Select
Tag Cloud

Anything in here will be replaced on browsers that support the canvas element

  • Facebook
  • Yahoo
  • Google
  • Live
  • Twitter
  • Live
Uncategorized
By: On February 5, 2013
Knh gỏi : BBT Champakainfo Đồng k�nh gởi : Thnh vin Champakainfoઠ Pgs.Ts PoDharma ng Adb KaRim (Lộ Trung CԢn ) ng Musaporome ( ThԠnh Cng Thỏa ) 䠠 ng Abd. Rahman Porome (ThԠnh Cng Vinh) Ti l䴠 độc giả thường xuyn trang wed Champaka ( từ Harak Champaka . AnukhanChampa, Champakainfo) , ti rất 괡i mộ Wed Champaka , v trang wed ny cung cấp cho t젴i cũng như cc tri thức Chăm , nh nghiᠪn cứu văn ha Chăm rất nhiều kiến thức bổ 㠭t về Lịch sử nền văn minh Champa . Đặc biệc l tc giả bi viết được cho lᠠ c nhiều đng g㳳p v nghiࠪn cứu nhiều nhất về lịch sử v nền văn minh Champa ,đ Pgs .Ts PoDharma chuy೪n vin đặc trch về chương trꡬnh Champa học Viện viễn đng bc cổ Ph䡡p (EFEO) đồng thời ng cũng l s䠡ng lập vin v điều hꠠnh trang Wed Champakainfo . Pgs .Ts PoDharma l người được bản thn tࢴi v cc tr࡭ thức Chăm rất tr"n trọng v i mộ ࡠv ng l촠 người Chăm đầu tin ở Việt nam đỗ bằng Tiến sĩ khoa học lịch sử , hiện đang giữ chức Ph꠳ gio sư của Trường viễn đng bᴡc cổ Php v ᠠl giảng vin trường Đại học Sabonne ( Phડp) . ng đԣ từng xuất bản 18 tc phẩm vᠠ chủ tr nhiều cuộc Hội thảo quốc tế về Lịch sử v nền văn minh Champa ,nhằm quảng b젡 lịch sử nền văn minh Champa đến ton thế giới ,vốn đ bị lࣣng qun hng thế kỉ trướt . Đꠢy l việc lm đࠡng trn trọng v hết sức qu⠭ bấu của Champakainfo v Pgs.Ts PoDharma .Người Chăm c thể trao tặng những đa hoa Champa cho cho Champakainfo v㳠 Pgs Ts PoDharma nhằm để ghi ơn PoDharma đ đng g㳳p cho người Chăm trong năm qua . Đ"y l một hnh ảnh đẹp kh଴ng c người Chăm no c㠳 thể phủ nhận cng lao của Champakainfo v Pgs.Ts PoDharma .Tuy nhi䠪n song song với những hnh ảnh đẹp , những đa hoa Champa m쳠 người Chăm trao tặng , trong thời vừa qua Champaka đ vấp nhiều sai lầm khi đăng tải nhiều bi viết hầu hết người Chăm cho l㠠 mang tnh chất đ k�ch , đấu đ nhau , khng cᴳ tinh thần xy dựng người Chăm với người Chăm . Nn h⪴m nay ti viết thư trao đổi với Champakainfo v Pgs.Ts PoDharma với tinh thần l䠠 một người đồng tộc với thức hệ dn tộc v� cng đồng thời l một độc giả thường xuy頪n của Champakainfo . Thưa qu vị BBT Champakainfo trn qu� ! -Ti tn : Đạo văn Chi l䪠 một người Chăm ở lng palei Chang ( Lương tri ) hm nay tഴi viết thư tr chuyện với Champakainfo với tư cch ⡠l thanh nin Chăm lu઴n c thức hệ d㽢n tộc chứ khng nhn danh một Hội đo䢠n hay đại diện cho phe nhm ,ti c㴳 tư duy hon ton độc lập trao đổi manh t࠭nh chất x"y dựng tr*n tinh thần l người đồng tộc . Sau đy tࢴi xin trao đổi với Champakinfo v Pgs Ts PoDharma : 1.Ban biࠪn tập Champakainfo -Champakainfo l cơ quan ngn luận duy nhất của người Chăm ở hải ngoại với tn chỉ mục đ䴭ch chuyn nghin cứu lịch sử vꪠ nền văn minh Champa . Bn cạnh chức năng khoa học Champaka cn l겠 cơ quan ngn luận c mục ti䳪u chuyển tải đến qu độc giả những sự thật của biến cố đ xảy ra trong kh�ng gian của x hội, trnh b㬠y rỏ rng lập trường v quan điểm của tổ chức nhằm bảo vệ danh dự, quyền lợi vࠠ di sản văn ha của dn tộc Champa. Tuy nhi㢪n trong thời gian vừa qua , Champakainfo khng thực hiện đng t亴n chỉ mục đch ban đầu , nhưng ngượt lại Champakainfo cho đăng những bi nhiều người Chăm cho l� đnh ph , đả kᡭch người đồng tộc cụ thể như Champakainfo cho đăng qu nhiều bᠠi điều tra lin quan đến Tiến sĩ Thnh Thꠠnh Di m độc giả cảm thấy nh㠠m chn v nghi ngờ ᠠrằng c chăng một thnh vi㠪n trong BBT Chapakainfo c thnh kiến với c㠡 nhn Ts Thnh Thanh D⠣i . BBT Champaka c thể viết bi phản đối h㠠ng trăm ,nghn bi về c젡c dự n m Ts Dᠣi h,nh thnh như :, Viện bảo tng Champa Cambuadia , ࠠTrường Đai học Champa Cambuadia , Đại hội Cham Thế giới vv.. m Ts Di khng thực hiện được v㴠 cũng khng giải thch b䭠 con chăm biết v sao dự n kh존ng thực hiện được ? Việc n y bản thn ti cũng đồng t⴬nh với BBT Champakainfo v đ từng phản đối Ts Th࣠nh Thanh Di . .Nhưng sự kiện BBT Champakainf viết nhiều bi ph㠳ng sự điều tra về Bằng tiến sĩ của Th nh Thanh Di v đưa ra số chứng cứ,dự kiện nhằm chứng minh rằng bằng Tiến sĩ ch㠭nh trị học của Thnh Thanh Di l࣠ bằng giả mạo do Trường Đại Ukraine cấp , rồi cuối cng Champakainfo thu được lợi nhuận g ? v鬠 b con Chăm sau khi biết được biến cố về Bằng Tiến sĩ giả mạo của Thࠠnh Thanh Di m 㠠Champakainfo cho l biến cố sự thật nhằm chuyển tải đến bࠠ con Chăm , rồi b con Chăm được g ?Theo t଴i cả hai =0 . Hơn nữa b con Chăm cn nhận được bức thư khuyết danh hết phũ phಠng của “ LNH MA ĐٔNG “ c tn : “ Hai thằng Ch㪠m ngu “ nhằm phản đối h nh động khng nghim t䪺c !m chỉ hai ng Tiến sĩ Chăm tranh luận v bổ về bằng cấp tiến sĩ giả mạo . Sự việc n䴠y bản thn ti cũng như bⴠ con Chăm rất đau buồn , rất mong Champakainfo cần phải suy nghĩ v chỉnh đốn ? -BBT Champakainfo đ từng phản đối những tc giả b㡠i viết mang danh tnh theo Champakainfo l khᠴng r rng , khuyết danh 堠để triệt ti*u Cơ quan ngn luận Champakainfo nhằm tn vinh c䴡c ng :Chế Linh , Nguyễn văn Tỷ , Luu Quang Sang , Inrasara vvv Nhưng ngượt lại chnh 䭠Champakainfo cho đăng những tc giả bᠠi viết khng mang danh r r䵠ng với mục đch duy nhất l b�nh vưc cơ quan ngn Champakainfo v c䠡 nhn Pgs .Ts PoDharma cụ thể bi viết` : Ja Prong Kacau ,L⠭ Nhn Tm , Jadalim vv…m⢠ Champakainfo cho l độc giả trong nước .Theo nhận định chủ quan của ti vഠ kiểm định lai lời văn của c!c tc giả bi viết nᠠy , c chăng cc t㡡c bi viết ny ch࠭nh do Champakainfo đặc tn . - Champakainfo cho đăng rất nhiều biến cố trong thời gian gần đy cụ thể : Biến cố bầu cử dꢢn biểu 1972 giữa