Bút ký - Truyện

Ariya Hatai Paran Hadas Ka Lok   Thanh Phu Ba Panuec akhan:          Liwik, liwik puec wek ariya Cam, mboh padrut padruai dalam hatai. Sanâng tel ra taha mâng kal déh biak glaong illimo, gleng mboh dahlau ka dom gruk ga-ndi kadha tamuh tagok sa bla di grep bhum palei Cam harei ni. Blaoh di nan panâh jieng Ariya tuer tabiak ka bhap bini thau pieh khik ramik. Hu ralo ariya ndom ka Campa lihik aia, blaoh anâk Cam laik tamâ janâk kho ra-mbah. Ong kei jang oh wer adan yah saong anak tacaow juai ac hatai, marat khik hai drep ar, nâm mâk muk kei.  Dalam kadha ni dahlak likau nâh ba tabiak sa pet (paragraph) ariya “Hatai Paran Hadas Ka Lok” pieh ka mikwa puec yaom blaoh tabur sanâng.  Ariya :              Panâh mâleng di dalam ariya,  Panuec mâng ra taha, Po gru tuek tabiak  Nâm mâk po nabi patrun sarak,  Payua wek khik ngap, adat ca-mbat po nabi.  Dalam tapuk sak karay, sak kawi  Adat ca-mbat Cam Bani, Ahier Awal.  Khik kahria ngap bingun ngan klem,  Juai luai pamâjrem, khik hai ka paran.  Basaih adhia nan gah bimong yang,  Imâm katip gru acar nan gah sang magik.  Po nabi parabha mâng liwik,  Adat ca-mbat mâtuaw mânrik ka dua gru khik anguei.  Juai klak padanan wan juai,  Tadhiai bibiak di ca-mbuai, tana rakun mâng liwik. Pajai Mâli Kraong Panrang ngan Parik, Bani sa baoh sang magik, Cam sa baoh mânraong mânrac. Basaih adhia, Imâm katip gru lac, Agal tapuk khik bac, juai luai pamâjua. Mâng kal dahlau, Cam hu patao bia, Krâh anuec Norapa (king), plek likuk klak paran. Adat ca-mbat mâda thun mâda karang, Cam Bani lihik paran, dom di ndua janâk ra-mbah. Nde phun kayau riya, libuh talah, Taklok agha blaoh libuah, lihik abih jeh angan. O thau ka rai halei wek tabem, Tamuh wek jieng phun, lah than pamâkei   (Daok Wek) ---------***------------ ar[y hEt pr# hd( k Ol` Thanh Phu Ba  l[w[` , l[w[` pW-! w-` ar[y c. , OvH pRdU@ pERdW dl. hEt ; snI~ t-& r th mI~ k& Od-H bY` OgL= ilL[Om , gL-) OvH dhL-U k Od. RgU` gV[ kD tmUH tOg` s bLd{ Rg-$ B.U pl] c. hr] n{ ; ObL_H d{ n# pnIH jY-~ ar[y tW-^ tbY` k B$ b[n{ T-U pY-H K[` rm[` ; hU rOl ar[y OV. k c.p l[h[` aY , ObL_H anI` c. El` tmI jnI` OK rvH ; o) k] j) oH w-^ ad# yH Os= an` tOc_* EjW a! hEt , mr@ K[` Eh Rd-$ a^ , n.I mI` mU` k] ; dl. kD n{ dhL` l[k-U nIH b tbY` s p-@ (paragraph) ar[y “hatai pr# hd( k lok” pY-H k m[`w pW-! Oy+ ObL_H tbU^ snI~ ; ar[y :  pnIH mIl-) d{ dl. ar[y , pnW-! mI~ r th , Op RgU tW-` tbY`  n.I mI` Of- nb{ pRtU# sr` , pyW w-` K[` q$ , ad@ cv@ Of- nb{ ; dl. tpU` s` kr% , s` kw[  ad@ cv@ c. bn[ , ahY-^ aw& ; K[` kRhY q$ b[qU# q# kL< , EjW ElW pmIRj< , K[` Eh k pr# ; bEsH aDY n# gH b[Om~ y) , im.I kt[$ RgU ac^ n# gH s) mg[` ; Op nb{ prB mI~ l[w[` , ad@ cv@ mItW* mIRn[` k dW RgU K[` aqW] ; EjW kL` pdn# w# EjW , tadhiai b[bY` d{ cEvW , tn rkU# mI~ l[w[` ; pEj mIl{ ORk= pRn) q# pr[` , bn[ s Ob_H s) mg[` , c. s Ob_H  mIORn= mIRn! ; bEsH aDY , im.I kt[$ RgU l! , ag& tpU` K[` b! , EjW ElW pmIjW ; mI~ k& dhL-U , c. hU pOt_ bY , RkIH anW-! Onrp ( k{~ ) , pL-` l[kU` kL` pr# ; ad@ cv@ mId TU# mId kr) , c. bn[ l[h[` pr# , Od. d{ VW jnI` rvH ; V- PU# ky-U r[y , l[bUH tlH , tOkL` aG ObL_H l[bWH , l[h[` ab[H j-H aq# ; o T-U k Er hl] w-` tb< , tmUH w-` jY-~ PU# , lH T# pmIk]  ( Od_` w-` )

V??ng qu?c Champa ?

