Select
Tag Cloud

Anything in here will be replaced on browsers that support the canvas element

  • Facebook
  • Yahoo
  • Google
  • Live
  • Twitter
  • Live
Uncategorized
By: On February 12, 2012
Lễ hội Ramawan của người Chăm (Trich Sakaya, Lễ hội của người Chăm, Nxb VHDT, H Nội, 2003, tr.118-126) ࠠ Lễ hội Ramawan: Lễ hội Ramawan của người Chăm Awal diễn ra trong thời gian một thng, trước khi vo lễ họ thường tổ chức lễ hội trong 3 ngᠠy đầu. Lễ hội diễn ra lm 3 phần: lễ tảo mộ (nao ghur) - lễ cng gia tiສn (ew muk kei – k(m theo hội) v lễ chay niệm tại thnh đường (mbang aek).Lễ tảo mộ (nao ghur):Lࡠm lễ tẩy uế phần mộ v mời tổ tin về dự lễ “c઺ng gia tin” (ew muk kei) nhn ngꢠy Ramawan. Nghi thức lễ do Po Acar thực hiện bằng những lời cầu kinh bằng tiếng Ả rập được rt ra từ kinh Koran (Kuru-n) vꢠ một số vị đn ng khഡc thuộc kinh kệ cũng ăn mặc chỉnh tề cng với cc phụ nữ van v顡i mời tổ tin ng b괠 về dự lễ Ramawan.Lễ cng gia tin (ew muk kei):ꪠSau khi tảo mộ về, họ chọn một nơi trang trọng nhất trong nh lm bࠠn tổ (danok). Bn tổ được trải chiếu hoa, để khay trầu, ấm tr, 2 cࠡi gối nằm…Đy l nơi tạm nghĩ của tổ ti⠪n về hưởng lễ nhn ngy Ramawan. Sau khi lập b⠠n tổ xong, họ dng lễ vật ln c⪺ng tổ tin như bnh tꡩt, bnh t, ch᭨, xi, bnh sakaya (m䡳n lạt – kaya yuer); g luộc, cơm canh, c khࡴ (mn mặn - kaya klam)…Lễ vật được dng c㢺ng thnh nhiều mm. Mỗi một thࢠnh vin trong gia đnh đều cầu khấn trong hương hồn tổ tiꬪn ph hộ độ tr cho họ. M鬢m lễ cn được dng th⢠nh nhiều đợt. Mỗi đợt dng ln hai m⪢m (mm ngọt v m⠢m mặn). Trong mỗi lần dng lễ vật vị cng lễ lu⺴n đọc kinh, vừa rt rượu vừa khấn vi trong kh㡳i hương trầm toả ra nghi ngt. Cc vị thần linh được mời về hưởng lễ lꡠ tổ tin bn nội vꪠ cả bn ngoại sau đ l고 những người thn trong gia đnh đ⬣ khuất...Trong ngy cng gia tiສn (ew muk kei) những thnh vin trong gia đબnh đều họp mặt đng đủ với hương hồn của tổ tin. Họ lu䪴n cầu khấn v hi vọng tổ tin sẽ phહ hộ độ tr. Kết thc lễ n캠y, họ mời b con, bạn b dự lễ cਹng hưởng lễ vật, họ cng ăn, cng ch鹺c tụng lẫn nhau.Hội: trong 3 ngy lễ cng gia tiສn họ thường tổ chức ngy hội. Mỗi lng palei Chăm Awal đều tổ chức giao hữu b࠳ng đ, văn nghệ, c một sớ năm c᳡c lng cn tổ chức ಠtr chơi dn gian như thi đội nước, b⢲ ko xe, ko c驠y, giả gạo ... Cc tr chơi khᲴng chỉ li cuốn cc th䡠nh vin trong lng mꠠ cn c nhiều thⳠnh vin ở cc lꡠng palei khc tham gia. Ba ngy đầu cᠺng lễ gia tin người Chăm Hồi gio Bꡠni thực sự l ngy hội mở đầu cho lễ Ramawan.Lễ Ramawan (mbang aek):ࠠThnh đường (sang magik) dự lễ Ramawan. V cũng kể từ đᠢy tẩt cả tu sĩ Po Acar cũng tập trung tại thnh đường để hnh lễ trong thời gian một ᠠthng.Hnh lễ Ramawan trong thᠡnh đường:H nh lễ Ramawan tại thnh đường được diễn ra theo cc bước lễ như sau: lễ tẩy thể (mᡢk aia), lễ đnh trống (ataong hagar), lễ đọc kinh (wak) v lễ kết thᠺc (taleh).+ Lễ tẩy thể tu sĩ Acar: Trước khi vo hnh lễ cࠡc tu sĩ Po Acar đều lm lễ tẩy thể. Lễ tẩy thể được diễn ra trước thnh đường. Lễ được thực hiện một lࡺc 9 vị tu sĩ. Mỗi tu sĩ mặc vy mnh trần (ᬡo khoc vai), tay cầm chn đồng để lấy nước tẩy thể. Nước tẩy thể được họ lấy từ giếng hoặc cᩡi hồ ở trong khun vin th䪡nh đường. Lễ tẩy thể ny mang tnh tượng trưng. Khi lấy được nước th୬ 09 vị tu sĩ đứng trn 09 miếng đ (batau khakbah) được đặt ở trước thꡡnh đường đọc kinh lm lễ tẩy thể. Sau đ họ mặc trang phục chỉnh tề bước vೠo thnh đường lm lễ. Khi bước vᠠo cửa thnh đường họ cn đọc cᲢu kinh di v lࠠm nghi thức lễ của người Hồi gio l lấy tay chạm mũi.+ Đᠡnh trống v gọi lễ (ataong hagar): Mỗi lần thực hiện lễ trong thnh đường họ đều dࡹng trống (hagar) để khởi lệnh. Đnh trống lễ trong thnh đường được phᡢn cng tu sĩ cụ thể. Người đnh trống thường l䡠 cấp tu sĩ Katip hay Imam trong hng ngũ chức sắc Chăm Awal. Trống được treo ở gc b೪n trong thnh đường (gần cửa ra vo). Tiếng trống gọi lễ thường bắt đầu bằng một hồi dᠠi lin tục v kết th꠺c bằng 03 tiếng sau cng. Khi tiếng trống gọi lễ (bang) kết thc, người đ麡nh trống được một vị tu sĩ khc đến tiếp đn về nơi dự lễ bằng cử chỉ hai người đứng cạnh nhau, hai tay chạm lᳪn mo (mũ) v hai tai. Cuối c㠹ng ngm ln b⪠i kinh v bắt đầu lễ đọc kinh.