IMG_7038

Ai có cho tôi xin?Nếu có, xin cho tôi xin phiên bản viết bằng Akhar Thrah Cham của bài thơ "Kabuon Muk Sruh Palay" (Kambuen Muk Thruh Palei)Qua nói chuyện với Tuon Ismael ở Kampuchea, tôi mới biết là Tòa ĐS Mỹ ở bên ấy đã giúp in thành sách tất cả các bài thơ cùng ca dao tục ngữ mà người Chăm ở Kampuchea còn lưu truyền. Trong đó có bài thơ "Kabuon Muk Sruh Palay" (viết theo Rumi Cam là Kambuen Muk Thruh Palei).Tôi có bài thơ này viết bằng chữ Latinh Chăm theo chính tả của hệ thống Rumi Cam mà cả tôi và Tuon Ismael không đọc được những từ mới và lạ. Nếu một vài dòng thì không ngại nhưng lại lên đến 200 dòng và chúng tôi đã tốn hằng giờ qua lại trên Messenger để làm việc với nhau nhưng không xuễ và nhiều trở ngại do mất sóng. Vì thế tôi mong ai đó có bản Akhar Thrah thì Tuon Ismael sẽ dễ dàng tra cứu và so sánh để tìm sự khác biết và nhất là để nhận dạng 2 từ (câu 151 và 153) mà người Chăm ở Viet Nam đang tìm kiếm.Ý kiến riêng: Ở trường hợp này ta sẽ thấy cái trở ngại của việc sử dụng 2 chữ cái "nD" (ꨙ) và "mB" (ꨡ) bởi vì phụ âm N trong ND và phụ âm M trong MB, trong hệ thống Latin thường là kết tự của một âm vần (syllable) nên chúng tôi lúng túng khi đọc Rumi Cam. Chỉ có cách nhìn Akhar Thrah mới biết nó là Đak hay Bbak. Thí vụ chữ BIMBUL đọc như thế nào hay viết ra sao khi nó không có mặt trong tự điển Chăm nào cả? Nó đọc là /bi-mbul/ hay /bim-bul/?.Xin cám ơn trước!Rockville, MD 2/8/2021YC---- Dưới đây là 6 câu đầu của bài thơ Kabuon Muk Sruh Palay (phiên bản Chăm Kur) -----------1. Ni xap sruh palei, đôm bhloh hikay piêh ka anưk2. Hơy anưk phun phiik inư*, mai baik amư muei khin pato3. Anưk yơy kau pato bhloh kau hikay kabuon muei kamei pang baik bijip4. Hơy bhhat abhih gauk drei lakei kumei mai pang kabuon5. Gauk yơy pang tanưdek ni ka dôm bhôh kadha mưng xaudagơr (giàu có)6. Pang bhloh xanưng luak ơr panuoc xaudagơr puec pato anưk1. (Đây lời bà tổ quê hương, nói xong dặn dò cho các con)2. (Hởi đứa con yêu quí của Ta, hãy đến người Cha con muốn dạy bảo)3. (Con ơi, Ta dạy xong rồi ta dặn dò cách cư xử cho con gái nghe cho rỏ)4. (Hởy tất cả bọn mình có mặt, ttrai và gái đến nghe cách cư xử)5. (Bọn mình ơi, nghe hoài đi, những châm ngôn sang trọng)6. (Nghe xong suy nghĩ lấy giải pháp, lời nói hay ho để dạy bảo con cái)*** Ngữ nghĩa ****- Hơy anưk phun phiik inư: Hởi đứa con yêu quí của Ta- Tanưdek/ta-nư-dek/ go on, continue- BIJIP (/bi-jip/ rỏ ràng)- BHHAT /bhach/ Xuất hiện; Tỏa sáng, để được hiển thị -(AC 1906, tr. 361)- SAUTAGƠR (SATAGƠR, hay SƠTAGƠR) /sâu-ta-khờ/ Quí phái (hách dịch), giàu sang (đến xài đổng) - Chăm CĐ nói nhưng không có trong bất cư tự điển Chăm nào.- LUAK ƠR (Sự quyết định (decision), giải pháp (resolution) - AC 1906, LUAK AR, tr. 451.