GỬI NGƯỜI CON G
I ANH YU !HOʀNG PHƯƠNG Trong tm tr, l⭺c no anh cũng chỉ muốn ni với em rằng Hೣy yu anh, em nh”. Em trẻ con, rất nhạy cảm nꩪn hay nghĩ vẩn vơ, khiến anh lo lắng. Bn em, anh muốn mnh thật mạnh mẽ , lꬠ bờ vai vững chắc để em tựa vo. Nhưng … anh chỉ lm được những điều đ࠳ khi c em bn cạnh. V㪬 vậy …. Hy yu anh, em nh㪩! Để khi em khc, em sẽ c một bờ vai để tựa v㳠o. Cảm gic được nhn thấy bờ vai đang rung lᬪn, thổn thức trn vai mnh lꬠm anh thấy mnh mạnh mẽ hơn để c thể an ủi em. E h쳣y lun bn anh để khi th䪠nh cng hay thất bại trn đường đời, người chia sẻ những gi䪢y pht đ với anh chỉ c곳 thể l em. V như thế anh biết mࠬnh khng c đơn. Chỉ cần c䴳 em cng ngồi ngắm hong h頴n ngoi biển, mỗi sớm mai thức dạy được l người đầu tiࠪn em nghĩ đến v l người cuối c࠹ng em nghĩ đến trước khi đi ngủ - như vậy thi l anh thấy m䠬nh hạnh phc rồi.Hy y꣪u anh, em nh!Bn tay em b頩 nhỏ, hay lạnh gi mỗi khi đng về, bᴠn tay anh d khng đủ to, kh鴴ng nắm hết tay em nhưng anh sẽ nắm thật chặt, sẽ mang hơi ấm cho tay em bớt gi rt.Mỗi khi em giận dỗi, anh sẽ được dịp “ trổ t᩠i” lm tr tếu, khiến em mỉm cười. Vಬ em biết khng, những nụ cười của em sẽ xua tan những mệt mỏi v sưởi ấm tr䠡i tim anh mỗi khi lạc nhịp.Hy yu anh, em nh㪩!Để anh biết giữ hẹn sau một lần em giận dỗi. Để tất cả những nỗi lo u trong một ngy sẽ tan biến khi em v⠲ng tay m lấy anh, dịu dng, nhỏ nhẹ: “D䠹 c chuyện g xảy ra em vẫn lu㬴n ở bn anh m, cố l꠪n anh nh”.Để anh được l ch頭nh mnh, v c쬳 những lc anh khng mạnh mẽ, cũng c괳 những khi anh mệt mỏi v muốn bung xuഴi tất cả. Sau những pht giy như vậy. anh lại cꢳ động lực để cố gắng hơn nữa, v em – tnh y쬪u của anh.Để mỗi chiếc l vng rơi trước hiᠪn nh, xoay xoay theo ln gi࠳ nhẹ v dịu dng rơi ngay dưới chࠢn, cũng khiến anh nghĩ đến em v mỉm cười hạnh phc.Vậy, hຣy yu anh, em nh ….

3 bu vật hong tộc Chăm xuất hiện ở Đᠠ Lạt? Dư luận ở L"m Đồng trong những ngy gần đy khࢴng ngớt đồn đại về 3 bu vật hong tộc Chăm đang được một nhᠠ sưu tầm đồ cổ ở Đ Lạt sở hữu. ࠔng Nguyễn Đăng Thanh kể về 3 mn hng độc m㠠 ng đang sở hữu. Người m dư luận nhắc đến l䠠 ng Nguyễn Đăng Thanh, ngụ tại 86 Hong Diệu, TP. Đ䠠 Lạt – hội vin Cu lạc bộ UNESCO Nghiꢪn cứu bảo tồn cổ vật Việt Nam tỉnh Lm Đồng. Đ lⳠ tấm x rng của Vua Chăm, dao lệnh của Vua Chăm vഠ bộ ching arap của hong tộc Chăm. Về tấm xꠠ rng được cho l trang phục của Vua Chăm, 䠴ng Thanh tỏ ra d dặt: “Giới đồ cổ th n謳i vậy. Cn ti, tⴴi chưa khẳng định một cch chắc chắn rằng đ l᳠ tấm x rng của Vua Chăm. Nhưng chắc chắn lഠ n rất qu v㽠 c lin quan đến cộng đồng người Churu ở huyện Đơn Dương, tỉnh L㪢m Đồng – những người từng được hong thn quốc thࢭch của Vua Chăm giao giữ những đồ vật của triều đnh khi chạy ln đ쪢y trong lịch sử xa xưa”. Theo ng Thanh, ng đ䴣 mua lại tấm x rng nഠy từ một người bạn cũng chuyn sưu tầm đồ cổ. Chng t꺴i quan st: Tấm x rᠴng c chiều rộng 95cm v d㠠i 174cm; được dệt bằng lụa tơ tằm, kh mịn v cᠳ trang tr nhiều hoa văn với nhiều mu sắc kh� sặc sỡ. Về bộ ching arap, ng Thanh n괳i rằng cch nay chưa lu, trong một chuyến đi chơi ở Ninh Thuận, ᢴng v tnh gặp được một gia đ䬬nh người Churu ngỏ lời bn bộ ching 12 chiếc m᪠ theo họ ni l “truyền từ đời n㠠y sang đời khc”; l bộ chiᠪng được sử dụng trong cc dịp lễ hội của hong triều Chăm. Qua quan sᠡt, chng ti thấy, bộ chi괪ng ny gồm 12 chiếc ching bằng (kh઴ng c nm), đặt tr㺹ng kht ln nhau từ nhỏ đến lớn. Hiện trong tay �ng Nguyễn Đăng Thanh c hơn 10.000 hiện vật sưu tầm được, trong đ c㳳 rất nhiều hiện vật lin quan đến đời sống v văn h꠳a cc dn tộc ᢭t người, đặc biệt l cc hiện vật của người Chăm vࡠ cc tộc người thiểu số Nam Ty Nguyᢪn. Theo Dn Việt http://vietnamnet.vn/vn/khoa-hoc/86149/3-bau-vat-hoang-toc-cham-xuat-hien-o-da-lat-.html