+ Đọc kinh (wak):Trong 4 bước hࠠnh lễ trn, lễ đọc kinh “wak” l quan trọng do một vị Imam hoặc Katip hướng dẫn đọc vꠠ hnh lễ. Cc vị tu sĩ đứng theo hࡠng ngang trong thnh đường, mặt hướng về hướng ty (hướng về La Mecque). Bᢠi kinh c khi một người đọc, c khi c㳹ng đọc tất cả v thỉnh thoảng đọc đồng thanh hoặc h vang tiếng “Omin”. Khi đọc cഡc tu sĩ thể hiện nhiều thao tc khc nhau như bᡡi lạy, qy, đứng, tay th lần từng hạt chuỗi (mặc khải). Kết th鬺c một lần đọc kinh th cc tu sĩ thường ngồi lại th졠nh vng trn. Từng vị tu sĩ tham gia lễ trong thⲡnh đường đều bắt tay nhau, rồi đưa tay chạm vo mũi. Đy lࢠ nghi thức cho nhau thn thiện mࢠ thường gặp ở cc tn đồ Hồi gi᭡o thế giới.Trong lc cc tu sĩ hꡠnh lễ th b con trong l젠ng thường dng lễ cho vị thần Auloah (Alla) như tm trầu, c⪢y nến bằng sp ong để thắp sng... để biết ơn đến thᡡnh Alla v cầu may, cầu ti lộc. Những gia đࠬnh c tu sĩ th c㬲n đội lễ vật như cơm, bnh tri đến thᡡnh đường để cc tu sĩ dng về đṪm.Hnh lễ Ramawan ko d੠i trong một thng. Trong thng lễ họ cᡲn chia ra lm nhiều giai đoạn (tiểu lễ) khc nhau như sau:Lễ ngࡠy thứ su (harei jama-ah): Trong thng lễ Ramawan họ tổ chức 4 lần đọc kinh lễ ngᡠy thứ su. Nghi thức lễ cũng tương tự như đ trᣬnh by trn, chỉ khડc ở chỗ l chủ lễ đọc kinh trong ngy thứ sࠡu l vị Katip, lễ vo giờ kinh (wak)- hướng về thࠡnh Mohamat. Nghi thức hnh lễ ny khࠡ long trọng, vị katip phải đứng vo bục giảng trong thnh đường (mrong), tay cầm gậy lễ (gai bhaong) vࡠ cuốn sch giảng kinh Koran. Khi bi giảng kinh kết thᠺc th tn đồ d쭢ng lễ vật (xi, ch) l䨪n thnh đường. Cc tu sĩ ngồi quᡢy quần lại bn nhau cng đọc kinh v깠 đốt chn lửa xng hương trầm kết th鴺c bi lễ kinh.Lễ kinh vo ngࠠy thứ năm (Harei pok jip): Lễ ny cũng được thực hiện trong ngy thứ năm hࠠng tuần. Nghi thức hnh lễ, đọc kinh dng lễ vật cũng tương tự như lễ thường ngࢠy trong thnh đường. Chỉ khc ở chỗ lᡠ lễ ny đọc kinh vo giờ kinh Esha vࠠ cuối cng c đọc th鳪m 5 kinh lễ cầu cng tổ tin tương tự như lễ cꪺng gia tin ở phần đầu (mbang muk kei).Lễ Muk trun, Ong trun: Lễ Ramawan kết thc 15 ng꺠y đầu gọi l “Nữ thần gian thế” (Muk trun) v từ ngࠠy thứ 20 trở đi đến cuối thng l lễ “Nam thần” giᠡng thế (Ong trun). Nghi thức hnh lễ của cc lễ nࡠy cũng tương tự như cc nghi thức lễ ngy thứ sᠡu hng tuần đ tr࣬nh by. Đặc biệt sau lễ “Muk trun” l mốc thời gian bࠡo hiệu cc tn đồ ở l᭠ng Chăm (kể cả Chăm Awal v Chăm Ahier) đ hết thời kỳ ki࣪ng cữ, chay tịnh. Họ sẽ được php st sinh, c顺ng tế thuộc về lễ nghi tn ngưỡng dn gian Chăm. C�n sau lễ “Ong trun” b con trong lng c࠳ tục dng gạo (tuh brah) ở th⠡nh đường để cc tu sĩ lm lễ bố thᠭ cho người ngho. Trong lễ Ong trun ny c蠡c tu sĩ cn thực hiện lễ nghi cho cc t⡭n đồ như lễ “Palek kalam” cho cc chu trai đᡣ lm lễ cắt da quy đầu (katat) theo tập tục của Hồi gio...Cࡡc t-n đồ c tuổi trưởng th㠠nh, buộc phải qua nghi lệ ny mới được php dự lễ đọc kinh tảo mộ, c੺ng gia tin (ew muk kei)..+ Lễ kết thc Ramawan (taleh Ramawan): Lễ Ramawan kết th꺺c vo ngy thứ 30 thࠡng 9 của thng lễ chay tịnh. Ngy kết thᠺc lễ được tổ chức rất long trọng trong thnh đường. Ngoi việc tổ chức đọc kinh Koran như thường lệ vᠠ cầu những điều tốt lnh cho dn lࢠng (giờ kinh Subahik); họ cn tổ chức lễ rước gậy thần Auloah (Alla); lm lễ thăng quan tiến chức cho c⠡c vị tu sĩ trong thnh đường (Imam, Katip). Ngy cuối cᠹng của thng lễ, ngoi việc tᠭn đồ trong lng tổ chức ăn cơm bố th (cơm, trứng luộc vୠ muối m) gọi l “lithei yakat” của c蠡c vị tu sĩ, dn lng c⠲n dng lễ vật, mỗi tn đồ d⭢ng 2 mm lễ (một mặn, một ngọt)... ln th⪡nh đường để cng lễ thnh Auloah (Alla) rồi kết th꡺c lễ Ramawan.Tm lại:Lễ Ramawan l㠠 lễ hội lớn nhất của người Chăm Awal/Bani – người Chăm ảnh hưởng Hồi gio. Lễ hội nguyn gốc của n᪳ chỉ l lễ đơn thuần cho ma chay niệm của t๭n đồ Hồi gio vᠠo thng 9 Hồi lịch. Thế nhưng khi người Chăm tiếp nhận, họ đ cải biᣪn lại thnh lễ hội mang bản sắc của ring mબnh. Do vậy lễ Ramawan của người Chăm khng chỉ l lễ chay niệm, đọc kinh cầu nguyện th䠡nh Alla một ngy 5 lần m n࠳ cn kết hợp với lễ cng gia ti⺪n, tục dng gạo, lễ cng nữ thần gi⺡ng thế - một tn ngưỡng thờ mẫu c� nguồn gốc bản địa c từ lu đời của người Chăm đ㢣 hiện diện trong lễ Ramawan. Hơn thế nữa, trong lễ hội Ramawan, cc tn đồ c᭲n được php ma h麡t - một loại hnh sinh hoạt kh c쳳 thể chấp nhận trong luật của Hồi gio nhưng cuối cng cũng hội nhập vṠo lễ Ramawan. Những yếu tố trn đ kết hợp, dung ho꣠ lại với nhau tạo cho lễ Ramawan trở thnh một lễ hội đặc sắc của người Chăm, gp phần lೠm phong ph v đa dạng sắc mꠠu độc đo của lễ hội Chăm.TP Hồ Ch Minh ng᭠y 01/08/2010Sakaya