- Chữ “MÂY” trong phiên bản ở VN thực sự là Muei (ꨟꨭꨬ) Cưng, người yêu (Sweet heart) – AC 1906, tr. 393. Chú ý! Nó là Takai Kuak nhưng vì không đánh được đành viết Takai Kuk).Rockville, MD 2/8/2021YC----- Phiên bản ở VN viết bằng Rumi Cam -----1. Ni kambuen muk thruh palei2. Ndom blaoh kakei pieh ka anâk3. Anâk peng amaik akhan4. Ka dom phuel jalan ngap mbeng anguei5. Hader ndaom kambuen baik mây6. Ngap mbeng anguei threm bimbul7. Inâ pieh dom phuel8. Anâk saong kamuen peng baik bijip9. Inâ pieh dom kadha10. Drep o mada pieh ka mây11. Mâyah hu kambuen di drei12. Hagait duh ra brei drep mây mâcai13. Juai klak kambuen juai nai14. Ngap tuei hatai drep oh kandaong15. Mâyah peng kambuen drep thraong16. Nan mâng kandaong drep daok saong mây17. Kandaong drep kayua kamei18. Di rim harei jreng aiek bibiak19. Drep ar halun halak20. Gleng aiek bibiak juai brei karang.. . .21. Juai tey hey klak caik22. Tel blaoh ra klaik likuk drei ra klao23. Blaoh drep jak gep nao24. Drei lac ra klao bilei patat25. Mâduh nyu kathaot kayua o ligaih26. Mâduh nyu kathaot raong raih27. Anguei o ligaih laik saong tho28. Kayua nyu chap hatem lo29. Hajieng nyu o njep saong urang30. Ginaong mai mây ngap jraoh31. Lithung thaok blaoh o mâk ramik32. Hajieng nyu tian tachep33. Yua nyu o njep mây saong kamuen34. Khik rabicen mbuen biak35. Di dunya rak lo mâng ra klao36. Li-i saong cangua37. Tapei blaoh ba mâk mai ramik38. Haluw juai klak baoh39. Cangua juai tataoh ging juai paper40. Libik krung ging tanâk41. Juai brei manuk prah per habuw.. . .42. Kambuen puec mâng dahluw43. Mâyah per habau lai jua abih44. Kayua nyu ramik biak lo45. Hajieng mâng nyu hu mâh pariak46. Dayep ngan krâh malem47. Juai phap hatem tuk abiléh48. Mâyah kathaot rambah jang hu thei mbeng49. Amel hai di pabah mbeng sang50. Pabah mbeng sang mây juai padei51. Adat drei jieng kamei52. Mây juai padei biak praong pakar53. Panuec amaik ndom akhan54. Mâyah khing peng mâng njep kumei55. Adat saong cambat khing mâgru56. Mâgru khing ka thuw mâng nyu ligaih57. Anâk ndaom pa-abih58. Nan mâng ligaih njep saong urang.. . .59. Adat drei jieng kumei60. Puec kheng ndei chuk di adat61. Mâyah mây khing puec62. Thuw kanda huec mâng urang mayaom63. Mây kanda hai di tian64. Gep gen urang oh ndom bilei65. Anâk saong kamuen nao mai66. Mâyah khing mâyai khim klao dahluw67. Nan gheh ra lac sunuw68. Khim klao dahluw blaoh ndom hadei69. Cek muk Po Inâ70. Juai mây mâgru threm puec bilei71. Adat drei jieng kamei72. Juai mây bilei saong duah mâyai73. Nan jeh kumei saiysu74. Ra puec jhak hu mây lac mâluw75. Blek bleng ra thuw daok hagait ka mây76. Mâhit jhak tel Inâ77. Mâhit bak tangi lo hadei.. . .78. Khik rabijen drei biak79. Di dunya urak ra klao bilei80. Dayep mây daok di sang81. Nan urang lac hu kambuen82. Anâk threm hakak threm duen83. Mâng njep kambuen mây daok dara84. Mâyah khing ngap gruk hit85. Threm bitanat threm bipagheh86. Mây duah urang jak gheh87. Mâgru ndaom pieh tel hu pathang88. Mâgru baik di urang89. Tel hu pathang mây juai camâkaoh90. Hajieng juai brei camâkaoh91. Chuk mai ra paoh blaoh ra pakaik92. Ra puec blaoh ra pakaik93. Ratil rataih mai tel amaik amâ94. Drei ngap anâk baik bithruk95. Mâluw hai di urang96. Mây saong pathang ngap biligaih.. . .97. Anâk mây saong pathang98. Juai brei karang aia saong lithei99. Adat drei jieng kumei100. Di rim harei bhuktik pathang101. Ramik drep drei di sang102. Juai brei karang ikan saong njem103. Gleng aiek lingiw tel dalem104. Padai di rateng gleng aiek bibiak105. Ramik