Kadhar là chức sắc tín ngưỡng dân gian quan trọng trong đời sống tâm linh Chăm, nhiệm vụ chính của hệ thống chức sắc này là hát các bài thánh ca ca ngợi công đức các vị thần trong các lễ nghi trên đền tháp (ngap yang bimong), các lễ cúng của dòng tộc như Puix – Payak, lễ Rija thrua và nghi lễ nhập Kut của người Chăm Ahiér. Di sản âm nhạc Kadhar là tổng hòa những bái hát lễ đi kèm với loại nhac cụ đặc trưng là đàn kanyi tạo thành một loại hình nghệ thuật nghi lễ mang tính đặc trưng và vô cùng độc đáo, giữ vai trò nổi bật trong nền nghệ thuật ca múa nhạc Chăm nói chung.

Tuy vậy, trong bối cảnh hiện đại hóa hiện nay, cũng như nhiều di sản âm nhạc truyền thống khác, di sản âm nhạc Kadhar cũng đứng trước những thách thức, nhiều bài hát bị cắt gọn, tam sao thất bả, nhiều bài ít khi sử dủng dần dần mai một, lực lượng chức kadhar thiếu một thế hệ tiếp nối chất lượng… những điều đó đưa di sản này vào nguy cơ bị mai một.

Chính vì thế, được sự hỗ trợ của Hội đồng Anh Việt Nam, một nhóm các bạn trẻ Chăm đã thực hiện công tác thống kê, sưu tầm một toàn diện danh mục, nội dung và hiện trạng thực hành các bài hát lễ trong đời sống Chăm đương đại. Mục tiêu của dự án là tạo ra một bộ sưu tập các file ghi hình các chức sắc thể hiện các bài hát lễ tạo ra sản phẩm là các đĩa DVD hoặc các video công bố trên internet để chia sẽ đến mọi thành phần trong xã hội từ chính trong cộng đồng Chăm và kể cả cộng đồng bên ngoài.

    Hình 1: Nhóm nghiên cứu đang phỏng vấn Kadhar Thành Văn Lũy trong chương trình dự án

Dự án được triển khai từ tháng 3 năm 2019 và dự kiến hoàn thành vào tháng 12 năm 2019, kết quả của dự án sẽ cho ra những video trình diễn các bài hát lễ của chức sắc Kadhar, đồng thời thực hiện các bộ phim tư liệu về loại hình nghệ thuật này, tất cả các sản phẩm này sẽ được chia sẽ một cách rộng rải đến cộng đồng. Nhóm thực hiện dự án bao gồm 3 thành viên chính là Đổng Thành Danh, Thập Hồng Luyện (Trung tâm Nghiên cứu Văn hóa Chăm) và Hán Dương Hải Đăng (nghiên cứu tự do).

Hình 2: Chức sắc Kadhar đang tham gia hát lễ trong chương trình sưu tầm của dự án

ĐỔNG THÀNH DANH