0 Rating 33 views 0 likes 0 Comments
Read more
Uncategorized
By: On February 12, 2012
Lễ hội Ramawan của người Chăm (Trich Sakaya, Lễ hội của người Chăm, Nxb VHDT, H Nội, 2003, tr.118-126) ࠠ Lễ hội Ramawan: Lễ hội Ramawan của người Chăm Awal diễn ra trong thời gian một thng, trước khi vo lễ họ thường tổ chức lễ hội trong 3 ngᠠy đầu. Lễ hội diễn ra lm 3 phần: lễ tảo mộ (nao ghur) - lễ cng gia tiສn (ew muk kei – k(m theo hội) v lễ chay niệm tại thnh đường (mbang aek).Lễ tảo mộ (nao ghur):Lࡠm lễ tẩy uế phần mộ v mời tổ tin về dự lễ “c઺ng gia tin” (ew muk kei) nhn ngꢠy Ramawan. Nghi thức lễ do Po Acar thực hiện bằng những lời cầu kinh bằng tiếng Ả rập được rt ra từ kinh Koran (Kuru-n) vꢠ một số vị đn ng khഡc thuộc kinh kệ cũng ăn mặc chỉnh tề cng với cc phụ nữ van v顡i mời tổ tin ng b괠 về dự lễ Ramawan.Lễ cng gia tin (ew muk kei):ꪠSau khi tảo mộ về, họ chọn một nơi trang trọng nhất trong nh lm bࠠn tổ (danok). Bn tổ được trải chiếu hoa, để khay trầu, ấm tr, 2 cࠡi gối nằm…Đy l nơi tạm nghĩ của tổ ti⠪n về hưởng lễ nhn ngy Ramawan. Sau khi lập b⠠n tổ xong, họ dng lễ vật ln c⪺ng tổ tin như bnh tꡩt, bnh t, ch᭨, xi, bnh sakaya (m䡳n lạt – kaya yuer); g luộc, cơm canh, c khࡴ (mn mặn - kaya klam)…Lễ vật được dng c㢺ng thnh nhiều mm. Mỗi một thࢠnh vin trong gia đnh đều cầu khấn trong hương hồn tổ tiꬪn ph hộ độ tr cho họ. M鬢m lễ cn được dng th⢠nh nhiều đợt. Mỗi đợt dng ln hai m⪢m (mm ngọt v m⠢m mặn). Trong mỗi lần dng lễ vật vị cng lễ lu⺴n đọc kinh, vừa rt rượu vừa khấn vi trong kh㡳i hương trầm toả ra nghi ngt. Cc vị thần linh được mời về hưởng lễ lꡠ tổ tin bn nội vꪠ cả bn ngoại sau đ l고 những người thn trong gia đnh đ⬣ khuất...Trong ngy cng gia tiສn (ew muk kei) những thnh vin trong gia đબnh đều họp mặt đng đủ với hương hồn của tổ tin. Họ lu䪴n cầu khấn v hi vọng tổ tin sẽ phહ hộ độ tr. Kết thc lễ n캠y, họ mời b con, bạn b dự lễ cਹng hưởng lễ vật, họ cng ăn, cng ch鹺c tụng lẫn nhau.Hội: trong 3 ngy lễ cng gia tiສn họ thường tổ chức ngy hội. Mỗi lng palei Chăm Awal đều tổ chức giao hữu b࠳ng đ, văn nghệ, c một sớ năm c᳡c lng cn tổ chức ಠtr chơi dn gian như thi đội nước, b⢲ ko xe, ko c驠y, giả gạo ... Cc tr chơi khᲴng chỉ li cuốn cc th䡠nh vin trong lng mꠠ cn c nhiều thⳠnh vin ở cc lꡠng palei khc tham gia. Ba ngy đầu cᠺng lễ gia tin người Chăm Hồi gio Bꡠni thực sự l ngy hội mở đầu cho lễ Ramawan.Lễ Ramawan (mbang aek):ࠠThnh đường (sang magik) dự lễ Ramawan. V cũng kể từ đᠢy tẩt cả tu sĩ Po Acar cũng tập trung tại thnh đường để hnh lễ trong thời gian một ᠠthng.Hnh lễ Ramawan trong thᠡnh đường:H nh lễ Ramawan tại thnh đường được diễn ra theo cc bước lễ như sau: lễ tẩy thể (mᡢk aia), lễ đnh trống (ataong hagar), lễ đọc kinh (wak) v lễ kết thᠺc (taleh).+ Lễ tẩy thể tu sĩ Acar: Trước khi vo hnh lễ cࠡc tu sĩ Po Acar đều lm lễ tẩy thể. Lễ tẩy thể được diễn ra trước thnh đường. Lễ được thực hiện một lࡺc 9 vị tu sĩ. Mỗi tu sĩ mặc vy mnh trần (ᬡo khoc vai), tay cầm chn đồng để lấy nước tẩy thể. Nước tẩy thể được họ lấy từ giếng hoặc cᩡi hồ ở trong khun vin th䪡nh đường. Lễ tẩy thể ny mang tnh tượng trưng. Khi lấy được nước th୬ 09 vị tu sĩ đứng trn 09 miếng đ (batau khakbah) được đặt ở trước thꡡnh đường đọc kinh lm lễ tẩy thể. Sau đ họ mặc trang phục chỉnh tề bước vೠo thnh đường lm lễ. Khi bước vᠠo cửa thnh đường họ cn đọc cᲢu kinh di v lࠠm nghi thức lễ của người Hồi gio l lấy tay chạm mũi.+ Đᠡnh trống v gọi lễ (ataong hagar): Mỗi lần thực hiện lễ trong thnh đường họ đều dࡹng trống (hagar) để khởi lệnh. Đnh trống lễ trong thnh đường được phᡢn cng tu sĩ cụ thể. Người đnh trống thường l䡠 cấp tu sĩ Katip hay Imam trong hng ngũ chức sắc Chăm Awal. Trống được treo ở gc b೪n trong thnh đường (gần cửa ra vo). Tiếng trống gọi lễ thường bắt đầu bằng một hồi dᠠi lin tục v kết th꠺c bằng 03 tiếng sau cng. Khi tiếng trống gọi lễ (bang) kết thc, người đ麡nh trống được một vị tu sĩ khc đến tiếp đn về nơi dự lễ bằng cử chỉ hai người đứng cạnh nhau, hai tay chạm lᳪn mo (mũ) v hai tai. Cuối c㠹ng ngm ln b⪠i kinh v bắt đầu lễ đọc kinh.