuộng. Theo ước tính trong những năm gần đây lượng khách du lịch quốc tế đang chuyển dần từ thị trường du lịch Châu Âu đến khu vực Châu Á –Thái Bình Dương ngày một nhiều. Khách du lịch chủ yếu là cư dân của các nước Công nghiệp cư dân đô thị sống trong môi trường văn hóa công nghiệp. Khi du lịch tiếp xúc với nền văn hóa “ Khác lạ” , đặc biệt là VHDG của làng (Paley) , cộng đồng của các cư dân “nông nghiệp” , du khách luôn cảm thấy mới lạ, bất ngờ. Vì vậy VHDG tạo ra tính hấp dẫn, tạo lực thu hút với khách du lịch.           VHDG của người Chăm Ninh Thuận phong phú, đa dạng. Nơi đây người Chăm vẫn còn bảo lưu truyền thống và tập tục của mình. Ngoài di tích đền tháp, người Chăm còn có gần 80 lễ hội khác nhau.Sinh hoạt văn hoá cộng đồng thường diễn ra trong năm. Nhiều lễ hội dân gian còn gắn với đền tháp, thánh đường Hồi giáo; và các lễ cưới, mừng , nhà mới… , trong đó nổi bật là lễ hội Katê. Đến dự lễ hội trên, du khách sẽ được tắm mình trong ngọn núi truyền thống. Cùng chiêm ngưỡng những lời ca, điệu múa của những chàng trai,cô gái Chăm. Du khách còn có thể nghe và thấy những lời ca, tục cúng tế, thức ăn truyền thống, sản vật trăm hoa, trăm quả, trăm nghề và áo quần ngũ sắc thái, tinh hoa văn hóa trong ngày hội. Qua lễ hội du khách sẽ bất ngờ, sẽ phát hiện ra nhiều điều lạ có sức quyến rũ về những nét độc đáo, những giá trị nhân văn trong VHDG người Chăm.           Mặt khác Ninh Thuận không chỉ lễ hội Katê, mà nơi đây người Chăm còn bảo tồn nhiều đền tháp Chăm như tháp Hoà Lai (Thế kỷ IX) Tháp Pô Klonh Girai (Thế kỷ XIII) ,tháp Pô Rôme (Thế kỷ  XII) … Mỗi đền tháp Chăm là một tác phẩm tuyệt vời vô giá. Đó  chính là nơi ngưng đọng giá trị kỷ thuật, mỹ thuật-đỉnh cao của nền văn hóa vật chất người Chăm một thời phát triển rực rỡ mà đến nay vẫn còn chứa đựng  những điều bí ẩn. Những đền tháp của người Chăm  ở Ninh Thuận có đặc điểm khác những đền tháp ở Mỹ Sơn, Bình Định, Nha Trang…Bởi đền tháp Chăm ở Ninh Thuận không đổ nát, hoang tàn , mà còn gắn với người Chăm , gắn với lễ hội, gắn với những sự tích huyền thoại.          Cùng với di tích đền tháp VHDG còn tạo ra sự hấp dẫn cho du khách bới các sự tích, địa danh, sự vật di tích gắn với điểm, với tuyến du lịch gần nhau rất thuận lợi cho các tour du lịch. Đền tháp Hoà Lai (Ba tháp-Ninh Hải) du khách có thể nghe truyền thuyết Vua Chăm và vua Khơme (CamPuchia) từ xa xưa thi tài và xây tháp như thế nào ? lên tháp Pô Klong Garai có thể nghe kể về truyền thuyết Pô Klonh Garai lên làm vua ,xây tháp, đắp đập, ngăn sông. Trên đường đi tháp Pô Rôme có thể ghé đến một di tích bai đá” Pataw  tablah“ (Chung Mỹ)-nơi con rồng hiện hình hóa phép cho Pô Klonh Garai lên làm vua như thế nào? Đến