ng Dương Tấn Thi v Lưu Quang sang , Biến cố 䠔ng Lưu Quang Sang by ra con heo quay trong bࠠn tiệc lễ hội Kat , Biến cố ng Chế Linh v괠 Cựu dn biểu Lưu Quang Sang khng tham gia Đại hội Champa 2007 để về họp tⴡc với chnh quyền Việt nam v hai ᠴng khng tham gia ngy ra mắt Cuốc s䠡ch Lịch sử Champa của Gs Lafon chi tiết hơn nữa l ng Chế Linh khԴng mua sch Lịch sử Champa ; Biến cố Nguyễn văn Tỷ v Lộ Minh Trại chế biến chữ Chăm lai căng của BBSSCC vv…được BBT Champakainfo nhắc đi nhắc lại rất nhiều lần trong cᠡc trang bo . Việc ny độc giả cᠳ quyền nghi ngờ rằng chnh Champakainfo cố tnh khơi dậy để người Chăm g�y mất đon kết trong x hội Chăm . -Champakainfo kết tội tr࣭ thức Chăm một cch chủ quan cảm tnh ᭠đối với cc ng : Nguyễn Văn Tỷ ,Lưu Quang Sang , Quảng Đại Cẩn , Thᴠnh Thnh Di ,Inrasara, Chế Linh , gần đ࣢y thm Hn Dương Ph꡺ l :”Đội ngủ bt chiến “của Chອnh quyền Việt nam nhằm chống ph Cơ quan ngn luận của Champaka vᴠ Pgs Ts PoDharma . Qua sự việc tr*n độc giả c quyền đặc nghi vấn rằng v sao người đồng tộc Chăm viết thư g㬳p với Champakainfo v Ts PoDharma với lời lẽ hết ch�n thn thật trn tinh th⪢n xy dựng m cụ thể gần đ⠢y bi gp ೽ của H!n Dương Ph l một thanh ni꠪n Chăm thức được tinh thần dn tộc m� Champakainfo kết tội họ đội ngủ bt chiến của H nội ( theo cꠡch gọi của Champakainfo ) Trong khi bi biết của Thin Hựu Nguyễn Thઠnh Thống kết tội tr thức Chăm đa số l m� chữ Chăm vv.. v ch bai Pgs .Ts PoDharma lộn chuồng nળi leo v ng Thống cലn cho rằng Ts PoDharma chỉ l chuyn nghઠnh sử học nhưng lại chủ tr Hội thảo về “Lịch sử Ngn ngữ v촠 Chữ Viết Chăm” tại Kuala Lumpur, M Lai ngy 21 v㠠 22 thng 9 năm 2006. Theo ng Thống vᴬ Ts PoDharma khng chuyn ngh䪠nh ngn ngữ học nn kết quả Hội thảo kh䪴ng đi hỏi cao về chuyn m⪴n. ng Thống cԲn bồi thm :” Ni như vậy c곳 nghĩa l hiện nay vẫn đang thiếu một chuyn gia người Chăm về ng઴n ngữ chữ Viết Chăm. Chng ti nghĩ rằng Ts Po Dharma c괳 điều kiện v mi trường để trở thഠnh một chuyn gia như vậy. Chng t꺴i suy nghĩ như vậy v l do vị tiến sĩ người Chăm tốt nghiệp Đại học Sorbonne n콠y l thnh viࠪn của Trường Viễn Đng Bc 䡠Cổ Php, nơi cn lưu giữ rất nhiều, vᲠ nhiều nhất, ti liệu về ngn ngữ ഠchữ Viết Chăm, kể cả ng4n ngữ chữ viết cổ Chăm .Nhưng rất tiếc Ts Po Dharma khng phải, hay ni đ䳺ng hơn, chưa phải l người như vậy. Đương nhin đઢy chỉ l nhận định của ring ch઺ng ti. Thật l đ䠡ng tiếc, hiện người Chăm chưa c3 một học giả no tầm cỡ như Giࠡo sư Long Seam của Campuchia “ Nhưng sự việc trn kh꠴ng thấy Champakainfo v Pgs.Ts PoDharma khng c 䳽 kiến g cũng khng c촳 bi phản hồi no phản đối Thiࠪn hựu Nguyễn thnh Thống , độc giả c quyền đặc cೢu hỏi,c chăng Ts PoDharma cũng đồng đồng theo quan điểm của Nguyễn Th㽠nh Thống rằng v mnh kh쬴ng chuyn mn về ng괴n ngữ Chăm nn để xảy ra “ Vấn đề A Khar thah Chăm “ thꠠnh “chiến trường Akhar thah Chăm “ chnh Ts Po l chủ nh�n sự kiện trn . Vậy ꠠti đề nghị Champakainfo v Ts PoDharma cần phải trả lời cho b䠠 con Chăm biết ? 2 . Pgs .Ts PoDharma -Ts PoDharma l nhn vật được người Chăm rất trn trọng v⢠ mến mộ, lc ngồi ghế nh trường bản thꠢn ti cng c乡c tr thức Chăm khc rất ao ướt nh�n thấy ng bằng da,bằng thịt ,v䠬 ng l người Chăm Phan rang đầu ti䠪n đỗ bằng Tiến sĩ,ng c tầm hiểu biết rất s䳢u rộng về Lịch sử v nền văn minh Champa , về lnh vực n࣠y ng l bậc thầy l䠠 tấm gương tiu biểu nhất của người Chăm c mặc ở Trường viễn đ곴ng bc cổ Php(EFEO) . Tuy nhiᡪn ng l con người c䠳 bản tnh rất nng nảy kh�ng biết người biết ta , điểm ny lm cho ࠴ng giảm uy tn rất nhiều trong thời gian qua -Vấn đề Akharthrah Chăm , đ�y l diễn biến đầu tin hબnh thnh cc điࡪn thư khuyết danh bi nhọ chửu bới nhau giữa người Chăm với người Chăm , trong đ theo t䳴i PoDharma cũng l người trong cuộc . Theo Pgs.Ts PoDharma sự cải bin của BBSSCC Ninh Thuận vấp phải 7 sai lầm: “ + Noહi sao viet vay + ᤠChe bien paoh gak ᡴoe am cuoi + ⡠Xoa booe dar tha trong craoh aw + Che頡 bien baluw tren dar tha dar dua + Cheᢡ bien takai kik tut takai mak + ᢠS dung baluw kho毢ng co qui luat nha餡t nh + ᲠKhong ton tro⢯ng nghiem tuc qui lua⹤t chnh taoe truyen tho�ng Việc n y ti cũng đồng với Ts Po v佬 sau khi c sự chỉnh l Akharthrah Chăm của BBSSCC c㭳 sự khc biệc so với chữ viết truyền thống. Theo ti được biết ngay thời gian đầu mới thᴠnh lập BBSSCC c tổ chức nhiều cuộc Hội thảo lấy kiến c㽡c b lo tr䣭 thức khắp cc lng Chăm , để bᠠn cho thn phận Akhar tharah Chăm m nh⠠ nước vừa cho php đưa vo giảng dạy trường lớp . Sau khi Hội thảo kết th頺c c!c b lo tr䣭 thức Chăm đưa ra nhn định chung : Akhar thrah Chăm l chữ viết đầu ti⠪n được pht hiện trᠪn bia k Porome (1627-1651) v� la ch趵 Cham pho ꥠthng được ng䠶i Cha个m th洸ng dung trong cac va蹪n ban hanh cha븹nh, phap ly, kinh ke鹤 ton giao, va⹪n hoc v.v, l di sản thing ling của dn tộc ꢠ. Akhar tharah Chăm l loại chữ viết bất qui tất , một cch viết cࡳ thể nhiều cch đọc, ty theo ngữ cảnh trong đoạn văn , buộc người đọc phải học thuộc . VṬ trướt năm 1975 Akhar tharah Chăm kh4ng dạy trong trường lớp ,chỉ theo học một nhm người gọi nhờ Gr dạy, n㹪n mỗi người c cch học kh㡡c nhau m người Chăm hay mắc phải đ l : “lak v㠠 gak viết giống nhau v “gal gak poch lak, gal lak poch gak” nghĩa l “b࠭ gak th đọc lak, b lak th쭬 đọc l gak”. Từ những nguyn nhઢn trn , Hội thảo đi đến thống nhất l : qui định lại qui luật ch꠭nh tả trong ngn ngữ Chăm , gip học sinh tiếp thu nhận biết nhanh hơn , tựu chung c亳 năm nội dung chỉnh l sau đy : + �Để di ha ೢm chnh a, u, ư, ơ v ai nay ch�ng ta dng baluw. Cũng l c頡ch để phn biệt với m ngắn về c⢡ch đọc v ngữ nghĩa, v dụ: jaak “rủ nhau”, atuuk “l୳ng, mắt”, juuk “mu đen”, ruup “thn thể”, daraang “nhࢣn”, haal “bội thực, khng tiu h䪳a”, kanaain “cu, dng”, anưưk “con” cⲳ baluw để di ha cೡc m chnh.