+ Đọc kinh (wak):Trong 4 bước hࠠnh lễ trn, lễ đọc kinh “wak” l quan trọng do một vị Imam hoặc Katip hướng dẫn đọc vꠠ hnh lễ. Cc vị tu sĩ đứng theo hࡠng ngang trong thnh đường, mặt hướng về hướng ty (hướng về La Mecque). Bᢠi kinh c khi một người đọc, c khi c㳹ng đọc tất cả v thỉnh thoảng đọc đồng thanh hoặc h vang tiếng “Omin”. Khi đọc cഡc tu sĩ thể hiện nhiều thao tc khc nhau như bᡡi lạy, qy, đứng, tay th lần từng hạt chuỗi (mặc khải). Kết th鬺c một lần đọc kinh th cc tu sĩ thường ngồi lại th졠nh vng trn. Từng vị tu sĩ tham gia lễ trong thⲡnh đường đều bắt tay nhau, rồi đưa tay chạm vo mũi. Đy lࢠ nghi thức cho nhau thn thiện mࢠ thường gặp ở cc tn đồ Hồi gi᭡o thế giới.Trong lc cc tu sĩ hꡠnh lễ th b con trong l젠ng thường dng lễ cho vị thần Auloah (Alla) như tm trầu, c⪢y nến bằng sp ong để thắp sng... để biết ơn đến thᡡnh Alla v cầu may, cầu ti lộc. Những gia đࠬnh c tu sĩ th c㬲n đội lễ vật như cơm, bnh tri đến thᡡnh đường để cc tu sĩ dng về đṪm.Hnh lễ Ramawan ko d੠i trong một thng. Trong thng lễ họ cᡲn chia ra lm nhiều giai đoạn (tiểu lễ) khc nhau như sau:Lễ ngࡠy thứ su (harei jama-ah): Trong thng lễ Ramawan họ tổ chức 4 lần đọc kinh lễ ngᡠy thứ su. Nghi thức lễ cũng tương tự như đ trᣬnh by trn, chỉ khડc ở chỗ l chủ lễ đọc kinh trong ngy thứ sࠡu l vị Katip, lễ vo giờ kinh (wak)- hướng về thࠡnh Mohamat. Nghi thức hnh lễ ny khࠡ long trọng, vị katip phải đứng vo bục giảng trong thnh đường (mrong), tay cầm gậy lễ (gai bhaong) vࡠ cuốn sch giảng kinh Koran. Khi bi giảng kinh kết thᠺc th tn đồ d쭢ng lễ vật (xi, ch) l䨪n thnh đường. Cc tu sĩ ngồi quᡢy quần lại bn nhau cng đọc kinh v깠 đốt chn lửa xng hương trầm kết th鴺c bi lễ kinh.Lễ kinh vo ngࠠy thứ năm (Harei pok jip): Lễ ny cũng được thực hiện trong ngy thứ năm hࠠng tuần. Nghi thức hnh lễ, đọc kinh dng lễ vật cũng tương tự như lễ thường ngࢠy trong thnh đường. Chỉ khc ở chỗ lᡠ lễ ny đọc kinh vo giờ kinh Esha vࠠ cuối cng c đọc th鳪m 5 kinh lễ cầu cng tổ tin tương tự như lễ cꪺng gia tin ở phần đầu (mbang muk kei).Lễ Muk trun, Ong trun: Lễ Ramawan kết thc 15 ng꺠y đầu gọi l “Nữ thần gian thế” (Muk trun) v từ ngࠠy thứ 20 trở đi đến cuối thng l lễ “Nam thần” giᠡng thế (Ong trun). Nghi thức hnh lễ của cc lễ nࡠy cũng tương tự như cc nghi thức lễ ngy thứ sᠡu hng tuần đ tr࣬nh by. Đặc biệt sau lễ “Muk trun” l mốc thời gian bࠡo hiệu cc tn đồ ở l᭠ng Chăm (kể cả Chăm Awal v Chăm Ahier) đ hết thời kỳ ki࣪ng cữ, chay tịnh. Họ sẽ được php st sinh, c顺ng tế thuộc về lễ nghi tn ngưỡng dn gian Chăm. C�n sau lễ “Ong trun” b con trong lng c࠳ tục dng gạo (tuh brah) ở th⠡nh đường để cc tu sĩ lm lễ bố thᠭ cho người ngho. Trong lễ Ong trun ny c蠡c tu sĩ cn thực hiện lễ nghi cho cc t⡭n đồ như lễ “Palek kalam” cho cc chu trai đᡣ lm lễ cắt da quy đầu (katat) theo tập tục của Hồi gio...Cࡡc t-n đồ c tuổi trưởng th㠠nh, buộc phải qua nghi lệ ny mới được php dự lễ đọc kinh tảo mộ, c੺ng gia tin (ew muk kei)..+ Lễ kết thc Ramawan (taleh Ramawan): Lễ Ramawan kết th꺺c vo ngy thứ 30 thࠡng 9 của thng lễ chay tịnh. Ngy kết thᠺc lễ được tổ chức rất long trọng trong thnh đường. Ngoi việc tổ chức đọc kinh Koran như thường lệ vᠠ cầu những điều tốt lnh cho dn lࢠng (giờ kinh Subahik); họ cn tổ chức lễ rước gậy thần Auloah (Alla); lm lễ thăng quan tiến chức cho c⠡c vị tu sĩ trong thnh đường (Imam, Katip). Ngy cuối cᠹng của thng lễ, ngoi việc tᠭn đồ trong lng tổ chức ăn cơm bố th (cơm, trứng luộc vୠ muối m) gọi l “lithei yakat” của c蠡c vị tu sĩ, dn lng c⠲n dng lễ vật, mỗi tn đồ d⭢ng 2 mm lễ (một mặn, một ngọt)... ln th⪡nh đường để cng lễ thnh Auloah (Alla) rồi kết th꡺c lễ Ramawan.Tm lại:Lễ Ramawan l㠠 lễ hội lớn nhất của người Chăm Awal/Bani – người Chăm ảnh hưởng Hồi gio. Lễ hội nguyn gốc của n᪳ chỉ l lễ đơn thuần cho ma chay niệm của t๭n đồ Hồi gio vᠠo thng 9 Hồi lịch. Thế nhưng khi người Chăm tiếp nhận, họ đ cải biᣪn lại thnh lễ hội mang bản sắc của ring mબnh. Do vậy lễ Ramawan của người Chăm khng chỉ l lễ chay niệm, đọc kinh cầu nguyện th䠡nh Alla một ngy 5 lần m n࠳ cn kết hợp với lễ cng gia ti⺪n, tục dng gạo, lễ cng nữ thần gi⺡ng thế - một tn ngưỡng thờ mẫu c� nguồn gốc bản địa c từ lu đời của người Chăm đ㢣 hiện diện trong lễ Ramawan. Hơn thế nữa, trong lễ hội Ramawan, cc tn đồ c᭲n được php ma h麡t - một loại hnh sinh hoạt kh c쳳 thể chấp nhận trong luật của Hồi gio nhưng cuối cng cũng hội nhập vṠo lễ Ramawan. Những yếu tố trn đ kết hợp, dung ho꣠ lại với nhau tạo cho lễ Ramawan trở thnh một lễ hội đặc sắc của người Chăm, gp phần lೠm phong ph v đa dạng sắc mꠠu độc đo của lễ hội Chăm.TP Hồ Ch Minh ng᭠y 01/08/2010Sakaya