tháp Pô Rôme( Hậu sanh) du khách có thể chiêm ngưỡng ngôi tháp cuối cùng trong nghệ thuật điêu khắc, kiến trúc ChămPa . Ở đây du khách còn có thể nghe về một thiên tình lịch sử đầy cảm động giữa vua Chăm PôRôme và côn chúa Eđê –Bia thu can… Đó là chưa kể đến khu di tích thờ cúng ” Bia cúng thần chuột” (Yang tikuk) nơi mà vào thế kỷ thứ VIII –IX đội quân Java đã đốt phá đền tháp người Chăm.Kế đó còn có núi Đá Trắng với biết bao huyền thoại :Huyền thoại Chằng Tinh đòi cưới Công chúa vua Chăm xứ Phan Rang để rồi dũng sĩ Chăm ra tay cứu công chúa. Tất cả sự tích đó đã phủ bề dày của nhiều lớp văn hóa, tô đậm thêm các di tích ,địa danh hoà quyện với nhiều yếu tố VHDG khác tạo nên sự hấp dẫn cho du khách.          Người Chăm ở Ninh Thuận còn bảo lưu nhiều nghề thủ công truyền thống nổi bật là nghề dệt và gốm. Nghề thủ công này không chỉ biểu diễn cho du khách xem kỹ mà quan trọng là sản xuất ra sản phẩm thủ công làm đồ lưu niệm mang sắc thái riêng từng vùng . Điều hấp dẫn ở mặt hàng thủ công Chăm không phải là đồ lưu niệm trưng bày trong tủ kính như các thành phố lớn (thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội) mà mặt hàng được sản xuất ngay tại làng (Paley) Chăm. Du khách được xem trực tiếp thợ dệt vải, nhuộm chàm quay xa, làm gốm… những  thao tác lao động cách đây  gần 2-3 thế kỷ nhưng vẫn đạt đến độ điêu luyện, tinh xảo làm cho du khách thán phục. Du khách có thể mua ngay sản phẩm thủ công để làm quà lưu niệm về tặng bạn bè,người thân.          Văn hóa ẩm thực, một thành tố của VHDG , là đối tượng được du lịch chú ý khai thác. Người Chăm thường tổ chức nhiều lễ hội và đây là dịp để họ dâng cúng những món ăn vật lạ cho thần thánh. Mỗi loại lễ, mỗi vị thần người Chăm đa dạng, đặc biệt là món bánh(Sakaya) rượu chung cất từ gạo nếp (Tape thanh) .Các món bánh gói ,lót bằng lá chuối và các đặc sản trái cây của vùng nhiệt đới …Các món ăn trên thường chế biến theo cách riêng phù hợp với đặc điểm từng dân tộc Chăm nên sẽ lạ miệng và hấp dẫn du khách .Những món ăn của người Chăm còn được trưng bày trên mâm cao, cỗ đầy ;mỗi loại bánh đều mang một biểu tượng một triết lý riêng. Các món ăn này sẽ có ý nghĩa nếu được tổ chức cho du khách thưởng thức trong không gian kiến trúc nhà cửa Chăm, ngồi ăn theo kiểu Chăm. Và càng có ý nghĩa hơn khi món ăn được thưởng thức trong ngày hội với những ngày nghi lẽ mời chào theo phong cách tiếp khách riêng của dân tộc Chăm.          Bên cạnh văn hóa ẩm thực ,người Chăm còn có một nền nghệ thuật ca múa nhạc dân gian giàu bản sắc dân tộc. Những điệu dân ca, dân vũ sẽ hoà vào với 72 điệu trống gi năng Paranưng, kèn Xaranai …Chắc chắn sẽ làm hấp dẫn và say mê lòng người.          