drep ar di sang106. Mây juai pachang truai tel dalem107. Nda ka urang tuei gleng108. Ra thuw ap bhap krung drei ramik109. Mâda blaoh tel ra klaik110. Kathaot raong raih ra klao bilei111. Ra yap mây kayua kaya112. Mây hu mâda drep ra kieng duah113. Anâk mâk paluic Inâ114. Kathaot ken lo mboh di mâta.. . .115. Kathaot ngap mbeng bibiak116. Kathaot juai cuak threm dua mâyai117. Kahra ngap mbeng harei118. Mâtak Po brei bidreh urang119. Anâ peng amaik akhan120. Mây saong pathang juai ngap mâsak121. Anâk mây saong pathang122. Juai peng urang chuk di adat123. Kajap laiy kayua kanduel124. Hadah mbaok kamuen kayua hu pathang125. Danaok daok di rim harei126. Pathang saong drei juai brei limuk127. Daok pok caik jieng gru128. Nan mâng hu njep tho kambuen129. Mâyah pathang nao glai130. Daok di sang juai brei karang gruk kamei131. Jala mai glaong aia harei132. Tanâk lithei blaoh mây habai133. Anâk juai alah hatai134. Pathang mai mâng glai mây pok lithei.. . .135. Mbaok mây juai ma-ih136. Hatai juai camârih puec saong pathang137. Hala cih panâng thraong138. Pakao mban tanan jeh ra anit139. Pathang puec padeh daok peng140. Chuk urang ndom juai tok ginaong141. pathang puec mây juai tok142. Aân di phik siam hatai kamei143. Adat urang jieng likei144. Ra puec ngaok kumei mây juai mathao145. Ra puec mây juai mathao146. Nan jeh ra mâtuaw klaoh tian saong drei147. Anâk huec hai di pathang148. Ra duah drei hapak jang kayua pathang149. Nan mâng urang deng khing tanyi150. Kumei halei palue pathang151. Nan jeh ra __?__ nyu thuw ka drei.. . .152. Nyu puec blaoh nyu khria153. __?__ dom mâda tuah nyu pablei154. Nyu puec blaoh palue155. Sap nyu pablei taom di anak156. Anâk puec tuei tapak157. Bireng khing ngap juai brei alah158. Pathang ew nao bidrah159. Mây juai kamlah wek juai kumei160. Pathang puec mây juai kamlah161. Kumei kheng pabah chuk di adat162. Adat drei jieng kumei163. Ginaong rak ndei ciip ka ra klao164. Ra puec mây juai mâthao165. Ra ba paklao njep mâh tamuh166. Siam tian taleng aia mbaok167. Nan jeh ra daok that saong drei168. Praong mbaok payua pathang169. Nan mâng ka urang yap mây kaya170. Mâgru threm pa-abih171. Pathang krâh ndih juai juak kateng172. Mâyah mây juak kateng173. Padai di rateng per nao abih174. Nik ndih bihu libik175. Rami ramik bah tul pater176. Bah tul pater mbiah177. Juai paranah super mâta178. Dayep ngan krâh malem179. Mây juai hatem chap di anih180. Mâyah hatem di anih181. Nan jeh abih tuah tabiak182. Sumu saong kayuw saong jaoh183. Libuh gen craoh ralo drei tapa184. Nan dreh urang kanda185. Abaoh kadha li-uen sap di anih186. Khria baik bisiam187. Mây saong pathang ngap mbeng bibiak188. Daok gheh saong urang lo ra mâyaom189. Pathang nao duah mârai190. Jien saong padai mây khik ramik191. Adat kumei gheh di khik192. Juai brei lihik karang drep di sang193. Sanâng hai karang duah ken194. Mây thuw damân gleng aiek bibiak195. Anâk saong amaik bicen196. Haber ka urang klaoh tian di drei.. . .197. Peng blaoh anguei baik198. Kambuan ni amaik tuek caik di sang199. Hadiep saong pathang200. Tajuh apakar peng baik taniYsa CosiemNguồn: Facebook