0 Rating 33 views 0 likes 0 Comments
Read more
Uncategorized
By: On February 12, 2012
Lễ hội Ramawan của người Chăm (Trich Sakaya, Lễ hội của người Chăm, Nxb VHDT, H Nội, 2003, tr.118-126) ࠠ Lễ hội Ramawan: Lễ hội Ramawan của người Chăm Awal diễn ra trong thời gian một thng, trước khi vo lễ họ thường tổ chức lễ hội trong 3 ngᠠy đầu. Lễ hội diễn ra lm 3 phần: lễ tảo mộ (nao ghur) - lễ cng gia tiສn (ew muk kei – k(m theo hội) v lễ chay niệm tại thnh đường (mbang aek).Lễ tảo mộ (nao ghur):Lࡠm lễ tẩy uế phần mộ v mời tổ tin về dự lễ “c઺ng gia tin” (ew muk kei) nhn ngꢠy Ramawan. Nghi thức lễ do Po Acar thực hiện bằng những lời cầu kinh bằng tiếng Ả rập được rt ra từ kinh Koran (Kuru-n) vꢠ một số vị đn ng khഡc thuộc kinh kệ cũng ăn mặc chỉnh tề cng với cc phụ nữ van v顡i mời tổ tin ng b괠 về dự lễ Ramawan.Lễ cng gia tin (ew muk kei):ꪠSau khi tảo mộ về, họ chọn một nơi trang trọng nhất trong nh lm bࠠn tổ (danok). Bn tổ được trải chiếu hoa, để khay trầu, ấm tr, 2 cࠡi gối nằm…Đy l nơi tạm nghĩ của tổ ti⠪n về hưởng lễ nhn ngy Ramawan. Sau khi lập b⠠n tổ xong, họ dng lễ vật ln c⪺ng tổ tin như bnh tꡩt, bnh t, ch᭨, xi, bnh sakaya (m䡳n lạt – kaya yuer); g luộc, cơm canh, c khࡴ (mn mặn - kaya klam)…Lễ vật được dng c㢺ng thnh nhiều mm. Mỗi một thࢠnh vin trong gia đnh đều cầu khấn trong hương hồn tổ tiꬪn ph hộ độ tr cho họ. M鬢m lễ cn được dng th⢠nh nhiều đợt. Mỗi đợt dng ln hai m⪢m (mm ngọt v m⠢m mặn). Trong mỗi lần dng lễ vật vị cng lễ lu⺴n đọc kinh, vừa rt rượu vừa khấn vi trong kh㡳i hương trầm toả ra nghi ngt. Cc vị thần linh được mời về hưởng lễ lꡠ tổ tin bn nội vꪠ cả bn ngoại sau đ l고 những người thn trong gia đnh đ⬣ khuất...Trong ngy cng gia tiສn (ew muk kei) những thnh vin trong gia đબnh đều họp mặt đng đủ với hương hồn của tổ tin. Họ lu䪴n cầu khấn v hi vọng tổ tin sẽ phહ hộ độ tr. Kết thc lễ n캠y, họ mời b con, bạn b dự lễ cਹng hưởng lễ vật, họ cng ăn, cng ch鹺c tụng lẫn nhau.Hội: trong 3 ngy lễ cng gia tiສn họ thường tổ chức ngy hội. Mỗi lng palei Chăm Awal đều tổ chức giao hữu b࠳ng đ, văn nghệ, c một sớ năm c᳡c lng cn tổ chức ಠtr chơi dn gian như thi đội nước, b⢲ ko xe, ko c驠y, giả gạo ... Cc tr chơi khᲴng chỉ li cuốn cc th䡠nh vin trong lng mꠠ cn c nhiều thⳠnh vin ở cc lꡠng palei khc tham gia. Ba ngy đầu cᠺng lễ gia tin người Chăm Hồi gio Bꡠni thực sự l ngy hội mở đầu cho lễ Ramawan.Lễ Ramawan (mbang aek):ࠠThnh đường (sang magik) dự lễ Ramawan. V cũng kể từ đᠢy tẩt cả tu sĩ Po Acar cũng tập trung tại thnh đường để hnh lễ trong thời gian một ᠠthng.Hnh lễ Ramawan trong thᠡnh đường:H nh lễ Ramawan tại thnh đường được diễn ra theo cc bước lễ như sau: lễ tẩy thể (mᡢk aia), lễ đnh trống (ataong hagar), lễ đọc kinh (wak) v lễ kết thᠺc (taleh).+ Lễ tẩy thể tu sĩ Acar: Trước khi vo hnh lễ cࠡc tu sĩ Po Acar đều lm lễ tẩy thể. Lễ tẩy thể được diễn ra trước thnh đường. Lễ được thực hiện một lࡺc 9 vị tu sĩ. Mỗi tu sĩ mặc vy mnh trần (ᬡo khoc vai), tay cầm chn đồng để lấy nước tẩy thể. Nước tẩy thể được họ lấy từ giếng hoặc cᩡi hồ ở trong khun vin th䪡nh đường. Lễ tẩy thể ny mang tnh tượng trưng. Khi lấy được nước th୬ 09 vị tu sĩ đứng trn 09 miếng đ (batau khakbah) được đặt ở trước thꡡnh đường đọc kinh lm lễ tẩy thể. Sau đ họ mặc trang phục chỉnh tề bước vೠo thnh đường lm lễ. Khi bước vᠠo cửa thnh đường họ cn đọc cᲢu kinh di v lࠠm nghi thức lễ của người Hồi gio l lấy tay chạm mũi.+ Đᠡnh trống v gọi lễ (ataong hagar): Mỗi lần thực hiện lễ trong thnh đường họ đều dࡹng trống (hagar) để khởi lệnh. Đnh trống lễ trong thnh đường được phᡢn cng tu sĩ cụ thể. Người đnh trống thường l䡠 cấp tu sĩ Katip hay Imam trong hng ngũ chức sắc Chăm Awal. Trống được treo ở gc b೪n trong thnh đường (gần cửa ra vo). Tiếng trống gọi lễ thường bắt đầu bằng một hồi dᠠi lin tục v kết th꠺c bằng 03 tiếng sau cng. Khi tiếng trống gọi lễ (bang) kết thc, người đ麡nh trống được một vị tu sĩ khc đến tiếp đn về nơi dự lễ bằng cử chỉ hai người đứng cạnh nhau, hai tay chạm lᳪn mo (mũ) v hai tai. Cuối c㠹ng ngm ln b⪠i kinh v bắt đầu lễ đọc kinh.