Tc Giả: T. N. Tiến Nước Sng Pa vᴠ Cường ĐLa 䠠 Lm sao ti cള thể kể cho cc em biết rằng người Kinh của chng tẴi đang giết chết dn tộc cc em từng ng⡠y từng giờ Amai B’lan Hơn nửa cuộc đời của ti sống trong Thung Lũng Điện Tử (Silicon Valley) tại pha Nam của Vịnh San Francisco. Ở một nơi c䭳 vi chục giống dn sống cạnh bࢪn nhau – v tiếng Anh được dng như ng๴n ngữ chnh – ti dễ c� cảm tưởng mnh l một c젴ng dn quốc tế, cng với niềm x⹡c tn rằng những phương tiện giao thng (v� truyền thng) hiện đại đ khiến cho quả địa cầu nhỏ lại tựa như một ng䣴i lng:a global village Niềm xࠡc tn ny (vừa) hơi bị lung lay ch�t đỉnh, sau khi ti nghe một c gi䴡o trẻ – nơi một bun lng heo h䠺t – kể chuyện qu nh: ꠠBun nằm cạnh quốc lộ 25, bn cạnh con đường r䪡ch nt y như bản thn m᢬nh vậy. Đi ngang qua nhn vo bu젴n, sẽ thấy những ngi nh s䠠n nhỏ b đứng cạnh nhau, rm r麳, buồn b v n㠭n nhịn. Cả bun c khoảng 70 n䳳c nh. 99% l người Jrai vࠠ một gia đnh người Kinh đến bn tạp h졳a giữa lng… Giữa bun cള trường lng, chỉ một phng học. Lớp một học buổi sಡng. Lớp hai học buổi chiều. Ln lớp ba th qua học kꬩ Phm Ang cch đ顳 chừng hai cy số. Ln lớp s⪡u th phải vo Ia R’siơm học. Cả bu젴n từ trước đến nay chưa c ai tốt nghiệp lớp 12… Một hm, t㴴i hỏi cc em c biết c᳡c em đang sống ở nước no khng. Cả lớp im phăng phắc nhബn nhau, phải gợi mi, cuối cng một em ngập ngừng n㹳i: -Nước Việt Nam phải kh4ng c? Ti hỏi tiếp: - Ai biết, tr䴪n thế giới cn nước no kh⠡c? Lần ny th cả lớp hଠo hứng hẳn ln, rồi một em nhanh miệng ni: - Dạ, nước s곴ng Pa ạ. Ti khng t䴠i no nhịn được cười bởi cu trả lời ngࢢy thơ ấy, nhưng ngẫm lại th thấy chua xt qu쳡. Bun lng của c䠡c em bị những ngọn ni chất ngấtkiaꠠbủa vy, cuộc sống của cc em chỉ c⡳ nương rẫy, tru b vⲠ dng sng miệt mⴠi chảy. Mọi biến chuyển của thế giới bn ngoi kh꠴ng lọt tới cuộc sống của cc em được.(Amai B’lan.Nước Mắt Của Rừng.ᠠCalifornia: Nhn Ảnh, 2013). ⠔ hay! Nếu đng như thế th (chả lẽ) trong cꬡi lng địa cầu hiện nay khng cള ci bun Phᴹm Gi sao? Nhn loại dường như khng ai biết đến địa danh nⴠy, v v “bị những ngọn n଺i chất ngất kia bủa vy, cuộc sống… chỉ c nương rẫy, trⳢu b v d⠲ng sng miệt mi chảy” n䠪n cc em cũng chả biết đến ai (khc) cả. ᡠ Global village: Ảnh:baogialai.com Vẫn cứ theo lời c4 gio Amai B’lan: Cả Phm Gi khṴng c lấy một ci giếng. Đất nơi đ㡢y ton đ, đࡠo giếng rất cực m chẳng c nước, n೪n tất cả mọi sinh hoạt đều dng nước sng Pa. S鴡ng sng, trước khi ln nương, những c᪴ gi trong bun đeo gᴹi ra sng lấy nước. Họ vt một hố c䩡t, ngồi chờ nước thấm vo, rồi mc từng gມo nước đổ vo quả bầu kh gഹi về nh. Nước để nguyn trong quả bầu, kh઴ng nấu nướng g hết. Khi nouống cứ việc x젡ch quả bầu ln tu một hơi căng bụng đ đời. Ai chịu khꣳ hơn th cho thuyền qua s쨴ng, tm tới những con suối trn n쪺i. Người ta ni nước suối uống ngon nhất, sau đ mới tới nước s㳴ng, nước giếng xếp hạng ba. Địu con lấy nước: Ảnh Trần Thị Trung Thu Cứ chiều đến, t4i lại ra sng nhn người d䬢n từ bờ bn kia cho thuyền về. Nắng vꨠng trải xuống lng sng sⴳng snh như lụa. Trời cao xanh. Ni ngẺt ngn. Cảnh tượng trng bബnh yn đến lạ. Con nt giờ đꭳ cũng ra sng tắm rửa, mong ngng bố mẹ. Phụ nữ tranh thủ lấy nước, giặt giũ quần 䳡o. Bến sng trở nn nhộn nhịp hẳn. Cũng ở đ䪢y, ti nghe người dn kể về s䢴ng Pa với giọng điệu tiếc nuối. Họ ni:“Ngy trước s㠴ng Pa trong xanh lắm, lại c nhiều c nữa. 㡠Gần đy c một cⳡi thc rất đẹp gọi l thᠡc tin. By giờ thꢬ hết rồi. Mấy năm trở lại đy, sng Pa bắt đầu đục ngầu v⴬ nhiễm, nhưng người dn đ䢢u cn cch n⡠o khc l cứ phải tiếp tục uống thứ nước đᠳ. Nguồn nước nhiễm ko theo bệnh tật. Vi䩪m khớp, đau thận, đau bao tử l những bệnh t người thoୡt được. Theo họ, th chết từ từ v bệnh cଲn hơn l chết ngay tại chỗ v khଡt. Trong bu4n hầu như khng c người gi䳠 bởi lẽ đu ai sống thọ tới 60. Phn nửa học tr⢲ của ti mồ ci cha hoặc mẹ từ khi c䴲n rất nhỏ… Cuộc sống của họ nếu cứ thế tr4i qua th cũng đ bần c죹ng lắm rồi. Thế m một ngy kia, cࠡch đy khoảng hai năm, cng ty Hoⴠng Anh Gia Lai lập dự n xy thủy điện. Để cᢳ đất xy thủy điện, chnh quyền lấy đất của d⭢n lại m khng hề đền bഹ một xu, rồi bn lại cho Hong Anh Gia Lai. Kết quả, dự ᠡn đ nuốt hết một nửa bun Ph㴹m Gi v nuốt lun cả sự linh thiപng ở đy… Con sng Pa dⴠi 374 cy số chảy qua ba tỉnh Kontum, Gia Lai, Ph Y⺪n, nhưng lại phải đeo tới năm ci gng thủy điện vᴠo cổ. Thủy điện Đồng Cam, thủy điện Ba Hạ, thủy điện An Kh, thủy điện Ayun Hạ, thủy điện Ayun Thượng. By giờ thꢪm một ci cạnh Phm Gi nṠy nữa l su. T࡭nh ra, trung bnh cứ hơn 60 cy số l좠 bị một đập. Ngy nay, cc nước trࡪn thế giới khng chơi thủy điện nữa v nhiều t䬡c hại, đến cả người dn nơi đy cũng biết. Họ thấp thỏm lo sợ tới một ng⢠y mnh phải bỏ bun ra đi v촬 đập trn. V điều đ࠳ đ tới trước khi ti rời nơi đ㴢y một tuần. D2ng sng ma kh乴 cạn đến mức tru b cⲳ thể lội qua, nay dng nước lnh l⪡ng trn bờ. Người ta đ ngăn đập lại. Con đập c࣡ch bun chừng 200 mt n䩪n Phm Gi gnh chịu hậu quả nặng nề nhất v顠 nhanh nhất của việc ngăn dng. Nước dng l⢪n tới sau nh dn, bࢲ vo vườn tược v gieo rắc nỗi kinh hoࠠng… D2ng sng hiền ha ng䲠y đm c tiếng th곡c đổ nay hết rồi. Những chiều ra sng lấy nước nay cũng hết rồi. Dng s䲴ng by giờ l một đường băng nước khổng lồ, dơ bẩn v⠠ đục ngầu. Nước đ dng l㢪n hơn hai mt. Mọi người khng c鴲n thấy con sng Pa quen thuộc đu nữa, m䢠 chỉ thấy một con qui vật lc nẠo cũng chực chờ muốn nuốt chửng bun lng…( S.