⭠ + D i ha m i d㢹ng tut kai mưk trong takai kik. Ngy xưa chỉ đi khi đi với takai kiăk mới cള takai kik tut kai mưk tadam, nay trong Akhar Thrah chỉnh l tất cả i di đều c� takai kik tut kai mưk dalam, i ngắn th chỉ c takai kik m쳠 thi. V dụ: riik “c䭡 kh”, tathiik “biển”, takiik “t” c䭳 tut kai mưk trong takai kik, nhưng rik “xưa, cổ”, jin “quỷ thần, jit “dịch”, ramik “dọn, dẹp” chỉ c takai kik. + 㠠m ngắn ao c³ traoh ao khng c dar tha, 䳢m ao di c cả dar tha vೠ traoh ao. V dụ: raok “con cc”, akaok “c�i đầu”, kalaok “chai, lọ”, raong “ci lưng”, dhaong “dao” th ᬢm chnh ao được viết chỉ c traoh ao. Kataooc “con ch�u chấu”, raoong “nui”, laook “lột”, daook “ngồi, ở” l 䠢m ao di được thể hiện bằng dar tha v traoh ao.ࠠ + m chnh v� khng c괳 ngắn di (d rằng trong từ điển AC 1906 ๴ c thể hiện ngắn di bằng baluw).㠠 + Đối với "m c phụ m cuối tắc thanh hầu như lac “rượu”, jac “kh㢴n ngoan”, mưrac “dơ”, luc “lm”, chauc “mc bằng tay”… ta d庹ng gak mưtai thay v ngy xưa d젹ng kak mưtai nhầm lẫn với một m khc mang một nghĩa kh⡡c Từ những nguy*n nhn mấu chốt trn của BBSSCC trong việc cải bi⪪n akhar thrah Chăm đưa đến “ Vấn đề Akhar thrah Chăm thnh Chiến trường Akhar thrah Chăm “ . Người phản đối đầu tin lઠ Pgs .Ts PoDharma , theo Ts Po BBSSCC đ# chế chữ Chăm lai căng rất xa lạ với chữ viết Chăm truyền thống lm đảo lộn hệ thống tm linh của người Chăm , Kỉ niệm 30 ngࢠy thnh lập BBSSCC l ngࠠy Kỉ niệm 30 năm người Chăm m chữ akhar thrah Chăm , người m Ts Po kết tội g頢y ra hậu quả ny lࠠ hai nhn vật được Ts Po n⠪u tn nhiều nhất đ hai 곴ng Nguyễn Văn Tỷ v Lộ Minh Trại đồng nguyࠪn Trưởng ban BSSCC Ninh Thuận . Nhưng rất tiếc những g m Pgs.Ts PoDharma phản 젡nh đều khng đng với thực tế x亣 hội Chăm đang sử dụng Akhar thrah Chăm hiện nay .V hai ng Nguyễn văn Tỷ v촠 Lộ Minh Trại l hai nhn vật lࢣnh đạo BBSSCC l người kế thừa cc bậc tiền bối ࡠnguyn l nhꠠ gio ,tr thức ti᭪u biểu Chăm , một số vị nay trở thnh người thin cổ .Chભnh họ l người rất sng suốt để quyết định cải ch࡭nh một số m vần trong akhar thrah Chăm, nhằm lm phong ph⠺ thm akhar thrah Chăm truyền thống chứ khng phải họ l괠 người tn ph akhar thrah Chăm như BBT Harak Champaka phản đối ࡠ? .C thời gian chnh Ts PoDharma l㭠 người rất hoan h khen ngợi cng lao của BBSSCC v䴬 cơ quan gp phần rất lớn đến cng t㴡c bảo tồn v truyền b akhar thrah Chăm vࡠ hứa sẽ vận động nguồn ti trợ sứ qun Phࡡp trao tặng cho BBSSCC một gin my Vi t࡭nh v thiết bị sao chụp ti liệu . Theo nguồn tin đࠡng tin cậy m ti được biết , sở dĩ Ts Po cực lực phản đối về sự cải biപn Akhar thrah Chăm của BBSSCC , thời gian Ts Po đ hứa v 㠠cam đoan với Viễn viện đng bc cổ Ph䡡p (EFEO) ng sẽ bảo tồn những tinh hoa của nền văn minh Champa trong đ c䳳 akhar thrah Chăm , Viễn viện động bc cổ Php rᡳt kinh ph khổng lồ để cho Ts Po lm việc n�y , ng hứa sẽ hon th䠠nh cng trnh n䬠y, nhưng rất tiếc ng đ thất bại. Điều n䣠y đ chứng minh rằng trong sư nghiệp nghin cứu khoa học của Ts Po sẽ kh㪴ng bao giờ thnh cng dഹ nhỏ nhất nếu Ts Po tiếp tục sở hữu bản tnh nng nảy , kh�ng biết người biết ta trong cch ứng xử quan hệ với giới nghin cứu khoa học .Điển h᪬nh như anh Dohamine Nguyn ( Nguyễn Đố) l bạn ch꠭ hữu lnh Fulro v đ� từng hợp tc trong lnh vực nghiᣪn cứu với Ts Po nay xin rt khỏi thnh vi꠪n BBT Champakainfo v khng cലn hợp tc với Ts Po nữa . Nhᠠ thơ Inrasara đạt giải thưởng Văn học Chăm của Trung nghi*n cứu nền văn minh bn đảo Đng Dương thuộc Trường Đại học Sabonne (Phᴡp) , chnh Ts PoDharma l Gi�m khảo v đồng thời cũng l người đề nghị xࠩt tặng giải thưởng cng trnh nghi䬪n cứu khoa học cho Nh thơ Inrasara cuốn sch Văn học Chăm .Cࡴ Sử Thị Thu Trang l chu ruột của Ts PoDharma đồng thời cũng lࡠ người được Ts Po cưu mang can thiệp bảo lnh sanh du học tai Đại học M lai, hiện nay đang định cư tại Ph㣡p., nay viết thư gởi cho b con Chăm phản đối việc lm của Champakainfo vࠠ Pgs.Ts PoDharma .Những nhn vật m t⠴i vừa nu trn đꪣ c thời l người bạn ch㠭 hữu đồng thời cũng l người Ts Po gip đở cưu mang , lອ ra chnh họ l người phải h�m ơn Ts Po v lun sഡt cnh họp tc bảo vệ Ts Po trong mọi hoᡠn cảnh nhưng thật đng tiết họ khng họp tᴡc v tm cଡch li khai khỏi tổ chức do Ts Po điều h nh . Việc ny hơn ai hết chnh Pgs.Ts PoDharma cần rất nhiều thời gian để suy nghĩ điểm lại c୴ng việc trong thời gian qua hầu chỉnh đốn …………. Cuối c9ng bản thn với tư cch l⡠ đồng tộc v l người rất trࠢn qu Ts Po ,ti kh�ng dm c lời khuyᳪn đối với Ts Po nhưng ti cầu mong Ts PoDharma cần dnh nhiều thời gian 䠠trong lnh vực nghin cứu khoa học nhất l㪠 Lịch sử nền văn minh Champa v tiếp tục cống hiến nhiều hơn nữa cho Văn ha Chăm sống lại vೠ tồi tại mi mi cho đời sau . 㣠 Trn trọng ⠠ Đạo Văn Chi ( Palei Chang) Gmail : jayapaleichang@gmail.com Tac gia goi bai cho web: www.nguoicham.com
0 Rating 70 views 0 likes 0 Comments
Read more
Uncategorized
By: On February 5, 2013