+ Đọc kinh (wak):Trong 4 bước hࠠnh lễ trn, lễ đọc kinh “wak” l quan trọng do một vị Imam hoặc Katip hướng dẫn đọc vꠠ hnh lễ. Cc vị tu sĩ đứng theo hࡠng ngang trong thnh đường, mặt hướng về hướng ty (hướng về La Mecque). Bᢠi kinh c khi một người đọc, c khi c㳹ng đọc tất cả v thỉnh thoảng đọc đồng thanh hoặc h vang tiếng “Omin”. Khi đọc cഡc tu sĩ thể hiện nhiều thao tc khc nhau như bᡡi lạy, qy, đứng, tay th lần từng hạt chuỗi (mặc khải). Kết th鬺c một lần đọc kinh th cc tu sĩ thường ngồi lại th졠nh vng trn. Từng vị tu sĩ tham gia lễ trong thⲡnh đường đều bắt tay nhau, rồi đưa tay chạm vo mũi. Đy lࢠ nghi thức cho nhau thn thiện mࢠ thường gặp ở cc tn đồ Hồi gi᭡o thế giới.Trong lc cc tu sĩ hꡠnh lễ th b con trong l젠ng thường dng lễ cho vị thần Auloah (Alla) như tm trầu, c⪢y nến bằng sp ong để thắp sng... để biết ơn đến thᡡnh Alla v cầu may, cầu ti lộc. Những gia đࠬnh c tu sĩ th c㬲n đội lễ vật như cơm, bnh tri đến thᡡnh đường để cc tu sĩ dng về đṪm.Hnh lễ Ramawan ko d੠i trong một thng. Trong thng lễ họ cᡲn chia ra lm nhiều giai đoạn (tiểu lễ) khc nhau như sau:Lễ ngࡠy thứ su (harei jama-ah): Trong thng lễ Ramawan họ tổ chức 4 lần đọc kinh lễ ngᡠy thứ su. Nghi thức lễ cũng tương tự như đ trᣬnh by trn, chỉ khડc ở chỗ l chủ lễ đọc kinh trong ngy thứ sࠡu l vị Katip, lễ vo giờ kinh (wak)- hướng về thࠡnh Mohamat. Nghi thức hnh lễ ny khࠡ long trọng, vị katip phải đứng vo bục giảng trong thnh đường (mrong), tay cầm gậy lễ (gai bhaong) vࡠ cuốn sch giảng kinh Koran. Khi bi giảng kinh kết thᠺc th tn đồ d쭢ng lễ vật (xi, ch) l䨪n thnh đường. Cc tu sĩ ngồi quᡢy quần lại bn nhau cng đọc kinh v깠 đốt chn lửa xng hương trầm kết th鴺c bi lễ kinh.Lễ kinh vo ngࠠy thứ năm (Harei pok jip): Lễ ny cũng được thực hiện trong ngy thứ năm hࠠng tuần. Nghi thức hnh lễ, đọc kinh dng lễ vật cũng tương tự như lễ thường ngࢠy trong thnh đường. Chỉ khc ở chỗ lᡠ lễ ny đọc kinh vo giờ kinh Esha vࠠ cuối cng c đọc th鳪m 5 kinh lễ cầu cng tổ tin tương tự như lễ cꪺng gia tin ở phần đầu (mbang muk kei).Lễ Muk trun, Ong trun: Lễ Ramawan kết thc 15 ng꺠y đầu gọi l “Nữ thần gian thế” (Muk trun) v từ ngࠠy thứ 20 trở đi đến cuối thng l lễ “Nam thần” giᠡng thế (Ong trun). Nghi thức hnh lễ của cc lễ nࡠy cũng tương tự như cc nghi thức lễ ngy thứ sᠡu hng tuần đ tr࣬nh by. Đặc biệt sau lễ “Muk trun” l mốc thời gian bࠡo hiệu cc tn đồ ở l᭠ng Chăm (kể cả Chăm Awal v Chăm Ahier) đ hết thời kỳ ki࣪ng cữ, chay tịnh. Họ sẽ được php st sinh, c顺ng tế thuộc về lễ nghi tn ngưỡng dn gian Chăm. C�n sau lễ “Ong trun” b con trong lng c࠳ tục dng gạo (tuh brah) ở th⠡nh đường để cc tu sĩ lm lễ bố thᠭ cho người ngho. Trong lễ Ong trun ny c蠡c tu sĩ cn thực hiện lễ nghi cho cc t⡭n đồ như lễ “Palek kalam” cho cc chu trai đᡣ lm lễ cắt da quy đầu (katat) theo tập tục của Hồi gio...Cࡡc t-n đồ c tuổi trưởng th㠠nh, buộc phải qua nghi lệ ny mới được php dự lễ đọc kinh tảo mộ, c੺ng gia tin (ew muk kei)..+ Lễ kết thc Ramawan (taleh Ramawan): Lễ Ramawan kết th꺺c vo ngy thứ 30 thࠡng 9 của thng lễ chay tịnh. Ngy kết thᠺc lễ được tổ chức rất long trọng trong thnh đường. Ngoi việc tổ chức đọc kinh Koran như thường lệ vᠠ cầu những điều tốt lnh cho dn lࢠng (giờ kinh Subahik); họ cn tổ chức lễ rước gậy thần Auloah (Alla); lm lễ thăng quan tiến chức cho c⠡c vị tu sĩ trong thnh đường (Imam, Katip). Ngy cuối cᠹng của thng lễ, ngoi việc tᠭn đồ trong lng tổ chức ăn cơm bố th (cơm, trứng luộc vୠ muối m) gọi l “lithei yakat” của c蠡c vị tu sĩ, dn lng c⠲n dng lễ vật, mỗi tn đồ d⭢ng 2 mm lễ (một mặn, một ngọt)... ln th⪡nh đường để cng lễ thnh Auloah (Alla) rồi kết th꡺c lễ Ramawan.Tm lại:Lễ Ramawan l㠠 lễ hội lớn nhất của người Chăm Awal/Bani – người Chăm ảnh hưởng Hồi gio. Lễ hội nguyn gốc của n᪳ chỉ l lễ đơn thuần cho ma chay niệm của t๭n đồ Hồi gio vᠠo thng 9 Hồi lịch. Thế nhưng khi người Chăm tiếp nhận, họ đ cải biᣪn lại thnh lễ hội mang bản sắc của ring mબnh. Do vậy lễ Ramawan của người Chăm khng chỉ l lễ chay niệm, đọc kinh cầu nguyện th䠡nh Alla một ngy 5 lần m n࠳ cn kết hợp với lễ cng gia ti⺪n, tục dng gạo, lễ cng nữ thần gi⺡ng thế - một tn ngưỡng thờ mẫu c� nguồn gốc bản địa c từ lu đời của người Chăm đ㢣 hiện diện trong lễ Ramawan. Hơn thế nữa, trong lễ hội Ramawan, cc tn đồ c᭲n được php ma h麡t - một loại hnh sinh hoạt kh c쳳 thể chấp nhận trong luật của Hồi gio nhưng cuối cng cũng hội nhập vṠo lễ Ramawan. Những yếu tố trn đ kết hợp, dung ho꣠ lại với nhau tạo cho lễ Ramawan trở thnh một lễ hội đặc sắc của người Chăm, gp phần lೠm phong ph v đa dạng sắc mꠠu độc đo của lễ hội Chăm.TP Hồ Ch Minh ng᭠y 01/08/2010Sakaya