đ.d trang 103-109). 䠠 Thủy điện Hong Anh Gia Lai: Trần Thị Trung Thu Sự c mặt bất ngờ của Hoೠng Anh Gia Lai, trong phần cuối cu truyện của c giⴡo ở bản lng xa khiến ti (thốt nhiപn) nghĩ lại. Thn Phm Ghi, t乩 ra, đu c bị thi⳪n hạ lng qun. Sự c㪳 mặt bất ngờ của Hong Anh Gia Lai, trong phần cuối cu chuyện của cố giࢡo ở bản lng xa khiến ti (thốt nhiപn) nghĩ lại. Thn Phm Ghi, t乩 ra, đu c bị thi⳪n hạ lng qun. 㪠 (Xin bỏ một đoạn nhậy cảm…) Lớp Học PhmGi 頠 “Ti khng đổ lỗi cho c䴡c em, v cc em chỉ l졠 những tờ giấy trắng. Người ta c viết g l㬪n đ đu m㢠 hy vọng cc em c chữ nghĩa. Nếu nền gi᳡o dục Việt Nam khng thể dạy cho một học sinh lớp su người Jrai biết 15 – 8 bằng bao nhi䡪u th đy chỉ l좠 một nền gio dục tồi. i, một đất nước chỉ mới đᔢy thi tự ho l䠠 quốc gia đoạt giải Nobel ton học m dᠢn chng th chẳng biết 4 + 7 bằng bao nhiꬪu.” Amai B’Lan —————————– Hơn mười năm trước, bo Nhn Dᢢn (số ra ngy 9 thng 12 năm 2000) ࡡi ngại đi tin:“Cc dn tộc Ba Na, Cᢠ Dong, Chu Ru, C Tu, H Nhࠬ, X Đăng, Thổ Chỉ c từ hai đến ba học sinh đạt ti곪u chuẩn. Đng ch ẽ, mỗi dn tộc: Cơ Lao, Xting, Gi⪡y, Cơ-ho, Lo, La Ch chỉ c୳ một học sinh đủ tiu chuẩn cử tuyển vo học cꠡc trường đại học, cao đẳng.” Mẩu tin ảm đạm (v hiếm hoi) thượng dẫn, ng bộ, kh೴ng tạo ra sự tin tưởng v an vui g mấy cho những người dଢn đang sống trong một quốc gia Độc Lập – Tự Do – Hạnh Phc. V chắc v꠬ thế, từ đ đến nay, khng thấy những cơ quan truyền th㴴ng của nh nước Việt Nam đề cập đến tin tức lin quan tới người dઢn bản địa (“được cử tuyển vo học cc trường đại học”)ࡠnhư trước nữa. Tuy thế, độc giả vẫn c thể đon được cuộc sống, cũng như t㡬nh trạng học vấn của học sinh miền ni, qua nhiều nguồn thng tin kh괡c: - Ngy 15 thng 1 năm 2013,ࡠvnexpressđi tin:”Trẻ em v9ng cao phong phanh trong gi rt.Cᩳ em cn đi chn đất, mặc mỗi một chiếc ⢡o mỏng tang.” - Trước đ một hm, h㴴m14 th!ng 1 năm 2013, boĐất Việtᠠcũng đ buồn b cho hay: “Kh㣴ng c thức ăn, hết măng ớt, cc em học sinh v㡹ng cao phải dng bẫy bắt chuột lm thức ăn chống r頩t.” Cơm v chuột. Ảnh:baodatviet Đời sống c3 những nhu cầu theo theo thứ tự ưu tin sắp sẵn: ăn – mặc, ăn – học… Ăn/mặc đều thiếu thốn như thế th học/hꬠnh ra sao? Cu trả lời c thể tⳬm được trong một lớp học ở thn Phm Gi, thuộc T乢y Nguyn, qua cuốn bt k꺽Nước Mắt Của Rừng(*) của Amai B’Lan – một c4 gio trẻ, đến từ miền xui: Phᴹm Gi cch bun Nu khoảng sᴡu cy số thi nhưng cⴳ tới hai kiểu đường. Hai cy số đầu l đường nhựa l⠡ng o, khoảng bốn cy số sau th lởm chởm đ⬡, ổ g v mịt m࠹ bụi bặm. Bun nằm cạnh quốc lộ 25, bn cạnh con đường r䪡ch nt y như bản thn m᢬nh vậy. Đi ngang qua nhn vo bu젴n, sẽ thấy những ngi nh s䠠n nhỏ b đứng cạnh nhau, rm r麳, buồn b v n㠭n nhịn. Cả bun c khoảng 70 n䳳c nh. Chn mươi ch୭n phần trăm l người Jrai v một gia đࠬnh người Kinh đến bn tạp ha giữa l᳠ng… Cũng như những bu4n khc, Phm Gi sống bằng nghề nṴng. Trước kia họ trồng la, cn b겢y giờ chuyển qua trồng m v m쬬 c gi hơn. Họ cũng trồng th㡪m la, m, bắp, hột dưa vꨠ nui b d䲪 tăng thu nhập. Nương rẫy Phm Gi nằm bn kia s骴ng Pa, dưới dy ni cao ngất, v㺬 đất bn ny bꠡn cho người Kinh hết rồi. Muốn ln rẫy, họ phải vượt sng bằng chiếc ghe nhỏ, hai tay hai m괡i cho bơi đi như vịt, trng rất nguy hiểm. Rẫy xa, bố mẹ đi l贠m từ sng đến chiều mới về, mấy đứa nhỏ ở nh tự tᠬm ci ăn. Nấu cơm được th ăn, kh᬴ng th chạy qua nh h젠ng xm ăn k. C㩳 bữa ti thấy tụi nhỏ ăn xoi trừ cơm. B䠭 qu khng kiếm được cᴡi g bỏ vo miệng th젬 nhịn. Ăn uống thất thường, thiếu chất, nn đứa no đứa nấy cũng bụng ỏng đ꠭t beo, khng lớn ln được m䪠 cứ quắt lại. Người Jrai thương con v4 cng nhưng lại khng biết c鴡ch chăm sc con ci. Họ để quần 㡡o chng rch rưới, đầu tꡳc dơ bẩn, mặt my lem luốc. Mỗi chiều tắm xong, đm trẻ đứng trࡪn những tảng đ cao ngng bố mẹ từ bờ bᳪn kia cho về như những con chin lạc kh誴ng người chăn dắt… Tối đến, t4i cn đang ăn dở chn cơm th⩬ cc em tới. Tất cả l 25 em cả trai lẫn gᠡi, một con số kh ấn tượng trong buổi gặp đầu tin. Đứa lớn nhất 19 tuổi v᪠ nhỏ nhất năm tuổi. Học cao nhất lớp tm v cᠳ tới một nửa chưa biết chữ l g. Cଡc em tới, rất v tư v tự nhi䠪n