Nói chung người Chăm ở Ninh Thuận  hiện nay vẫn còn bảo lưu một kho tàng VHDG đặc sắc .Kho tàng văn hóa ấy vừa phong phú, đa dạng vừa sống động và có bản sắc riêng độc đáo, thực sự là nguồn lực dồi dào để phát triển du lịch.          2. Văn hóa dân gian Chăm Ninh Thuận tiềm năng du lịch to lớn chưa được đánh thức. Mặc dù vậy ở bên ngoài những danh lam thắng cảnh,những địa danh văn hóa Chăm ở Ninh Thuận như : Tháp Chàm Phan Rang ”(Tower Phan Rang)”, Làng Chăm Tuấn Tú ”(Tuân Tu Village)", Bảo tàng trung tâm văn hóa Chăm Ninh Thuận "( Cham Cultural Museum Of Ninh Thuận )" … đã được các Công ty du lịch quốc tế giới thiệu ,in trong sách hướng dẫn du lịch. Đặc biệt các tháp Chăm ở Miền Trung đã trở thành địa chỉ đỏ của các công ty du lịch lữ hành uy tín như Việt Nam Tourist, Sài Gòn tourist, Peace tourist … Đó là những điều kiện thuận lợi cho du lịch Ninh Thuận .         Tuy vậy, hiện nay du lịch Ninh Thuận vẫn vắng khách, chỉ có rải rác một vài khách nước ngoài đến tham quan, nghiên cứu văn hoá Chăm trong những dịp lễ hội Chăm tiếp cận thị trường thổ cẩm. Sản phẩm dệt thổ cẩm người Chăm mấy năm gần đây phục vụ du lịch tuy cũng nổi lên rầm rộ ở Hà Nội. Đà Nẳng, Sài Gòn …nhưng đó chỉ là hoạt động tự phát, chưa được tổ chức có qui mô để thu ngoai tệ. Nhiều điểm di tích và danh lam thắng cảnh văn hóa có giá trị chưa được tiếp cận khai thác đúng hướng.Thủ tục hành chính đối với khách nước ngoài còn rườm rà. Một khó khăn thực sự đối với Tỉnh Ninh Thuận chưa có kế hoạch phát triển du lịch văn hóa rõ nét ,do vậy môi trường văn hóa cho phát triển du lịch chưa được xác lập. Muốn du lịch Ninh Thuận phát triển cần thực hiện đồng bộ giữa các ngành ,các cấp,địa phương,Trung ương và việc tham gia của cộng đồng vào các hoạt động du lịch tại các điểm du lịch.         3. Trước thực trạng như vậy, một vấn đề đặt ra là cần chủ động qui hoạch, khai thác tổ chức các hoạt động văn hóa dan gian Chăm phục vụ du lịch.         Đầu tư cho du lịch Ninh Thuận không phải một sớm, một chiều, cần phải xác định đầu tư, bền vững,đầu tư từng giai đoạn, đầu tư cả một khu vực và đầu tư đúng hướng. Đầu tiên là xây dựng cơ bản :Hệ thống giao thông điện nước, viễn thông … và từng giai đoạn tính tiếp từng hạng mục. Ngay bước đầu chúng ta có thể bắt đầu đón khách để tăng thêm nguồn thu và từng bước kêu gọi nhà đầu tư trong và ngoài nước .         Việc đầu tư, qui hoạch cụ thể trước tiên là cần phải gấp rút tôn tạo di tích văn hóa lịch sử như tháp Pô Klong Girai, Pô Rôme, Hoà Lai, di tích đá chẻ(Pataw tablah), núi Đá trắng … Bên cạnh đó tổ chức lại các lễ hội truyền thống đặc biệt là các công trình cụ thể kéo dài thêm lễ hội Katê ở tháp với nhiều loại hình VHDG đa dạng làm điểm chỉnh để thu hút khách.         