Knh gỏi : BBT Champakainfo Đồng k�nh gởi : Thnh vin Champakainfoઠ Pgs.Ts PoDharma ng Adb KaRim (Lộ Trung CԢn ) ng Musaporome ( ThԠnh Cng Thỏa ) 䠠 ng Abd. Rahman Porome (ThԠnh Cng Vinh) Ti l䴠 độc giả thường xuyn trang wed Champaka ( từ Harak Champaka . AnukhanChampa, Champakainfo) , ti rất 괡i mộ Wed Champaka , v trang wed ny cung cấp cho t젴i cũng như cc tri thức Chăm , nh nghiᠪn cứu văn ha Chăm rất nhiều kiến thức bổ 㠭t về Lịch sử nền văn minh Champa . Đặc biệc l tc giả bi viết được cho lᠠ c nhiều đng g㳳p v nghiࠪn cứu nhiều nhất về lịch sử v nền văn minh Champa ,đ Pgs .Ts PoDharma chuy೪n vin đặc trch về chương trꡬnh Champa học Viện viễn đng bc cổ Ph䡡p (EFEO) đồng thời ng cũng l s䠡ng lập vin v điều hꠠnh trang Wed Champakainfo . Pgs .Ts PoDharma l người được bản thn tࢴi v cc tr࡭ thức Chăm rất tr"n trọng v i mộ ࡠv ng l촠 người Chăm đầu tin ở Việt nam đỗ bằng Tiến sĩ khoa học lịch sử , hiện đang giữ chức Ph꠳ gio sư của Trường viễn đng bᴡc cổ Php v ᠠl giảng vin trường Đại học Sabonne ( Phડp) . ng đԣ từng xuất bản 18 tc phẩm vᠠ chủ tr nhiều cuộc Hội thảo quốc tế về Lịch sử v nền văn minh Champa ,nhằm quảng b젡 lịch sử nền văn minh Champa đến ton thế giới ,vốn đ bị lࣣng qun hng thế kỉ trướt . Đꠢy l việc lm đࠡng trn trọng v hết sức qu⠭ bấu của Champakainfo v Pgs.Ts PoDharma .Người Chăm c thể trao tặng những đa hoa Champa cho cho Champakainfo v㳠 Pgs Ts PoDharma nhằm để ghi ơn PoDharma đ đng g㳳p cho người Chăm trong năm qua . Đ"y l một hnh ảnh đẹp kh଴ng c người Chăm no c㠳 thể phủ nhận cng lao của Champakainfo v Pgs.Ts PoDharma .Tuy nhi䠪n song song với những hnh ảnh đẹp , những đa hoa Champa m쳠 người Chăm trao tặng , trong thời vừa qua Champaka đ vấp nhiều sai lầm khi đăng tải nhiều bi viết hầu hết người Chăm cho l㠠 mang tnh chất đ k�ch , đấu đ nhau , khng cᴳ tinh thần xy dựng người Chăm với người Chăm . Nn h⪴m nay ti viết thư trao đổi với Champakainfo v Pgs.Ts PoDharma với tinh thần l䠠 một người đồng tộc với thức hệ dn tộc v� cng đồng thời l một độc giả thường xuy頪n của Champakainfo . Thưa qu vị BBT Champakainfo trn qu� ! -Ti tn : Đạo văn Chi l䪠 một người Chăm ở lng palei Chang ( Lương tri ) hm nay tഴi viết thư tr chuyện với Champakainfo với tư cch ⡠l thanh nin Chăm lu઴n c thức hệ d㽢n tộc chứ khng nhn danh một Hội đo䢠n hay đại diện cho phe nhm ,ti c㴳 tư duy hon ton độc lập trao đổi manh t࠭nh chất x"y dựng tr*n tinh thần l người đồng tộc . Sau đy tࢴi xin trao đổi với Champakinfo v Pgs Ts PoDharma : 1.Ban biࠪn tập Champakainfo -Champakainfo l cơ quan ngn luận duy nhất của người Chăm ở hải ngoại với tn chỉ mục đ䴭ch chuyn nghin cứu lịch sử vꪠ nền văn minh Champa . Bn cạnh chức năng khoa học Champaka cn l겠 cơ quan ngn luận c mục ti䳪u chuyển tải đến qu độc giả những sự thật của biến cố đ xảy ra trong kh�ng gian của x hội, trnh b㬠y rỏ rng lập trường v quan điểm của tổ chức nhằm bảo vệ danh dự, quyền lợi vࠠ di sản văn ha của dn tộc Champa. Tuy nhi㢪n trong thời gian vừa qua , Champakainfo khng thực hiện đng t亴n chỉ mục đch ban đầu , nhưng ngượt lại Champakainfo cho đăng những bi nhiều người Chăm cho l� đnh ph , đả kᡭch người đồng tộc cụ thể như Champakainfo cho đăng qu nhiều bᠠi điều tra lin quan đến Tiến sĩ Thnh Thꠠnh Di m độc giả cảm thấy nh㠠m chn v nghi ngờ ᠠrằng c chăng một thnh vi㠪n trong BBT Chapakainfo c thnh kiến với c㠡 nhn Ts Thnh Thanh D⠣i . BBT Champaka c thể viết bi phản đối h㠠ng trăm ,nghn bi về c젡c dự n m Ts Dᠣi h,nh thnh như :, Viện bảo tng Champa Cambuadia , ࠠTrường Đai học Champa Cambuadia , Đại hội Cham Thế giới vv.. m Ts Di khng thực hiện được v㴠 cũng khng giải thch b䭠 con chăm biết v sao dự n kh존ng thực hiện được ? Việc n y bản thn ti cũng đồng t⴬nh với BBT Champakainfo v đ từng phản đối Ts Th࣠nh Thanh Di . .Nhưng sự kiện BBT Champakainf viết nhiều bi ph㠳ng sự điều tra về Bằng tiến sĩ của Th nh Thanh Di v đưa ra số chứng cứ,dự kiện nhằm chứng minh rằng bằng Tiến sĩ ch㠭nh trị học của Thnh Thanh Di l࣠ bằng giả mạo do Trường Đại Ukraine cấp , rồi cuối cng Champakainfo thu được lợi nhuận g ? v鬠 b con Chăm sau khi biết được biến cố về Bằng Tiến sĩ giả mạo của Thࠠnh Thanh Di m 㠠Champakainfo cho l biến cố sự thật nhằm chuyển tải đến bࠠ con Chăm , rồi b con Chăm được g ?Theo t଴i cả hai =0 . Hơn nữa b con Chăm cn nhận được bức thư khuyết danh hết phũ phಠng của “ LNH MA ĐٔNG “ c tn : “ Hai thằng Ch㪠m ngu “ nhằm phản đối h nh động khng nghim t䪺c !m chỉ hai ng Tiến sĩ Chăm tranh luận v bổ về bằng cấp tiến sĩ giả mạo . Sự việc n䴠y bản thn ti cũng như bⴠ con Chăm rất đau buồn , rất mong Champakainfo cần phải suy nghĩ v chỉnh đốn ? -BBT Champakainfo đ từng phản đối những tc giả b㡠i viết mang danh tnh theo Champakainfo l khᠴng r rng , khuyết danh 堠để triệt ti*u Cơ quan ngn luận Champakainfo nhằm tn vinh c䴡c ng :Chế Linh , Nguyễn văn Tỷ , Luu Quang Sang , Inrasara vvv Nhưng ngượt lại chnh 䭠Champakainfo cho đăng những tc giả bᠠi viết khng mang danh r r䵠ng với mục đch duy nhất l b�nh vưc cơ quan ngn Champakainfo v c䠡 nhn Pgs .Ts PoDharma cụ thể bi viết` : Ja Prong Kacau ,L⠭ Nhn Tm , Jadalim vv…m⢠ Champakainfo cho l độc giả trong nước .Theo nhận định chủ quan của ti vഠ kiểm định lai lời văn của c!c tc giả bi viết nᠠy , c chăng cc t㡡c bi viết ny ch࠭nh do Champakainfo đặc tn . - Champakainfo cho đăng rất nhiều biến cố trong thời gian gần đy cụ thể : Biến cố bầu cử dꢢn biểu 1972 giữa ng Dương Tấn Thi v Lưu Quang sang , Biến cố 䠔ng Lưu Quang Sang by ra con heo quay trong bࠠn tiệc lễ hội Kat , Biến cố ng Chế Linh v괠 Cựu dn biểu Lưu Quang Sang khng tham gia Đại hội Champa 2007 để về họp tⴡc với chnh quyền Việt nam v hai ᠴng khng tham gia ngy ra mắt Cuốc s䠡ch Lịch sử Champa của Gs Lafon chi tiết hơn nữa l ng Chế Linh khԴng mua sch Lịch sử Champa ; Biến cố Nguyễn văn Tỷ v Lộ Minh Trại chế biến chữ Chăm lai căng của BBSSCC vv…được BBT Champakainfo nhắc đi nhắc lại rất nhiều lần trong cᠡc trang bo . Việc ny độc giả cᠳ quyền nghi ngờ rằng chnh Champakainfo cố tnh khơi dậy để người Chăm g�y mất đon kết trong x hội Chăm . -Champakainfo kết tội tr࣭ thức Chăm một cch chủ quan cảm tnh ᭠đối với cc ng : Nguyễn Văn Tỷ ,Lưu Quang Sang , Quảng Đại Cẩn , Thᴠnh