ngồi xuống xung quanh ti, lu lo như một đ䭠n chim. Cc em tới v biết h᬴m nay c người đến bun của c㴡c em v dạy một ci g࡬ đ, chỉ vậy thi. C㴡c em tới với đi mắt to trn, đen l䲡y v hng l࠴ng mi cong vt lc n꺠o cũng mở ra nhn ti. C촡c em tới, đi chn đất, mặc nguyn bộ quần ⪡o cn ẩm ướt lc chiều tắm b⺪n sng Pa. Cc em tới với hai b䡠n tay trắng, thừa sự ho hức nhưng đầy vẻ ngại ngng. Ṡ Viết nằm: Ảnh: Trần Thị Trung Thu Chng ti ngồi b괪n nhau, lm quen v phࠡc họa rất nhanh chương trnh học. Một tuần sẽ học năm buổi. Từ thứ hai tới thứ su. L졺c bảy giờ đến chn giờ tối v ban ng�y cc em đều bận đi chăn b. Sau giờ học sẽ sinh hoạt vᲲng trn, tập ht, kể chuyện hay chiếu phim t⡹y nhu cầu. Ti biết trong bun c䴡c em yếu nhất hai mn ton v䡠 tiếng Việt nn chỉ tập trung dạy hai mn đ괳. Ban ngy ti rảnh, ai cần học cứ tới, tഴi dạy hết. Bọn trẻ khoi ch, vỗ tay rần rần v᭠ hẹn tối mai rủ thm bạn tới. Khi bọn trẻ về hết v chỉ c꠲n lại một mnh trong ngi nh촠 trống trải, th ti tự hỏi ch촭nh mnh:“Thế l lớp học của t젴i bắt đầu thật rồi sao?” Bắt đầu m chẳng c g೬ cả. Khng bn kh䠴ng ghế. Khng phấn khng bảng. Kh䴴ng sch vở bt viết. Đến cả ạnh sng cũng nhờ nhợ như một v sao xa. Chᬺa ơi, Cha đ dẫn con tới đ꣢y th xin Cha cũng h캣y chỉ bảo cho con biết con phải lm g nh଩. V Cha đຣ nhận lời. Ngi chỉ cho ti biết việc đầu tiപn l ti hണy qu giang xe về Ia R’siơm vo sᠡng hm sau để mua sch vở, b䡺t viết cho bọn trẻ, sau đ về nh ama t㠬m một tấm vn lm bảng. Tᠴi khng qun mang theo 䪭t thuốc Panadol phng ốm đau. Anh Wing xung phong l⪠m xe m chở ti về lại Ph䴹m Gi với bao nhiu thứ lỉnh kỉnh trn người. Qua tới nơi mới biết cꪲn thiếu một thứ rất quan trọng, đ l b㠠n học. Thế l c trല h hục vc những tấm v졡n ở chuồng b nh ami H’hot ra s⠴ng Pa cọ rửa, lau kh. Ti mượn ba c䴡i ghế nhựa nh ami H’hot lm trụ mࠠ vẫn khng đủ, liền mượn lun cả c䴡i cối gi gạo của nh b㠪n cạnh. Vậy l c những cೡi bn ngon lnh. Tưởng thế lࠠ ổn, ai d học tr đ貴ng qu, ln tới 35 em, kh᪴ng c đủ bn, th㠠nh thử, khoảng một phần ba lớp học phải nằm, quỳ hoặc b ra m viết. Học tr⠲ của ti viết trn những c䪡i bn th kệch ấy. Những dലng chữ ngoằn ngoo, đi khi dơ bẩn, tẩy x贳a tm lum, duy chỉ c đ鳴i mắt l sng như sao vࡠ sự chăm chỉ đến t người. Nhn học trꬲ lăn lc viết, ti như chết lặng. 㴠i! CԳ nơi đu đi kiếm con chữ m khổ sở đến vậy kh⠴ng hả trời? Sinh hoạt v2ng trn: Trần Thị Trung Thu T⠴i pht cho mỗi em một cy viết vᢠ một cuốn vở, bắt cc em viết tn của m᪬nh vo vở, khi học xong ti thu bഺt vở lại, kẻo bọn trẻ mang về x vở lm diều hết. Bữa sau tới học, t頴i lại pht ra. Thế l bảo toᠠn được lực lượng. Cứ nhn gương mặt ho hức nhận vở của bọn nh졳c m thấy vui ly. Cࢳ nhiều em chưa biết viết, phải nhờ mấy bạn lớn viết hộ tn. Người Jrai c nhiều c곡i tn đọc muốn mo miệng mꩠ vẫn khng trng, tiếng Việt cũng kh亴ng biết phải viết thế no. Những em chưa biết viết khng theo kịp anh chị lớp lớn, tഴi cho ngồi ring ra một gc rồi cầm tay tập viết cho từng đứa. C곳 cầm tay bọn nhc, c đặt mũi v㳠o mi tc ch᳡y nắng v bộ quần o khࡩt lẹt, lấm lem bn đất v sực nức m頹i phn b của bọn nhⲳc, mới thấy xt xa cho cc em. C㡲n bọn trẻ th cứ nắm chặt bt, m캭m chặt mi viết như sợ từng chữ bay đi mất. Học xong, ti cho sinh hoạt v䴲ng trn. Từ trước đến giờ, chưa c ai đến với cⳡc em, dạy dỗ cc em v cho cᠡc em chơi cc tr chơi mᲠ đng l tuổi của c᭡c em phải được chơi… Qua một ngy vất vả ngược xui, sau dണi dầu mưa nắng, th giờ đy, c좡c em được tha hồ sống thật với bản tnh hồn nhin v� tư của tuổi thơ. Cc em khng cᴲn vẻ lam lũ của những đứa trẻ chăn b nữa, m thay v⠠o đ l những gương mặt linh hoạt, nụ cười rạng rỡ v㠠 nh mắt lung linh. Ti thᴭch đứng một mnh nhn c쬡c em ra về sau khi giải tn, v lᬺc đ, men chơi cn chất ngất, khiến đứa n㲠y chọc ghẹo đứa kia, để rồi cả đm đuổi bắt nhau, tiếng cười gin tan như bắp nổ rộn rᲣ trn đường lng. B꠳ng bọn trẻ khuất lấp trong mn đm rồi đậu xuống dưới một mડi nh, mang theo vo giấc ngủ nụ cười trࠪn mi. Hm nay trăng s䴡ng, tha hồ chơi, gần mười giờ rưỡi cc em mới chịu về. Mấy chục ci miệng thi nhau ch᡺c ti “pit hiam” (ngủ ngon) rồi a chạy đi tr乪n con đường lng đầy nh trăng, tiếng cười trong veo như nước suối cứ trầm bổng rồi tan theo nࡺi rừng vo thinh khng. Tối nഠo cũng c vi chục người ch㠺c ngủ ngon. Khng muốn cũng sẽ ngủ rất ngon, hỡi những thin thần Jrai.(Amai B’lan.