Về làng văn hóa cổ truyền, trước hết cần qui hoạch 2 làng :Làng dệt (Mỹ Nghiệp) làng gốm (Bầu Trúc). Kết hợp các di tích văn hóa làng ven làng đề hình thành tour; mở rộng thêm tuyến du lịch. Làng Chăm phải được bảo tồn nguyên vẹn những giá trị văn hóa truyền thống như mỗi căn nhà, hàng rào, cách sinh họat …mang đặc trưng tộc người. Làng cũng được sữa sang đường ngõ sạch đẹp. Tiến tới xây dựng làng Chăm hoàn chỉnh làm điểm du lịch đìen dã, du lịch tìm hiểu văn hóa dân tộc. Ở làng sẽ tổ chức sinh hoạt văn hóa cộng đồng, hướng tới việc thể hiện một số sinh hoạt VHDG theo nhu cầu của khách hàng.         Sở VHTT Ninh Thuận nên duy trì đoàn nghệ thuật bán chuyên Chăm nhằm bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa Chăm đồng thời sẽ là đội văn nghệ phuc vụ khách du lịch. Đoàn sẽ biểu diễn các điệu múa dân ca, nhạc cụ và có thể trích đoạn biểu diễn lễ hội Katê, lễ cưới, hát giao duyên…khi du khách có yêu cầu.         Ngoài ra,bên cạnh nền VHDG Chăm chúng ta còn phải triệt để khai thác tối đa nguồn lợi du lịch khác như biển - Núi ( Cà Ná), Biển Ninh Chữ-Núi Cà Đú (Di tích kháng chiến)… Nhằm để làm phong phú thêm loại hình du lịch Ninh Thuận.         Du lịch là một ngành kinh tế tổng hợp,đòi hỏi các ngành cấp địa phương phối hợp chặt chẽ ,tránh sự chồng chéo nhằm khai thác tất cả nguồn lợi để phát triển du lịch bền vững.mặt khác cần tạo ra mặt bằng  pháp lý (Pháp lệnh du lịch) cũng như huy động mọi nguồn lực của địa phương trong nước và ngoài nước đầu tư vào cơ sở hạ tầng, tạo điều kiện cho khách du lịch có thể tới các điểm du lịch văn hóa một cách thuận lợi và nhanh chóng.         Tóm lại, những tiềm năng thách thức, khó khăn của Ninh Thuận là có thực. Do vậy để phát triển du lịch Ninh Thuận. Cần quán triệt đường lối đã được chỉ ra trong Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Đảng :” Phát triển du lịch tương xúng với tiềm năng du lịch to lớn của đất nước theo hướng du lịch văn hóa sinh thái môi trường. Xây dựng các chương trình và các điểm du lịch hấp dẫn về văn hóa, di tích lịch sử và danh lam thắng cảnh”. Do vậy ngày nay để phát triển quốc sách du lịch, nhiều quốc gia, địa phương đã tính đến nhiều nguồn lực trọng yếu để có thể duy trì sự phát triển du lịch bền vững .Tuy nhiên vấn để phát triển du lịch cũng cần phải nhận thức rằng, đầu tư du lịch là đầu tư cho sự phát triển cần phải được ưu tiên nhưng cũng cần phải tránh thương mại hóa  du lịch, tác động của mặt trái cơ chế thị trường làm chui tột bản sắc văn hóa dân tộc,nâng cao truyền thống lịch sử, mức sống của nhân dân, đảm bảo được an ninh quốc phòng, để góp phần xứng đáng vào sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương và đất nước. Phan rang, 02-2001 SAKAYA (Trích từ văn hoá nghệ thuật nghệ thuật Ninh Thuận số 9 /2001  quyển số ký hiệu ISSN 0866-8655) Nguồn: ninhthuanpt.com.vn

Một nh nghin cứu văn hળa Chăm cho BBC hay người dn Ninh Thuận, đặc biệt l cộng đồng người Chăm đang quan ngại v⠠ cảm thấy "bất an" về dự n xy dựng nhᢠ my điện hạt nhn đầu tiᢪn của Việt Nam đặt tại tỉnh ny, một năm sau sự cố Fukushima ở Nhật Bản. Nh nghiࠪn cứu văn ha gốc Chăm Inrasara Inrasara_interview-nucleus plan-Ninh Thuan VN Nh thơ v㠠 nh nghin cứu gốc Chăm, ઴ng Inrasara ni với BBC nhn đ㢡nh dấu một năm sự cố thảm họa ở nh my điện hạt nhࡢn Fukushima (11/3/2011) rằng 90% người dn Ninh Thuận đang sống trong cc l⡠ng mạc chỉ nằm cch nơi định xy nhᢠ my điện hạt nhn chừng 20-30 km. ᢠ Nh nghin cứu khẳng định nếu sự cố xảy ra, chắc chắn người dઢn địa phương, đồng bo Kinh, cũng như cộng đồng Chăm ở Ninh Thuận sẽ bị "tc động" vࡠ ảnh hưởng nghim trọng. Ring người Chăm, theo ꪴng, sự ảnh hưởng c thể lin quan tới c㪡c kha cạnh quan ngại tnh mạng, x�o trộn văn ha, kinh tế, truyền thống v t㠴n gio, tm linh. "Tᢴi thấy sự bất an trn lan trong dn tộc Chăm. Nhࢠ my điện hạt nhn, cᢡc lng Chăm đều xoay xung quanh n. Cೳ thể ni lng gần nhất c㠡ch nh my điện hạt nhࡢn đầu tin dự tr x깢y ở Ninh Thuận l 5 cy số. "Rất nhiều lࢠng Chăm quanh đ, từ 10 cy cho tới 15, 20 c㢢y số. C thể ni 90% d㳢n Ninh Thuận đều cch nh mᠡy điện hạt nhn từ 20-30 cy số. Ch⢭nh điều đ lm cho họ bất an. "T㠴i chỉ ni một cch ch㡢n thnh nhất về sự bất an của đồng bo mࠠ khi c sự cố điện hạt nhn Fukushima th㢬 nỗi bất an ny ngy một lớn rộng." "Chẳng hạn như về kỹ thuật đảm bảo, nhࠢn lực đảm bảo, nhưng về thin tai như sự cố ở Nhật Bản th lꬠm sao đảm bảo được?" Nh nghin cứu Inrasara ઔng Inrasara ni nh nước chọn Ninh Thuận để x㠢y dựng cc nh mᠡy điện hạt nhn đầu tin v⪬ ba l do chnh, theo đ� đy l khu vực "c⠳ t cư dn nhất", "thềm lục địa vững chắc" v� c đủ "cc yếu tố vận chuyển" phục vụ vận h㡠nh "được tốt đẹp nhất." Tuy nhin ng cho biết: "Điều quan trọng l괠 khng t người Chăm nghĩ rằng n䭳 sẽ c tc động. V㡠 mặc d cc nh顠 chức trch c nᳳi rất t, qua hai cuộc họp giới tr thức Chăm ở Ninh Thuận, nhưng qua sự cố ở Fukushima đồng b�o thấy l n kh೴ng đảm bảo g hết. "Chẳng hạn như về kỹ thuật đảm bảo, nhn lực đảm bảo, nhưng về thi좪n tai như sự cố ở Nhật Bản th lm sao đảm bảo được?," 젴ng Inrasara đặt cu hỏi. "Chưa c tiếng nⳳi" Một bᢡc sỹ người Nhật đang kiểm tra độ bức xạ hạt nhn ở người hm 09/3/2012, một năm sự cố Fukushima. Trước cⴢu hỏi nếu cảm thấy bất an, người dn v cử tri Ninh Thuận, trong đ⠳ c đồng bo Chăm, n㠪n lm g, nhଠ nghin cứu gốc Chăm ni: "T곴i c đặt vấn đề với người hữu trch, t㡴i ni by giờ đồng b㢠o bất an như vậy, cc vị cần lm gᠬ để