Thnh Di ,Inrasara, Chế Linh , gần đ࣢y thm Hn Dương Ph꡺ l :”Đội ngủ bt chiến “của Chອnh quyền Việt nam nhằm chống ph Cơ quan ngn luận của Champaka vᴠ Pgs Ts PoDharma . Qua sự việc tr*n độc giả c quyền đặc nghi vấn rằng v sao người đồng tộc Chăm viết thư g㬳p với Champakainfo v Ts PoDharma với lời lẽ hết ch�n thn thật trn tinh th⪢n xy dựng m cụ thể gần đ⠢y bi gp ೽ của H!n Dương Ph l một thanh ni꠪n Chăm thức được tinh thần dn tộc m� Champakainfo kết tội họ đội ngủ bt chiến của H nội ( theo cꠡch gọi của Champakainfo ) Trong khi bi biết của Thin Hựu Nguyễn Thઠnh Thống kết tội tr thức Chăm đa số l m� chữ Chăm vv.. v ch bai Pgs .Ts PoDharma lộn chuồng nળi leo v ng Thống cലn cho rằng Ts PoDharma chỉ l chuyn nghઠnh sử học nhưng lại chủ tr Hội thảo về “Lịch sử Ngn ngữ v촠 Chữ Viết Chăm” tại Kuala Lumpur, M Lai ngy 21 v㠠 22 thng 9 năm 2006. Theo ng Thống vᴬ Ts PoDharma khng chuyn ngh䪠nh ngn ngữ học nn kết quả Hội thảo kh䪴ng đi hỏi cao về chuyn m⪴n. ng Thống cԲn bồi thm :” Ni như vậy c곳 nghĩa l hiện nay vẫn đang thiếu một chuyn gia người Chăm về ng઴n ngữ chữ Viết Chăm. Chng ti nghĩ rằng Ts Po Dharma c괳 điều kiện v mi trường để trở thഠnh một chuyn gia như vậy. Chng t꺴i suy nghĩ như vậy v l do vị tiến sĩ người Chăm tốt nghiệp Đại học Sorbonne n콠y l thnh viࠪn của Trường Viễn Đng Bc 䡠Cổ Php, nơi cn lưu giữ rất nhiều, vᲠ nhiều nhất, ti liệu về ngn ngữ ഠchữ Viết Chăm, kể cả ng4n ngữ chữ viết cổ Chăm .Nhưng rất tiếc Ts Po Dharma khng phải, hay ni đ䳺ng hơn, chưa phải l người như vậy. Đương nhin đઢy chỉ l nhận định của ring ch઺ng ti. Thật l đ䠡ng tiếc, hiện người Chăm chưa c3 một học giả no tầm cỡ như Giࠡo sư Long Seam của Campuchia “ Nhưng sự việc trn kh꠴ng thấy Champakainfo v Pgs.Ts PoDharma khng c 䳽 kiến g cũng khng c촳 bi phản hồi no phản đối Thiࠪn hựu Nguyễn thnh Thống , độc giả c quyền đặc cೢu hỏi,c chăng Ts PoDharma cũng đồng đồng theo quan điểm của Nguyễn Th㽠nh Thống rằng v mnh kh쬴ng chuyn mn về ng괴n ngữ Chăm nn để xảy ra “ Vấn đề A Khar thah Chăm “ thꠠnh “chiến trường Akhar thah Chăm “ chnh Ts Po l chủ nh�n sự kiện trn . Vậy ꠠti đề nghị Champakainfo v Ts PoDharma cần phải trả lời cho b䠠 con Chăm biết ? 2 . Pgs .Ts PoDharma -Ts PoDharma l nhn vật được người Chăm rất trn trọng v⢠ mến mộ, lc ngồi ghế nh trường bản thꠢn ti cng c乡c tr thức Chăm khc rất ao ướt nh�n thấy ng bằng da,bằng thịt ,v䠬 ng l người Chăm Phan rang đầu ti䠪n đỗ bằng Tiến sĩ,ng c tầm hiểu biết rất s䳢u rộng về Lịch sử v nền văn minh Champa , về lnh vực n࣠y ng l bậc thầy l䠠 tấm gương tiu biểu nhất của người Chăm c mặc ở Trường viễn đ곴ng bc cổ Php(EFEO) . Tuy nhiᡪn ng l con người c䠳 bản tnh rất nng nảy kh�ng biết người biết ta , điểm ny lm cho ࠴ng giảm uy tn rất nhiều trong thời gian qua -Vấn đề Akharthrah Chăm , đ�y l diễn biến đầu tin hબnh thnh cc điࡪn thư khuyết danh bi nhọ chửu bới nhau giữa người Chăm với người Chăm , trong đ theo t䳴i PoDharma cũng l người trong cuộc . Theo Pgs.Ts PoDharma sự cải bin của BBSSCC Ninh Thuận vấp phải 7 sai lầm: “ + Noહi sao viet vay + ᤠChe bien paoh gak ᡴoe am cuoi + ⡠Xoa booe dar tha trong craoh aw + Che頡 bien baluw tren dar tha dar dua + Cheᢡ bien takai kik tut takai mak + ᢠS dung baluw kho毢ng co qui luat nha餡t nh + ᲠKhong ton tro⢯ng nghiem tuc qui lua⹤t chnh taoe truyen tho�ng Việc n y ti cũng đồng với Ts Po v佬 sau khi c sự chỉnh l Akharthrah Chăm của BBSSCC c㭳 sự khc biệc so với chữ viết truyền thống. Theo ti được biết ngay thời gian đầu mới thᴠnh lập BBSSCC c tổ chức nhiều cuộc Hội thảo lấy kiến c㽡c b lo tr䣭 thức khắp cc lng Chăm , để bᠠn cho thn phận Akhar tharah Chăm m nh⠠ nước vừa cho php đưa vo giảng dạy trường lớp . Sau khi Hội thảo kết th頺c c!c b lo tr䣭 thức Chăm đưa ra nhn định chung : Akhar thrah Chăm l chữ viết đầu ti⠪n được pht hiện trᠪn bia k Porome (1627-1651) v� la ch趵 Cham pho ꥠthng được ng䠶i Cha个m th洸ng dung trong cac va蹪n ban hanh cha븹nh, phap ly, kinh ke鹤 ton giao, va⹪n hoc v.v, l di sản thing ling của dn tộc ꢠ. Akhar tharah Chăm l loại chữ viết bất qui tất , một cch viết cࡳ thể nhiều cch đọc, ty theo ngữ cảnh trong đoạn văn , buộc người đọc phải học thuộc . VṬ trướt năm 1975 Akhar tharah Chăm kh4ng dạy trong trường lớp ,chỉ theo học một nhm người gọi nhờ Gr dạy, n㹪n mỗi người c cch học kh㡡c nhau m người Chăm hay mắc phải đ l : “lak v㠠 gak viết giống nhau v “gal gak poch lak, gal lak poch gak” nghĩa l “b࠭ gak th đọc lak, b lak th쭬 đọc l gak”. Từ những nguyn nhઢn trn , Hội thảo đi đến thống nhất l : qui định lại qui luật ch꠭nh tả trong ngn ngữ Chăm , gip học sinh tiếp thu nhận biết nhanh hơn , tựu chung c亳 năm nội dung chỉnh l sau đy : + �Để di ha ೢm chnh a, u, ư, ơ v ai nay ch�ng ta dng baluw. Cũng l c頡ch để phn biệt với m ngắn về c⢡ch đọc v ngữ nghĩa, v dụ: jaak “rủ nhau”, atuuk “l୳ng, mắt”, juuk “mu đen”, ruup “thn thể”, daraang “nhࢣn”, haal “bội thực, khng tiu h䪳a”, kanaain “cu, dng”, anưưk “con” cⲳ baluw để di ha cೡc m chnh.⭠ + D i ha m i d㢹ng tut kai mưk trong takai kik. Ngy xưa chỉ đi khi đi với takai kiăk mới cള takai kik tut kai mưk tadam, nay trong Akhar Thrah chỉnh l tất cả i di đều c� takai kik tut kai mưk dalam, i ngắn th chỉ c takai kik m쳠 thi. V dụ: riik “c䭡 kh”, tathiik “biển”, takiik “t” c䭳 tut kai mưk trong takai kik, nhưng rik “xưa, cổ”, jin “quỷ thần, jit “dịch”, ramik “dọn, dẹp” chỉ c takai kik. + 㠠m ngắn ao c³ traoh ao khng c dar tha, 䳢m ao di c cả dar tha vೠ traoh ao. V dụ: raok “con cc”, akaok “c�i đầu”, kalaok “chai, lọ”, raong “ci lưng”, dhaong “dao” th ᬢm chnh ao được viết chỉ c traoh ao. Kataooc “con ch�u chấu”, raoong “nui”, laook “lột”, daook “ngồi, ở” l 䠢m ao di được thể hiện bằng dar tha v traoh ao.