0 Rating 33 views 0 likes 0 Comments
Read more
Uncategorized
By: On February 12, 2012
Lễ hội Ramawan của người Chăm (Trich Sakaya, Lễ hội của người Chăm, Nxb VHDT, H Nội, 2003, tr.118-126) ࠠ Lễ hội Ramawan: Lễ hội Ramawan của người Chăm Awal diễn ra trong thời gian một thng, trước khi vo lễ họ thường tổ chức lễ hội trong 3 ngᠠy đầu. Lễ hội diễn ra lm 3 phần: lễ tảo mộ (nao ghur) - lễ cng gia tiສn (ew muk kei – k(m theo hội) v lễ chay niệm tại thnh đường (mbang aek).Lễ tảo mộ (nao ghur):Lࡠm lễ tẩy uế phần mộ v mời tổ tin về dự lễ “c઺ng gia tin” (ew muk kei) nhn ngꢠy Ramawan. Nghi thức lễ do Po Acar thực hiện bằng những lời cầu kinh bằng tiếng Ả rập được rt ra từ kinh Koran (Kuru-n) vꢠ một số vị đn ng khഡc thuộc kinh kệ cũng ăn mặc chỉnh tề cng với cc phụ nữ van v顡i mời tổ tin ng b괠 về dự lễ Ramawan.Lễ cng gia tin (ew muk kei):ꪠSau khi tảo mộ về, họ chọn một nơi trang trọng nhất trong nh lm bࠠn tổ (danok). Bn tổ được trải chiếu hoa, để khay trầu, ấm tr, 2 cࠡi gối nằm…Đy l nơi tạm nghĩ của tổ ti⠪n về hưởng lễ nhn ngy Ramawan. Sau khi lập b⠠n tổ xong, họ dng lễ vật ln c⪺ng tổ tin như bnh tꡩt, bnh t, ch᭨, xi, bnh sakaya (m䡳n lạt – kaya yuer); g luộc, cơm canh, c khࡴ (mn mặn - kaya klam)…Lễ vật được dng c㢺ng thnh nhiều mm. Mỗi một thࢠnh vin trong gia đnh đều cầu khấn trong hương hồn tổ tiꬪn ph hộ độ tr cho họ. M鬢m lễ cn được dng th⢠nh nhiều đợt. Mỗi đợt dng ln hai m⪢m (mm ngọt v m⠢m mặn). Trong mỗi lần dng lễ vật vị cng lễ lu⺴n đọc kinh, vừa rt rượu vừa khấn vi trong kh㡳i hương trầm toả ra nghi ngt. Cc vị thần linh được mời về hưởng lễ lꡠ tổ tin bn nội vꪠ cả bn ngoại sau đ l고 những người thn trong gia đnh đ⬣ khuất...Trong ngy cng gia tiສn (ew muk kei) những thnh vin trong gia đબnh đều họp mặt đng đủ với hương hồn của tổ tin. Họ lu䪴n cầu khấn v hi vọng tổ tin sẽ phહ hộ độ tr. Kết thc lễ n캠y, họ mời b con, bạn b dự lễ cਹng hưởng lễ vật, họ cng ăn, cng ch鹺c tụng lẫn nhau.Hội: trong 3 ngy lễ cng gia tiສn họ thường tổ chức ngy hội. Mỗi lng palei Chăm Awal đều tổ chức giao hữu b࠳ng đ, văn nghệ, c một sớ năm c᳡c lng cn tổ chức ಠtr chơi dn gian như thi đội nước, b⢲ ko xe, ko c驠y, giả gạo ... Cc tr chơi khᲴng chỉ li cuốn cc th䡠nh vin trong lng mꠠ cn c nhiều thⳠnh vin ở cc lꡠng palei khc tham gia. Ba ngy đầu cᠺng lễ gia tin người Chăm Hồi gio Bꡠni thực sự l ngy hội mở đầu cho lễ Ramawan.Lễ Ramawan (mbang aek):ࠠThnh đường (sang magik) dự lễ Ramawan. V cũng kể từ đᠢy tẩt cả tu sĩ Po Acar cũng tập trung tại thnh đường để hnh lễ trong thời gian một ᠠthng.Hnh lễ Ramawan trong thᠡnh đường:H nh lễ Ramawan tại thnh đường được diễn ra theo cc bước lễ như sau: lễ tẩy thể (mᡢk aia), lễ đnh trống (ataong hagar), lễ đọc kinh (wak) v lễ kết thᠺc (taleh).+ Lễ tẩy thể tu sĩ Acar: Trước khi vo hnh lễ cࠡc tu sĩ Po Acar đều lm lễ tẩy thể. Lễ tẩy thể được diễn ra trước thnh đường. Lễ được thực hiện một lࡺc 9 vị tu sĩ. Mỗi tu sĩ mặc vy mnh trần (ᬡo khoc vai), tay cầm chn đồng để lấy nước tẩy thể. Nước tẩy thể được họ lấy từ giếng hoặc cᩡi hồ ở trong khun vin th䪡nh đường. Lễ tẩy thể ny mang tnh tượng trưng. Khi lấy được nước th୬ 09 vị tu sĩ đứng trn 09 miếng đ (batau khakbah) được đặt ở trước thꡡnh đường đọc kinh lm lễ tẩy thể. Sau đ họ mặc trang phục chỉnh tề bước vೠo thnh đường lm lễ. Khi bước vᠠo cửa thnh đường họ cn đọc cᲢu kinh di v lࠠm nghi thức lễ của người Hồi gio l lấy tay chạm mũi.+ Đᠡnh trống v gọi lễ (ataong hagar): Mỗi lần thực hiện lễ trong thnh đường họ đều dࡹng trống (hagar) để khởi lệnh. Đnh trống lễ trong thnh đường được phᡢn cng tu sĩ cụ thể. Người đnh trống thường l䡠 cấp tu sĩ Katip hay Imam trong hng ngũ chức sắc Chăm Awal. Trống được treo ở gc b೪n trong thnh đường (gần cửa ra vo). Tiếng trống gọi lễ thường bắt đầu bằng một hồi dᠠi lin tục v kết th꠺c bằng 03 tiếng sau cng. Khi tiếng trống gọi lễ (bang) kết thc, người đ麡nh trống được một vị tu sĩ khc đến tiếp đn về nơi dự lễ bằng cử chỉ hai người đứng cạnh nhau, hai tay chạm lᳪn mo (mũ) v hai tai. Cuối c㠹ng ngm ln b⪠i kinh v bắt đầu lễ đọc kinh.