cho đồng bo khỏi bất an. C lần t೴i đ tổ chức cho anh em một cuộc gặp mặt ở nh t㠴i, khoảng 30 người, nhưng vẫn khng c một sự giải th䳭ch thỏa đng. "V dường như Đại biểu Quốc Hội Chăm cũng chưa nᠳi trực tiếp với đồng bo Chăm về chuyện đ. Họ chỉ nೳi phong thanh, truyền tai nhau nghe về sự bất an ny. Cn chಭnh phủ đ lm g㠬 với đồng bo th cଡi đ ngoi tầm hiểu biết của ch㠺ng ti." ng Inrasara h䔩 lộ một vấn đề đối với cộng đồng Chăm hiện nay về việc "ln tiếng: "Ở ngoi lề th꠬ mọi người c ni, nhưng ai sẽ đứng ra? Vấn đề l㳠 như vậy. Người Chăm c một bộ phận tr thức đ㭣 c thể ni tiếng n㳳i của mnh chưa? Ci đ졳 th chưa. "Họ (cử tri) ni qua Đại biểu Quốc hội, người đại diện cho họ. Nhưng Đại biểu Quốc hội lại dường như chưa c쳳 mặt trong cc lng xᠳm Chăm, m ngay cả người như ti cũng rất khള gặp mặt" ng Inrasara "CԲn Đại biểu Quốc hội của Chăm, tiếng ni cũng khng c㴳 trọng lượng v tiếng ni với quần ch೺ng Chăm cũng rất yếu. C thể ni l㳠 chưa c tiếng ni g㳬 cụ thể. Mặc d người Chăm c học rất nhiều, nhưng quần ch鳺ng vẫn gần như chưa c một tiếng ni quyết định." 㳔ng Inrasara giải thch thm: "Họ (cử tri) n�i qua Đại biểu Quốc hội, người đại diện cho họ. Nhưng Đại biểu Quốc hội lại dường như chưa c mặt trong cc l㡠ng xm Chăm, m ngay cả người như t㠴i cũng rất kh gặp mặt, th l㬠m sao họ c thể chuyển tải được tiếng ni để cơ quan trung ương biết được nỗi l㳲ng, biết được sự lo lắng v bất an của đồng bo." Nhࠠ nghin cứu ni trong thời gian tới, 곴ng v một số tr thức Chăm dự định "n୳i chuyện" với Đại biểu Quốc hội người Chăm để gửi tiếng ni tới "người đại biểu của dn tộc m㢬nh." Nhưng ng bnh luận th䬪m: "Điều quan trọng l Đại biểu Quốc hội của tỉnh Ninh Thuận m cụ thể hơn lࠠ Đại biểu Quốc hội đại diện cho đồng bo Chăm đ cࣳ kiến g với đồng b�o chưa? Ci đ mới quan trọng. Nếu họ đại diện, m᳠ đại diện chnh thức, đại diện rất sng phẳng th� kiến của một đại biểu ny th�i cũng c một nghĩa rất quyết định." "Phải trưng cầu d㽢n " Một trạm pht điện hạt nhn ở nhᢠ my Fukushima Dai-ichi bị ph hủy ngay sau sự cố xảy ra một năm về trước. Được hỏi cᡳ nn yu cầu trưng cầu dꪢn về xy hai nh� my điện hạt nhn hay tại Ninh Thuận hay khᢴng, ng Inrasara ni: "Điều n䳠y động đến hai vấn đề rất lớn l đời sống của đồng bo, đồng thời lࠠ vấn đề tm linh của một dn tộc, v⢹ng đất đ họ đ sống rất l㣢u đời, 2000 năm nay. Nn chuyện đ rất l고 cần thiết." Nh nghin cứu lưu ઽ hai điều kiện trong trường hợp c trưng cầu dn 㢽. ng nԳi: "Khi mọi người bất an, th họ sẽ c một th쳡i độ. Nhưng thứ nhất lm sao cung cấp đầy đủ thng tin tới họ, khഴng thiếu st ci g㡬. "Thứ hai, lm sao để c được một kh೴ng kh cởi mở để họ c thể n�i được tấm lng mnh, nếu trưng cầu d⬢n , họ dm n�i ln kiến của m꽬nh. Cn nếu chng ta chỉ đưa th⺴ng tin nhỏ lẻ, thng tin một chiều, hoặc thng tin chưa đầy đủ, e rằng sẽ rất kh䴳. "Tiếp nữa, khi đồng bo chưa hiểu r về ൽ thức dn chủ, về thức quyền tự quyết của một c⽴ng dn. Ci đ⡳ cũng l một trở ngại. Khi giải quyết xong hai yếu tố đ, mới cೳ thể đưa đến một sự nhất qun về vấn đề no đᠳ, để họ c thể tự do by tỏ 㠽 kiến của mnh." Được biết, theo một nghị quyết được 77% Đại biểu Quốc hội thng qua, dự 촡n điện hạt nhn Ninh Thuận sẽ bao gồm 2 nh m⠡y. Mỗi nh my cࡳ 2 tổ my, cng suất 2.000 MW. Nhᴠ my Ninh Thuận 1 đặt tại x Phước Dinh, huyện Thuận Nam, được khởi cᣴng vo năm 2014 v đưa tổ mࠡy đầu tin vận hnh vꠠo năm 2020. Nh my Ninh Thuận 2 đặt tại xࡣ Vĩnh Hải, huyện Ninh Hải, tỉnh Ninh Thuận. Thời điểm khởi cng sẽ được xc định r䡵 thm sau căn cứ vo t꠬nh hnh chuẩn bị, với Chnh phủ b쭡o co Quốc hội quyết định. Nghị quyết của Quốc hội Việt Nam cũng nu sẽ "chọn c᪴ng nghệ l nước nhẹ cải tiến, thế hệ l hiện đại nhất, đⲣ được kiểm chứng, bảo đảm tuyệt đối an ton v hiệu quả kinh tế tại thời điểm lập dự ࠡn đầu tư". Tổng mức đầu tư dự ton 200.000 tỷ đồng. Ủng hộ hay phản đối điện hạt nhn vᢠ dự n xy dựng nhᢠ my điện hạt nhn đầu tiᢪn ở Ninh Thuận vẫn đang l đề ti tranh cࠣi, gy ch ⺽ của nhiều người Việt Nam trong, ngoi nước v dư luận xࠣ hội. Bbbvietnamese.com sẽ tiếp tục giới thiệu cc kiến đa chiều xung quanh chủ đề nὠy, mời qu vị đn theo d�i. Nguồn: www.bbc.co.uk Nh nghin cứu văn ha Chăm, Inrasara n곳i với BBC về việc người dn ở Ninh Thuận v cộng đồng người Chăm cảm thấy "bất an" về dự ⠡n xy nh m⠡y điện hạt nhn ở tỉnh ny. ⠔ng Inrasara ni rất cần thiết trưng cầu kiến người d㽢n Ninh Thuận v cộng đồng Chăm ở Ninh Thuận về điện hạt nhn. http://wsodprogrf.bbc.co.uk/vietnamese/dps/2012/03/inrasara_inv_120310_vn_nuclear_plant_inrasara_au_bb.mp3 ࢔ng Inrasara e rằng nếu sự cố xảy ra, người dn địa phương sẽ bị "tc động", m⡠ ring với đồng bo Chăm ảnh hưởng c꠳ thể l su sắc về tࢭnh mạng, về xo trộn văn ha, kinh tế, truyền thống, t᳴n gio v tᠢm linh. ng cho rằng "rất cần thiết" trưng cầu dԢn , nhưng lưu trước đ�, người dn cần được cung cấp đầy đủ thng tin, tạo mⴴi trường "cởi mở," được lm r về ൽ thức dn chủ, để ln tiếng được hiệu quả. "Điều n⪠y động đến hai vấn đề rất l lớn l đời sống của đồng bࠠo, đồng thời l vấn đề tm linh của một dࢢn tộc, m vng đất đ๳ họ đ sống rất lu đời, 2000 năm nay. N㢪n chuyện đ ti nghĩ rất l㴠 cần thiết," ng ni với Quốc Phương của BBC h䳴m 10/3/2012. Ủng hộ hay phản đối điện hạt nhn v dự ⠡n xy dựng nh m⠡y điện hạt nhn đầu tin ở Ninh Thuận vẫn đang l⪠ đề ti tranh ci, g࣢y ch của nhiều người Việt Nam trong, ngo꽠i nước v dư luận x hội. Bbbvietnamese.com sẽ tiếp tục giới thiệu c࣡c kiến đa chiều xung quanh chủ đề ny, mời qu� vị đn theo di. 㵠 Nguồn: www.bbc.co.uk