ࠠ + m chnh v� khng c괳 ngắn di (d rằng trong từ điển AC 1906 ๴ c thể hiện ngắn di bằng baluw).㠠 + Đối với "m c phụ m cuối tắc thanh hầu như lac “rượu”, jac “kh㢴n ngoan”, mưrac “dơ”, luc “lm”, chauc “mc bằng tay”… ta d庹ng gak mưtai thay v ngy xưa d젹ng kak mưtai nhầm lẫn với một m khc mang một nghĩa kh⡡c Từ những nguy*n nhn mấu chốt trn của BBSSCC trong việc cải bi⪪n akhar thrah Chăm đưa đến “ Vấn đề Akhar thrah Chăm thnh Chiến trường Akhar thrah Chăm “ . Người phản đối đầu tin lઠ Pgs .Ts PoDharma , theo Ts Po BBSSCC đ# chế chữ Chăm lai căng rất xa lạ với chữ viết Chăm truyền thống lm đảo lộn hệ thống tm linh của người Chăm , Kỉ niệm 30 ngࢠy thnh lập BBSSCC l ngࠠy Kỉ niệm 30 năm người Chăm m chữ akhar thrah Chăm , người m Ts Po kết tội g頢y ra hậu quả ny lࠠ hai nhn vật được Ts Po n⠪u tn nhiều nhất đ hai 곴ng Nguyễn Văn Tỷ v Lộ Minh Trại đồng nguyࠪn Trưởng ban BSSCC Ninh Thuận . Nhưng rất tiếc những g m Pgs.Ts PoDharma phản 젡nh đều khng đng với thực tế x亣 hội Chăm đang sử dụng Akhar thrah Chăm hiện nay .V hai ng Nguyễn văn Tỷ v촠 Lộ Minh Trại l hai nhn vật lࢣnh đạo BBSSCC l người kế thừa cc bậc tiền bối ࡠnguyn l nhꠠ gio ,tr thức ti᭪u biểu Chăm , một số vị nay trở thnh người thin cổ .Chભnh họ l người rất sng suốt để quyết định cải ch࡭nh một số m vần trong akhar thrah Chăm, nhằm lm phong ph⠺ thm akhar thrah Chăm truyền thống chứ khng phải họ l괠 người tn ph akhar thrah Chăm như BBT Harak Champaka phản đối ࡠ? .C thời gian chnh Ts PoDharma l㭠 người rất hoan h khen ngợi cng lao của BBSSCC v䴬 cơ quan gp phần rất lớn đến cng t㴡c bảo tồn v truyền b akhar thrah Chăm vࡠ hứa sẽ vận động nguồn ti trợ sứ qun Phࡡp trao tặng cho BBSSCC một gin my Vi t࡭nh v thiết bị sao chụp ti liệu . Theo nguồn tin đࠡng tin cậy m ti được biết , sở dĩ Ts Po cực lực phản đối về sự cải biപn Akhar thrah Chăm của BBSSCC , thời gian Ts Po đ hứa v 㠠cam đoan với Viễn viện đng bc cổ Ph䡡p (EFEO) ng sẽ bảo tồn những tinh hoa của nền văn minh Champa trong đ c䳳 akhar thrah Chăm , Viễn viện động bc cổ Php rᡳt kinh ph khổng lồ để cho Ts Po lm việc n�y , ng hứa sẽ hon th䠠nh cng trnh n䬠y, nhưng rất tiếc ng đ thất bại. Điều n䣠y đ chứng minh rằng trong sư nghiệp nghin cứu khoa học của Ts Po sẽ kh㪴ng bao giờ thnh cng dഹ nhỏ nhất nếu Ts Po tiếp tục sở hữu bản tnh nng nảy , kh�ng biết người biết ta trong cch ứng xử quan hệ với giới nghin cứu khoa học .Điển h᪬nh như anh Dohamine Nguyn ( Nguyễn Đố) l bạn ch꠭ hữu lnh Fulro v đ� từng hợp tc trong lnh vực nghiᣪn cứu với Ts Po nay xin rt khỏi thnh vi꠪n BBT Champakainfo v khng cലn hợp tc với Ts Po nữa . Nhᠠ thơ Inrasara đạt giải thưởng Văn học Chăm của Trung nghi*n cứu nền văn minh bn đảo Đng Dương thuộc Trường Đại học Sabonne (Phᴡp) , chnh Ts PoDharma l Gi�m khảo v đồng thời cũng l người đề nghị xࠩt tặng giải thưởng cng trnh nghi䬪n cứu khoa học cho Nh thơ Inrasara cuốn sch Văn học Chăm .Cࡴ Sử Thị Thu Trang l chu ruột của Ts PoDharma đồng thời cũng lࡠ người được Ts Po cưu mang can thiệp bảo lnh sanh du học tai Đại học M lai, hiện nay đang định cư tại Ph㣡p., nay viết thư gởi cho b con Chăm phản đối việc lm của Champakainfo vࠠ Pgs.Ts PoDharma .Những nhn vật m t⠴i vừa nu trn đꪣ c thời l người bạn ch㠭 hữu đồng thời cũng l người Ts Po gip đở cưu mang , lອ ra chnh họ l người phải h�m ơn Ts Po v lun sഡt cnh họp tc bảo vệ Ts Po trong mọi hoᡠn cảnh nhưng thật đng tiết họ khng họp tᴡc v tm cଡch li khai khỏi tổ chức do Ts Po điều h nh . Việc ny hơn ai hết chnh Pgs.Ts PoDharma cần rất nhiều thời gian để suy nghĩ điểm lại c୴ng việc trong thời gian qua hầu chỉnh đốn …………. Cuối c9ng bản thn với tư cch l⡠ đồng tộc v l người rất trࠢn qu Ts Po ,ti kh�ng dm c lời khuyᳪn đối với Ts Po nhưng ti cầu mong Ts PoDharma cần dnh nhiều thời gian 䠠trong lnh vực nghin cứu khoa học nhất l㪠 Lịch sử nền văn minh Champa v tiếp tục cống hiến nhiều hơn nữa cho Văn ha Chăm sống lại vೠ tồi tại mi mi cho đời sau . 㣠 Trn trọng ⠠ Đạo Văn Chi ( Palei Chang) Gmail : jayapaleichang@gmail.com Tac gia goi bai cho web: www.nguoicham.com
0 Rating 70 views 0 likes 0 Comments
Read more
Uncategorized
By: On February 5, 2013
Knh gỏi : BBT Champakainfo Đồng k�nh gởi : Thnh vin Champakainfoઠ Pgs.Ts PoDharma ng Adb KaRim (Lộ Trung CԢn ) ng Musaporome ( ThԠnh Cng Thỏa ) 䠠 ng Abd. Rahman Porome (ThԠnh Cng Vinh) Ti l䴠 độc giả thường xuyn trang wed Champaka ( từ Harak Champaka . AnukhanChampa, Champakainfo) , ti rất 괡i mộ Wed Champaka , v trang wed ny cung cấp cho t젴i cũng như cc tri thức Chăm , nh nghiᠪn cứu văn ha Chăm rất nhiều kiến thức bổ 㠭t về Lịch sử nền văn minh Champa . Đặc biệc l tc giả bi viết được cho lᠠ c nhiều đng g㳳p v nghiࠪn cứu nhiều nhất về lịch sử v nền văn minh Champa ,đ Pgs .Ts PoDharma chuy೪n vin đặc trch về chương trꡬnh Champa học Viện viễn đng bc cổ Ph䡡p (EFEO) đồng thời ng cũng l s䠡ng lập vin v điều hꠠnh trang Wed Champakainfo . Pgs .Ts PoDharma l người được bản thn tࢴi v cc tr࡭ thức Chăm rất tr"n trọng v i mộ ࡠv ng l촠 người Chăm đầu tin ở Việt nam đỗ bằng Tiến sĩ khoa học lịch sử , hiện đang giữ chức Ph꠳ gio sư của Trường viễn đng bᴡc cổ Php v ᠠl giảng vin trường Đại học Sabonne ( Phડp) . ng đԣ từng xuất bản 18 tc phẩm vᠠ chủ tr nhiều cuộc Hội thảo quốc tế về Lịch sử v nền văn minh Champa ,nhằm quảng b젡 lịch sử nền văn minh Champa đến ton thế giới ,vốn đ bị lࣣng qun hng thế kỉ trướt . Đꠢy l việc lm đࠡng trn trọng v hết sức qu⠭ bấu của Champakainfo v Pgs.Ts PoDharma .Người Chăm c thể trao tặng những đa hoa Champa cho cho Champakainfo