䪠Nước Mắt Của Rừng.San Jose: Nh"n Ảnh, 2013.) Trong giấc ngủ, tất nhin,những thin thần Jrai cꪳ thể mơ đến một ngy được bước chn vࢠo ngưỡng cửa đại học – một thứ đại học c tầm vc quốc tế, theo như lời của người đại diện của hội đồng s㳡ng lập Dự n Đại Học Tư Thục Trm Việt (Tri Viet International University Project): “Gọi l trường quốc tế bởi v sẽ dạy bằng tiếng Anh kể từ năm thứ 2, với lập luận rằng thanh nin Việt Nam thời hội nhập phải c쪳 tiếng Anh như l một ngn ngữ lഠm việc của mnh, ngoi tiếng mẹ đẻ…” Tất nhi젪n, đy l một giấc mơ xa. Cũng xa vời (v⠠ mịt mờ) như ci chủ nghĩa x hội mᣠ Đảng v Bc (k࡭nh yu) đ chọn. Tạm thời, ng꣠y mai, khi vo lớp những cc em hࡣy cứ nhẩn nha học php ton xem 15 trừ 8 c顲n bao nhiu (trước đ) để đỡ bị c꣡i nạn hay bị người Kinh thối lộn tiền – khi đi mua muối! K’ Tien(*)Nước Mắt Của Rừng. B:t K của Amai B’Lan.Tựa: Phan Ni Tấn.Nhn Ảnh Xuất Bản. B�a v tranh: Khnh Trường.Tr࡬nh By: L Hઢn & Tạ Quốc Quang.Copyright @ 2013 by Trung Thu. ISBN: 978-0-9811982-9-3.Ấn ph v bưu ph� 15 M.K.S!ch c thể đặt mua theo địa chỉ sau: Mr. L H㪢n375 Destino Circle,San Jose, CA 95133U.S.A or han.le3359@gmail.com Theo Gocnhinalan.com

B

“United We’re Cham” July 12, 2013 Dear all, On behalf of Sacramento Cham Youths, we would like to thank everyone for the dedication of your time, participation, support, and donation in the 8th Annual Champa Youth Camp that took place at Rancho Seco Park in Sacramento, California on July 5th to 7th of 2013. The purpose of this camping event is for Cham youths and families getting together, having fun, meeting and making new friends regardless of religious affiliation, organization, distance, and age. At first, we thought there wouldn't be many people show up due to long holiday weekend. People could choose taking their kids to other places for fun instead but they decided to come to the 8th Annual Champa Youth Camp in Sacramento. This made us believe that all of you have the same thought as we do that getting together with Cham people is more important than spending time at other places. People not only showed up but they were also very cooperative. They partici- pated in all the games, sang Cham songs, and danced traditional Cham dances. They also enjoyed eating authentic Cham foods. People were getting along very well at the campsite. This truly makes us even happier because all of our hard works are well worth it. Once again we would like to thank everyone who drove and flew to Sacramento from far places like Los Ange- les, southern california cities, San Jose, Modesto, Patterson, Washington, Hawaii, and Alaska states. We also would like to thank the Cham Community of Sacramento for helping and preparing lunch for the whole Camp. Last but not least, we would like to thank everyone that helped raise money for this camping event. We would not do it successfully without your support and contribution. We hope you will continue to support and contribute to the Champa Youth Camping in the future regardless of wherever place it will be taken. Best regards, Kayden Phu & Sacramento Cham Youth Team July 12, 2013 Knh goi Người Chăm Thn Thương Thay mặt Thanh Thiếu Ni�n Champa tại Sacramento, chng ti ch괢n thnh cảm ơn tất cả mọi người đ bỏ nhiều thời gian, cࣴng sức v chi ph để đến dự Trại H୨ lần thứ tm của Thanh Thiếu Nin Champa được tổ chức tại Rancho Seco Park a thủ phủ Sacramento, California, Hoa Kỳ từ ng᪠y 5 đến ngy 7 thng 7 năm 2013. Mục đ࡭ch của trại h l tạo th蠪m cơ hội cho thế hệ trẻ Champa v những gia đnh đến gần nhau cହng chung vui, lm quen, kết thm bạn mới dહ khng cng t乴n gio, hội đon, địa phương, hay tuổi tᠡc. Chng ti tưang rằng sẽ kh괴ng nhiều người đến tham dự v đy l좠 dịp Lễ lớn cuối tuần của Mỹ (Independence Day) thường th mọi người cha con ci đi chơi những chổ kh졡c vui hơn. Tuy nhin rất đng người Chăm đ괣 đến tham dự hội trại với chủ đề ‘oРn Kết Chng ta l Nguời Chăm’. ꠐiều ny lm cho ch࠺ng ti tin rằng mọi người c c䳹ng một suy nghĩ l ‘đến trại h Champa vui với người Chăm lਠ nghĩa nhất’. Mọi người khng chỉ đến chung vui m� hết lng ho quyện c⠹ng nhau chơi cc tr chơi, hᲡt Chăm v ma Chăm. Mọi người đຣ rất vui khi được thưang thức cc mn ăn truyền thống Chăm. Mọi người sinh hoạt vui vẻ v᳠ ha đồng lm ch⠺ng ti vui lay v kh䠴ng uổng bao cng sức chuẩn bị cho trại h năm nay. Một lần nữa ch䨺ng ti chn th䢠nh cảm ơn tất cả mọi người đ li xe hay bay đến Sacramento từ nhiều nơi như Los Angeles v㡠 vng