+ Đọc kinh (wak):Trong 4 bước hࠠnh lễ trn, lễ đọc kinh “wak” l quan trọng do một vị Imam hoặc Katip hướng dẫn đọc vꠠ hnh lễ. Cc vị tu sĩ đứng theo hࡠng ngang trong thnh đường, mặt hướng về hướng ty (hướng về La Mecque). Bᢠi kinh c khi một người đọc, c khi c㳹ng đọc tất cả v thỉnh thoảng đọc đồng thanh hoặc h vang tiếng “Omin”. Khi đọc cഡc tu sĩ thể hiện nhiều thao tc khc nhau như bᡡi lạy, qy, đứng, tay th lần từng hạt chuỗi (mặc khải). Kết th鬺c một lần đọc kinh th cc tu sĩ thường ngồi lại th졠nh vng trn. Từng vị tu sĩ tham gia lễ trong thⲡnh đường đều bắt tay nhau, rồi đưa tay chạm vo mũi. Đy lࢠ nghi thức cho nhau thn thiện mࢠ thường gặp ở cc tn đồ Hồi gi᭡o thế giới.Trong lc cc tu sĩ hꡠnh lễ th b con trong l젠ng thường dng lễ cho vị thần Auloah (Alla) như tm trầu, c⪢y nến bằng sp ong để thắp sng... để biết ơn đến thᡡnh Alla v cầu may, cầu ti lộc. Những gia đࠬnh c tu sĩ th c㬲n đội lễ vật như cơm, bnh tri đến thᡡnh đường để cc tu sĩ dng về đṪm.Hnh lễ Ramawan ko d੠i trong một thng. Trong thng lễ họ cᡲn chia ra lm nhiều giai đoạn (tiểu lễ) khc nhau như sau:Lễ ngࡠy thứ su (harei jama-ah): Trong thng lễ Ramawan họ tổ chức 4 lần đọc kinh lễ ngᡠy thứ su. Nghi thức lễ cũng tương tự như đ trᣬnh by trn, chỉ khડc ở chỗ l chủ lễ đọc kinh trong ngy thứ sࠡu l vị Katip, lễ vo giờ kinh (wak)- hướng về thࠡnh Mohamat. Nghi thức hnh lễ ny khࠡ long trọng, vị katip phải đứng vo bục giảng trong thnh đường (mrong), tay cầm gậy lễ (gai bhaong) vࡠ cuốn sch giảng kinh Koran. Khi bi giảng kinh kết thᠺc th tn đồ d쭢ng lễ vật (xi, ch) l䨪n thnh đường. Cc tu sĩ ngồi quᡢy quần lại bn nhau cng đọc kinh v깠 đốt chn lửa xng hương trầm kết th鴺c bi lễ kinh.Lễ kinh vo ngࠠy thứ năm (Harei pok jip): Lễ ny cũng được thực hiện trong ngy thứ năm hࠠng tuần. Nghi thức hnh lễ, đọc kinh dng lễ vật cũng tương tự như lễ thường ngࢠy trong thnh đường. Chỉ khc ở chỗ lᡠ lễ ny đọc kinh vo giờ kinh Esha vࠠ cuối cng c đọc th鳪m 5 kinh lễ cầu cng tổ tin tương tự như lễ cꪺng gia tin ở phần đầu (mbang muk kei).Lễ Muk trun, Ong trun: Lễ Ramawan kết thc 15 ng꺠y đầu gọi l “Nữ thần gian thế” (Muk trun) v từ ngࠠy thứ 20 trở đi đến cuối thng l lễ “Nam thần” giᠡng thế (Ong trun). Nghi thức hnh lễ của cc lễ nࡠy cũng tương tự như cc nghi thức lễ ngy thứ sᠡu hng tuần đ tr࣬nh by. Đặc biệt sau lễ “Muk trun” l mốc thời gian bࠡo hiệu cc tn đồ ở l᭠ng Chăm (kể cả Chăm Awal v Chăm Ahier) đ hết thời kỳ ki࣪ng cữ, chay tịnh. Họ sẽ được php st sinh, c顺ng tế thuộc về lễ nghi tn ngưỡng dn gian Chăm. C�n sau lễ “Ong trun” b con trong lng c࠳ tục dng gạo (tuh brah) ở th⠡nh đường để cc tu sĩ lm lễ bố thᠭ cho người ngho. Trong lễ Ong trun ny c蠡c tu sĩ cn thực hiện lễ nghi cho cc t⡭n đồ như lễ “Palek kalam” cho cc chu trai đᡣ lm lễ cắt da quy đầu (katat) theo tập tục của Hồi gio...Cࡡc t-n đồ c tuổi trưởng th㠠nh, buộc phải qua nghi lệ ny mới được php dự lễ đọc kinh tảo mộ, c੺ng gia tin (ew muk kei)..+ Lễ kết thc Ramawan (taleh Ramawan): Lễ Ramawan kết th꺺c vo ngy thứ 30 thࠡng 9 của thng lễ chay tịnh. Ngy kết thᠺc lễ được tổ chức rất long trọng trong thnh đường. Ngoi việc tổ chức đọc kinh Koran như thường lệ vᠠ cầu những điều tốt lnh cho dn lࢠng (giờ kinh Subahik); họ cn tổ chức lễ rước gậy thần Auloah (Alla); lm lễ thăng quan tiến chức cho c⠡c vị tu sĩ trong thnh đường (Imam, Katip). Ngy cuối cᠹng của thng lễ, ngoi việc tᠭn đồ trong lng tổ chức ăn cơm bố th (cơm, trứng luộc vୠ muối m) gọi l “lithei yakat” của c蠡c vị tu sĩ, dn lng c⠲n dng lễ vật, mỗi tn đồ d⭢ng 2 mm lễ (một mặn, một ngọt)... ln th⪡nh đường để cng lễ thnh Auloah (Alla) rồi kết th꡺c lễ Ramawan.Tm lại:Lễ Ramawan l㠠 lễ hội lớn nhất của người Chăm Awal/Bani – người Chăm ảnh hưởng Hồi gio. Lễ hội nguyn gốc của n᪳ chỉ l lễ đơn thuần cho ma chay niệm của t๭n đồ Hồi gio vᠠo thng 9 Hồi lịch. Thế nhưng khi người Chăm tiếp nhận, họ đ cải biᣪn lại thnh lễ hội mang bản sắc của ring mબnh. Do vậy lễ Ramawan của người Chăm khng chỉ l lễ chay niệm, đọc kinh cầu nguyện th䠡nh Alla một ngy 5 lần m n࠳ cn kết hợp với lễ cng gia ti⺪n, tục dng gạo, lễ cng nữ thần gi⺡ng thế - một tn ngưỡng thờ mẫu c� nguồn gốc bản địa c từ lu đời của người Chăm đ㢣 hiện diện trong lễ Ramawan. Hơn thế nữa, trong lễ hội Ramawan, cc tn đồ c᭲n được php ma h麡t - một loại hnh sinh hoạt kh c쳳 thể chấp nhận trong luật của Hồi gio nhưng cuối cng cũng hội nhập vṠo lễ Ramawan. Những yếu tố trn đ kết hợp, dung ho꣠ lại với nhau tạo cho lễ Ramawan trở thnh một lễ hội đặc sắc của người Chăm, gp phần lೠm phong ph v đa dạng sắc mꠠu độc đo của lễ hội Chăm.TP Hồ Ch Minh ng᭠y 01/08/2010Sakaya
0 Rating 33 views 0 likes 0 Comments
Read more