phụ cận, San Jose, Modesto, Patterson... hay từ tiểu bang Washington, Hawaii, v Alaska. Ch頺ng ti cũng khng qu䴪n cảm ơn cộng đồng Chăm Sacramento đ gip đỡ thanh ni㺪n v c một bữa ăn trưa Chăm thật đặm đೠ bản sắc. Theo đ chng t㺴i cũng xin cảm ơn mọi người đ hảo tm đ㢳ng gp gy qũy cho chương tr㢬nh trại h Champa. Trại h sẽ kh訴ng thnh cng tốt đẹp nếu khഴng c sự đng g㳳p nhiệt tnh của mọi người. Chng t캴i hy vọng v mong muốn rằng mọi người sẽ tiếp tục ủng hộ hết lng cho Trại Hನ Champa trong tương lai, khng cần biết Trại H Champa sẽ được tổ chức nơi đ䨢u. Knh Mến Ph B�nh Khả v tất cả thanh thiếu nin Champa Sacramento <h> Danh sડch ủng hộ Trại h 2013 Below is a list of contributors to the 8th Annual Champa Youth Camp in Sacramento 2013 1. Tan Quang & Thuy Luu (Sacramento) $50 2. Tan Lam & Loan Luu (Sacramento) $50 3. Dang Quoc Huy (Tracy) $50 4. Cham Muslim organization (San Jose) $400 5. Mr. Luu Quang Sang & wife (Sacramento) $50 6. Thanh Ngoc Co & family (San Jose) $100 7. Duong Nhu Ngoc & Qua Dinh Nam (Sacramento) $50 8. Nguyen, Phao family (Alaska) $200 9. Tai Dai An family (LA) $100 10. Nguyen, Hau family (LA) $100 11. Thanh, Si family $50 12. Tu, Qasim family (LA) $50 13. Duong Tan An & Dung (Sacramento) $50 14. Chau Van Thu & Lieu family (Sacramento) $50 15. Mr. Thanh Phu Ba $30 16. Phuc Truong & Binh Duong (Sacramento) $50 17. Mai & Don family $20 18. Ba, Ali family (San Jose) $40 19. Ba, Trung Tuyen family (San Jose) $60 20. Ba, Mong Huy family (San Jose) $40 21. Tuan Dang & Phuong Duong( Seatle) $50 22. Mai & Thanh family $50 23. Hoa Luu & Truong Dong family (Sacramento) $50 24. Kit & Tu Duong family (Sacramento) $60 25. Da & Quang Kieu family (Sacramento) $20 26. Hali Lam & Thi (Pensylvania) $50 27. Thuy Truong & Sara Don (Pennsylvania) $50 28. Khiem Truong & Trang (Pennsylvania) $50 29. Thanh Pa (Ve) (Pennsylvania) $50 30. Mr. Ba, Dong family (Sacramento) $40 31. Tu, Cong Nhuong family (LA) $20 32. Mr. Thach Ngoc Xuan & Giai family (Modesto) $50 33. Chinh Kieu & Truc Luu (Sacramento) $50 34. Ba, Van Thieu family (San Jose) $50 35. Dao, Van Hien family (San Jose) $50 36. Mr. Phu,Van Luu family (Sacramento) $100 37. Trang & Khanh Kieu (San Jose) $50 38. Mrs. Lai $20 39. Mrs. Bao family $100 40. Ariya Chau (Sacramento) $40 41. Kayden Phu & Lillian Chau (Sacramento) $50 42. Sang Luu Jr. & Quynh family (Sacramento) $100 43. Son Truong & Vy Quang (Sacramento) $50

Hader Wek Ka Kadha Adaoh Gru Dang Nang Qua Thekwa Palei Ram Di kraong gah ka Bruh hu ralo banek nduec trun marai tel banek patau. Banek patau nan nduec aia nao ka dua mblang hamu, nan mblang hamu palei hamu Tanran saong mblang hamu palei hamu Craok.Tel di thun banek patau ni pacalah, gah hamu palei hamu Craok di hu aia ngap hamu pala padai o. Yau nan ye gru Dang Nang Qua hu panâh kadha adaoh “Palei Dahlak” yau ni: "Palei dahlak takik hamu o padaiGaok ndua pak thun dak raiTanâh len raong pa-ndar ni maraiMada nagar urang , kasaot min palei drei.Juai wer tanâh aia muk keiKhik kajep adei sa-ai manaok drei." Palei hamu Craok nan sa palei ngap gaok glah mâng haluk tanâh len hu pajieng mâng ong muk kei caik marai tel harei ni. Wak di harei dua, bulan sapluh, thun dua ribau sa pluh pak. Bel Seattle, Washington  --------------------------------------------***-------------------------------------------- hd-^ w-` k\ kD aOd_H RgU d) N-) k\W  d[ ORk= gH k\ RbUH hU rOl bn-` VW-! RtU# mEr t-& bn-` pt-U ; bn-` pt-U N# VW-! aY On_ k\ dW vL) hmU ; N# vL) hmU pl] hmU tRn# Os= vL) hmU pl] hmU ORc_` ;t-& d{ TU# bn-` pt-U n{ pclH ; gH hmU pl] hmU ORc_` d{ hU aY Q$ hmU pl pEd o ; y-U N# y| RgU d) N-) k\W hU pnIH kD aOd_H “pl] dhL`” y-U n{ :  pl] dhL` tk[` hmU o pEd Og_` VW p` TU# d` Er tnIH l-# Or= pV^ n{ mEr md ng^ ur) ; kOs_@ m[# pl] Rd] EjW w-^ tnIH aY mU` k] K[` kj-$ ad] SEA mOn_` Rd]  ; pl] hmU ORc_` N# s pl] Q$ Og_` gLH mI~ hlU` tnIH l-# hU pjY-~ mI~ o) mU` k] Ec` mEr t-& hr] n{ ; w` d{ hr] 2 ; bUl# 10 TU# 2014 ; b-& Seattle, Washington  

KHÓC NÀNG MỴ Ê                                            “Châu Giang một giải sông dài,                         Thuyền ai than thở một người Cung phi!...”                                                              Tản Đà.   Gió Châu giang, gió gào cung oán Trong sương mờ ai khóc thảm thương. Có phải nàng Mỵ Ê của Chiêm Thành năm ấy? Đã gieo mình xuống bãi sông đây. Ta nghe đâu đây, tiếng Chiêm nương than thở, Và lại buồn tiếc nhớ thuỡ xa xưa: “ - Cái thuở giang sơn còn chiến loạn, Phận má đào tựu cánh bèo trôi. Kẻ ngang tàn vùi hoa, dập liễu, Để Hoa Vàng rụng xuống bến sông sâu. Và từ đó tiếng lòng sông vang vọng, Như tiếng người con gái khóc đêm trăng.” Ta đứng đây, nơi Chiêm nương tuẫn tiết, Để khóc người thiếu nữ liệt trinh. Nàng không chết dù xác thân đã mất, Vẫn sống hoài sống mãi với non sông. Đây dưới đáy Châu giang thăm thẳm, Anh linh nàng vẫn khóc với nhân gian.  Ja shaklikei    

Madeh Hatai Indrapura Chau Dahlak hu sa dalukal ni kieng kalak wek saong mik wa peng aiek yaom. Kadha ni ngap ka dahlak caik di dalam hatai tel harei ni. Hadei di graduat (graduate) sang bac highschool, dahlak jang yau hadom ayut dam dara daok dalam palei tabiak nao magru di sang bac university pak Bai-gaor (Saigon). Tel bulan Ramavan marai, dahlak da-a hadom anâk saih ayut Yuen daok bac saong gep pieh marai riwang palei dahlak. Hadom anâk saih ayut Yuen jang kieng thau, kieng aiek anâk Cam yau haber, khan aw, anguei Cam cuk yau halei jang ngap yau adat ca-mbat Cam Awal rei. Blaoh di nan, khaol dahlak jak gep marai mbeng harei Muk Kei. Biruw di trun radéh yam takai tamâ palei, khaol dahlak talak mboh hu paning panuec (banner) wak mâng akhar Thrah praong biak praong tuer di angaok mbeng jang palei (gate of village). Mboh hadom akhar wak hagait blaoh karei lo nan, hadom ayut Yuen mâng ta-nyi dahlak “sa-ai ley, akhar hagait wak di angaok nan?”, dahlak mang akhan lac, “nan ye akhar Cam”. Blaoh di nan, sa urang ayut karei ta-nyi dahlak wek “Sa-ai thau puec halei?”, dahlak lac “Sa-ai di thau puec o”. Tuk nan dahlak mâng dah mata thau ka rup drei pataok akhar Cam ngap ka hadom urang Yuen klao balei gah likuk. Apakar di harei nan ngap ka dahlak malau, pa-ndik pa-ndua di hatai. Hadei mâng nan, dahlak mâk gruk nan marai sanâng wek, ralo anâk saih Cam nao bac glaong akhar tapuk urang li-ngiw, mayai ndom yaih rup lac drei ni “ngaon” min di hu thau puec akhar Cam drei o! Ndom Cam maluk Yuen biak ralo blaoh lac drei ni “ngaon” wek! Mayah drei ni di hu bac magru akhar Cam drei o, ngap haber drei si thau! Tanâh aia Campa drei lihik biak, min sap puec panuec ndom, akhar wak drei di hu thei paoh blah o. Yau panuec Cam drei hu pa-ndit lac:  “Pataok danaok alah, krah danaok tarieng”. Kaoh mâng harei nan, dahlak khaom bac, ramik tuk wak pieh magru akhar Cam. Harei ni hu hadom adei sa-ai pacheh gep wak akhar Cam ngap ka dahlak hader wek hadom gruk tapa mâng dahlau. Dalukal dahlak taluic pak ni, tadhuw ayuh mik wa kajap karo, kheng kadeng.  -------***------- md-H hEt dhL` h\U s\ dlUk& n{ kY-) kl` w-` Os= m[` w\ p-) aY-` Oy+ ; kD\ n{ Q$ k\ dhL` Ec` d{ dl, hEt t-& hr] n{;; hd] d{ RgdW@ s) b! highschooldhL` j) y-U hOd, ayU@ d, dr\ Od_` dl, pl] tbY` On_ mRg\U d{ s) b! university p` EbOg_^;;  t-& bUl# rmw# mEr; dhL` da\ hOd, an` EsH ayU@ yW-# Od_` b! Os= g-$ pY-H MEr r[w-) pl] dhL`; hOd, an` EsH ayU@ yW-# j) kY-) T-U kY-) aY-` an` c. y-U hb-^ ;K# a*; aqW] cU` c. y-U hl] j) Q$ y-U ad@ cv@ c. aw& r];; ObL_H d{ N# OK_& dhL` j` g-$ mEr v-) hr] mU` k];; b[rU* d{ RtU# rd-H y, tEk tmI\ pl]; OK_& dhL` tl` OvH h\U pn[~ pnW-! w` m-) aK^ RTH ORp= bY` ORp= tW-^ d{ aOq_` v-) j) pl];; OvH hOd, aK^ w` hEg@ ObL_H kr] Ol\ N#;; hOd, ayU@ yW-# m-) tz{ dhL` “SEA l-% aK^ hEg@ w` d{ aOq_` N#”  dhL` m-) aK# l! “N# y| aK^ c.” ; ObL_H d{ N# s\ ur) ayU@ kr] tz{ dhL` w-` “SEA T-U pW-! hl]” dhL` l! “SEA d{ T-U pW-! o” ;; tU` N# dhL` m-) dH mt\ T-U k\ rU$ Rd] pOt_` aK^ c. Q$ k\ hOd, ur) yW-# OkL_ bl] gH l[kU`;; a\pk^ d{ hr] N# Q$ k\ dhL` ml-U ; pV[` pV\W d{ hEt ; hd] m-) N# dhL` m` RgU` N# MEr SnI) w-`; rOl\ ur) an` ESH c. On_ b! OgL= aK^ tpU` ur) l[q[*; m-Ey OV, EyH rU$ l! Rd] n{ “Oq_#” m[# d{ h\U T-U pW-! aK^ c. Rd] o;; OV, c. mlU` yW-# bY` rOl\ ObL_H l! Rd] n{ “Oq_#” w-`;; myH Rd] d{ h\U b! mRg\U aK^ c. Rd] o; Q$ hb-^ Rd] s{ TU-;; tnH aY\ cf\, Rd] l[h[` bY` m[# S$ pW-! pnW-! OV,; aK^ w` Rd] h\U T] Op_H bLH o; y-U pnW-! c. Rd] hU\ pV[@ l!: “pOt_` dOn_` alH; RkH dOn_` trY-)”;; Ok_H m-) hr] N#dhL` OK+ b! ; rm[` tU` w` pY-H mRg\U aK^ c.;; hr] n{ hU\ hOd, ad] SEA pC-H g-$ w` aK^ c. Q$ k\ dhL` hd-^ w-` hOd, RgU` tp\ m-) dhL-U ;; dlUk& dhL` tlW[! p` n{ ; tDU* ayUH m[` w\ kj$ kOr\ ; K-) kd-);;  

D?ch sang ti?ng Vi?t b

T