v㳠 Pgs Ts PoDharma nhằm để ghi ơn PoDharma đ đng g㳳p cho người Chăm trong năm qua . Đ"y l một hnh ảnh đẹp kh଴ng c người Chăm no c㠳 thể phủ nhận cng lao của Champakainfo v Pgs.Ts PoDharma .Tuy nhi䠪n song song với những hnh ảnh đẹp , những đa hoa Champa m쳠 người Chăm trao tặng , trong thời vừa qua Champaka đ vấp nhiều sai lầm khi đăng tải nhiều bi viết hầu hết người Chăm cho l㠠 mang tnh chất đ k�ch , đấu đ nhau , khng cᴳ tinh thần xy dựng người Chăm với người Chăm . Nn h⪴m nay ti viết thư trao đổi với Champakainfo v Pgs.Ts PoDharma với tinh thần l䠠 một người đồng tộc với thức hệ dn tộc v� cng đồng thời l một độc giả thường xuy頪n của Champakainfo . Thưa qu vị BBT Champakainfo trn qu� ! -Ti tn : Đạo văn Chi l䪠 một người Chăm ở lng palei Chang ( Lương tri ) hm nay tഴi viết thư tr chuyện với Champakainfo với tư cch ⡠l thanh nin Chăm lu઴n c thức hệ d㽢n tộc chứ khng nhn danh một Hội đo䢠n hay đại diện cho phe nhm ,ti c㴳 tư duy hon ton độc lập trao đổi manh t࠭nh chất x"y dựng tr*n tinh thần l người đồng tộc . Sau đy tࢴi xin trao đổi với Champakinfo v Pgs Ts PoDharma : 1.Ban biࠪn tập Champakainfo -Champakainfo l cơ quan ngn luận duy nhất của người Chăm ở hải ngoại với tn chỉ mục đ䴭ch chuyn nghin cứu lịch sử vꪠ nền văn minh Champa . Bn cạnh chức năng khoa học Champaka cn l겠 cơ quan ngn luận c mục ti䳪u chuyển tải đến qu độc giả những sự thật của biến cố đ xảy ra trong kh�ng gian của x hội, trnh b㬠y rỏ rng lập trường v quan điểm của tổ chức nhằm bảo vệ danh dự, quyền lợi vࠠ di sản văn ha của dn tộc Champa. Tuy nhi㢪n trong thời gian vừa qua , Champakainfo khng thực hiện đng t亴n chỉ mục đch ban đầu , nhưng ngượt lại Champakainfo cho đăng những bi nhiều người Chăm cho l� đnh ph , đả kᡭch người đồng tộc cụ thể như Champakainfo cho đăng qu nhiều bᠠi điều tra lin quan đến Tiến sĩ Thnh Thꠠnh Di m độc giả cảm thấy nh㠠m chn v nghi ngờ ᠠrằng c chăng một thnh vi㠪n trong BBT Chapakainfo c thnh kiến với c㠡 nhn Ts Thnh Thanh D⠣i . BBT Champaka c thể viết bi phản đối h㠠ng trăm ,nghn bi về c젡c dự n m Ts Dᠣi h,nh thnh như :, Viện bảo tng Champa Cambuadia , ࠠTrường Đai học Champa Cambuadia , Đại hội Cham Thế giới vv.. m Ts Di khng thực hiện được v㴠 cũng khng giải thch b䭠 con chăm biết v sao dự n kh존ng thực hiện được ? Việc n y bản thn ti cũng đồng t⴬nh với BBT Champakainfo v đ từng phản đối Ts Th࣠nh Thanh Di . .Nhưng sự kiện BBT Champakainf viết nhiều bi ph㠳ng sự điều tra về Bằng tiến sĩ của Th nh Thanh Di v đưa ra số chứng cứ,dự kiện nhằm chứng minh rằng bằng Tiến sĩ ch㠭nh trị học của Thnh Thanh Di l࣠ bằng giả mạo do Trường Đại Ukraine cấp , rồi cuối cng Champakainfo thu được lợi nhuận g ? v鬠 b con Chăm sau khi biết được biến cố về Bằng Tiến sĩ giả mạo của Thࠠnh Thanh Di m 㠠Champakainfo cho l biến cố sự thật nhằm chuyển tải đến bࠠ con Chăm , rồi b con Chăm được g ?Theo t଴i cả hai =0 . Hơn nữa b con Chăm cn nhận được bức thư khuyết danh hết phũ phಠng của “ LNH MA ĐٔNG “ c tn : “ Hai thằng Ch㪠m ngu “ nhằm phản đối h nh động khng nghim t䪺c !m chỉ hai ng Tiến sĩ Chăm tranh luận v bổ về bằng cấp tiến sĩ giả mạo . Sự việc n䴠y bản thn ti cũng như bⴠ con Chăm rất đau buồn , rất mong Champakainfo cần phải suy nghĩ v chỉnh đốn ? -BBT Champakainfo đ từng phản đối những tc giả b㡠i viết mang danh tnh theo Champakainfo l khᠴng r rng , khuyết danh 堠để triệt ti*u Cơ quan ngn luận Champakainfo nhằm tn vinh c䴡c ng :Chế Linh , Nguyễn văn Tỷ , Luu Quang Sang , Inrasara vvv Nhưng ngượt lại chnh 䭠Champakainfo cho đăng những tc giả bᠠi viết khng mang danh r r䵠ng với mục đch duy nhất l b�nh vưc cơ quan ngn Champakainfo v c䠡 nhn Pgs .Ts PoDharma cụ thể bi viết` : Ja Prong Kacau ,L⠭ Nhn Tm , Jadalim vv…m⢠ Champakainfo cho l độc giả trong nước .Theo nhận định chủ quan của ti vഠ kiểm định lai lời văn của c!c tc giả bi viết nᠠy , c chăng cc t㡡c bi viết ny ch࠭nh do Champakainfo đặc tn . - Champakainfo cho đăng rất nhiều biến cố trong thời gian gần đy cụ thể : Biến cố bầu cử dꢢn biểu 1972 giữa ng Dương Tấn Thi v Lưu Quang sang , Biến cố 䠔ng Lưu Quang Sang by ra con heo quay trong bࠠn tiệc lễ hội Kat , Biến cố ng Chế Linh v괠 Cựu dn biểu Lưu Quang Sang khng tham gia Đại hội Champa 2007 để về họp tⴡc với chnh quyền Việt nam v hai ᠴng khng tham gia ngy ra mắt Cuốc s䠡ch Lịch sử Champa của Gs Lafon chi tiết hơn nữa l ng Chế Linh khԴng mua sch Lịch sử Champa ; Biến cố Nguyễn văn Tỷ v Lộ Minh Trại chế biến chữ Chăm lai căng của BBSSCC vv…được BBT Champakainfo nhắc đi nhắc lại rất nhiều lần trong cᠡc trang bo . Việc ny độc giả cᠳ quyền nghi ngờ rằng chnh Champakainfo cố tnh khơi dậy để người Chăm g�y mất đon kết trong x hội Chăm . -Champakainfo kết tội tr࣭ thức Chăm một cch chủ quan cảm tnh ᭠đối với cc ng : Nguyễn Văn Tỷ ,Lưu Quang Sang , Quảng Đại Cẩn , Thᴠnh Thnh Di ,Inrasara, Chế Linh , gần đ࣢y thm Hn Dương Ph꡺ l :”Đội ngủ bt chiến “của Chອnh quyền Việt nam nhằm chống ph Cơ quan ngn luận của Champaka vᴠ Pgs Ts PoDharma . Qua sự việc tr*n độc giả c quyền đặc nghi vấn rằng v sao người đồng tộc Chăm viết thư g㬳p với Champakainfo v Ts PoDharma với lời lẽ hết ch�n thn thật trn tinh th⪢n xy dựng m cụ thể gần đ⠢y bi gp ೽ của H!n Dương Ph l một thanh ni꠪n Chăm thức được tinh thần dn tộc m� Champakainfo kết tội họ đội ngủ bt chiến của H nội ( theo cꠡch gọi của Champakainfo ) Trong khi bi biết của Thin Hựu Nguyễn Thઠnh Thống kết tội tr thức Chăm đa số l m� chữ Chăm vv.. v ch bai Pgs .Ts PoDharma lộn chuồng nળi leo v ng Thống cലn cho rằng Ts PoDharma chỉ l chuyn nghઠnh sử học nhưng lại chủ tr Hội thảo về “Lịch sử Ngn ngữ v촠 Chữ Viết Chăm” tại Kuala Lumpur, M Lai ngy 21 v㠠 22 thng 9 năm 2006. Theo ng Thống vᴬ Ts PoDharma khng chuyn ngh䪠nh ngn ngữ học nn kết quả Hội thảo kh䪴ng đi hỏi cao về chuyn m⪴n. ng Thống cԲn bồi thm :” Ni như vậy c곳 nghĩa l hiện nay vẫn đang thiếu một chuyn gia người Chăm về ng઴n ngữ chữ Viết Chăm. Chng ti nghĩ rằng Ts Po Dharma c괳 điều kiện v mi trường để trở thഠnh một chuyn gia như vậy. Chng t꺴i suy nghĩ như vậy v l do vị tiến sĩ người Chăm tốt nghiệp Đại học Sorbonne n콠y l thnh viࠪn của Trường Viễn Đng Bc 䡠Cổ Php, nơi cn lưu giữ rất nhiều, vᲠ nhiều nhất, ti liệu về ngn ngữ ഠchữ Viết Chăm, kể cả ng4n ngữ chữ viết cổ Chăm .Nhưng rất tiếc Ts Po Dharma khng phải, hay ni đ䳺ng hơn, chưa phải l người như vậy. Đương nhin đઢy chỉ l nhận định của ring ch઺ng ti. Thật l đ䠡ng tiếc, hiện người Chăm chưa c3 một học giả no tầm cỡ như Giࠡo sư Long Seam của Campuchia “ Nhưng sự việc trn kh꠴ng thấy Champakainfo v Pgs.Ts PoDharma khng c 䳽 kiến g cũng khng c촳 bi phản hồi no phản đối Thiࠪn hựu Nguyễn thnh Thống , độc giả c quyền đặc cೢu hỏi,c chăng Ts PoDharma cũng đồng đồng theo quan điểm của Nguyễn Th㽠nh Thống rằng v mnh kh쬴ng chuyn mn về ng괴n ngữ Chăm nn để xảy ra “ Vấn đề A Khar thah Chăm “ thꠠnh “chiến trường Akhar thah Chăm “ chnh Ts Po l chủ nh�n sự kiện trn . Vậy ꠠti đề nghị Champakainfo v Ts PoDharma cần phải trả lời cho b䠠 con Chăm biết ? 2 . Pgs .Ts PoDharma -Ts PoDharma l nhn vật được người Chăm rất trn trọng v⢠ mến mộ, lc ngồi ghế nh trường bản thꠢn ti cng c乡c tr thức Chăm khc rất ao ướt nh�n thấy ng bằng da,bằng thịt ,v䠬 ng l người Chăm Phan rang đầu ti䠪n đỗ bằng Tiến sĩ,ng c tầm hiểu biết rất s䳢u rộng về Lịch sử v nền văn minh Champa , về lnh vực n࣠y ng l bậc thầy l䠠 tấm gương tiu biểu nhất của người Chăm c mặc ở Trường viễn đ곴ng bc cổ Php(EFEO) . Tuy nhiᡪn ng l con người c䠳 bản tnh rất nng nảy kh�ng biết người biết ta , điểm ny lm cho ࠴ng giảm uy tn rất nhiều trong thời gian qua -Vấn đề Akharthrah Chăm , đ�y l diễn biến đầu tin hબnh thnh cc điࡪn thư khuyết danh bi nhọ chửu bới nhau giữa người Chăm với người Chăm , trong đ theo t䳴i PoDharma cũng l người trong cuộc . Theo Pgs.Ts PoDharma sự cải bin của BBSSCC Ninh Thuận vấp phải 7 sai lầm: “ + Noહi sao viet vay + ᤠChe bien paoh gak ᡴoe am cuoi + ⡠Xoa booe dar tha trong craoh aw + Che頡 bien baluw tren dar tha dar dua + Cheᢡ bien takai kik tut takai mak + ᢠS dung baluw kho毢ng co qui luat nha餡t nh + ᲠKhong ton tro⢯ng nghiem tuc qui lua⹤t chnh taoe truyen tho�ng Việc n y ti cũng đồng với Ts Po v佬 sau khi c sự chỉnh l Akharthrah Chăm của BBSSCC c㭳 sự khc biệc so với chữ viết truyền thống. Theo ti được biết ngay thời gian đầu mới thᴠnh lập BBSSCC c tổ chức nhiều cuộc Hội thảo lấy kiến c㽡c b lo tr䣭 thức khắp cc lng Chăm , để bᠠn cho thn phận Akhar tharah Chăm m nh⠠ nước vừa cho php đưa vo giảng dạy trường lớp . Sau khi Hội thảo kết th頺c c!c b lo tr䣭 thức Chăm đưa ra nhn định chung : Akhar thrah Chăm l chữ viết đầu ti⠪n được pht hiện trᠪn bia k Porome (1627-1651) v� la ch趵 Cham pho ꥠthng được ng䠶i Cha个m th洸ng dung trong cac va蹪n ban hanh cha븹nh, phap ly, kinh ke鹤 ton giao, va⹪n hoc v.v, l di sản thing ling của dn tộc ꢠ. Akhar tharah Chăm l loại chữ viết bất qui tất , một cch viết cࡳ thể nhiều cch đọc, ty theo ngữ cảnh trong đoạn văn , buộc người đọc phải học thuộc . VṬ trướt năm 1975 Akhar tharah Chăm kh4ng dạy trong trường lớp ,chỉ theo học một nhm người gọi nhờ Gr dạy, n㹪n mỗi người c cch học kh㡡c nhau m người Chăm hay mắc phải đ l : “lak v㠠 gak viết giống nhau v “gal gak poch lak, gal lak poch gak” nghĩa l “b࠭ gak th đọc lak, b lak th쭬 đọc l gak”. Từ những nguyn nhઢn trn , Hội thảo đi đến thống nhất l : qui định lại qui luật ch꠭nh tả trong ngn ngữ Chăm , gip học sinh tiếp thu nhận biết nhanh hơn , tựu chung c亳 năm nội dung chỉnh l sau đy : + �Để di ha ೢm chnh a, u, ư, ơ v ai nay ch�ng ta dng baluw. Cũng l c頡ch để phn biệt với m ngắn về c⢡ch đọc v ngữ nghĩa, v dụ: jaak “rủ nhau”, atuuk “l୳ng, mắt”, juuk “mu đen”, ruup “thn thể”, daraang “nhࢣn”, haal “bội thực, khng tiu h䪳a”, kanaain “cu, dng”, anưưk “con” cⲳ baluw để di ha cೡc m chnh.⭠ + D i ha m i d㢹ng tut kai mưk trong takai kik. Ngy xưa chỉ đi khi đi với takai kiăk mới cള takai kik tut kai mưk tadam, nay trong Akhar Thrah chỉnh l tất cả i di đều c� takai kik tut kai mưk dalam, i ngắn th chỉ c takai kik m쳠 thi. V dụ: riik “c䭡 kh”, tathiik “biển”, takiik “t” c䭳 tut kai mưk trong takai kik, nhưng rik “xưa, cổ”, jin “quỷ thần, jit “dịch”, ramik “dọn, dẹp” chỉ c takai kik. + 㠠m ngắn ao c³ traoh ao khng c dar tha, 䳢m ao di c cả dar tha vೠ traoh ao. V dụ: raok “con cc”, akaok “c�i đầu”, kalaok “chai, lọ”, raong “ci lưng”, dhaong “dao” th ᬢm chnh ao được viết chỉ c traoh ao. Kataooc “con ch�u chấu”, raoong “nui”, laook “lột”, daook “ngồi, ở” l 䠢m ao di được thể hiện bằng dar tha v traoh ao.ࠠ + m chnh v� khng c괳 ngắn di (d rằng trong từ điển AC 1906 ๴ c thể hiện ngắn di bằng baluw).㠠 + Đối với "m c phụ m cuối tắc thanh hầu như lac “rượu”, jac “kh㢴n ngoan”, mưrac “dơ”, luc “lm”, chauc “mc bằng tay”… ta d庹ng gak mưtai thay v ngy xưa d젹ng kak mưtai nhầm lẫn với một m khc mang một nghĩa kh⡡c Từ những nguy*n nhn mấu chốt trn của BBSSCC trong việc cải bi⪪n akhar thrah Chăm đưa đến “ Vấn đề Akhar thrah Chăm thnh Chiến trường Akhar thrah Chăm “ . Người phản đối đầu tin lઠ Pgs .Ts PoDharma , theo Ts Po BBSSCC đ# chế chữ Chăm lai căng rất xa lạ với chữ viết Chăm truyền thống lm đảo lộn hệ thống tm linh của người Chăm , Kỉ niệm 30 ngࢠy thnh lập BBSSCC l ngࠠy Kỉ niệm 30 năm người Chăm m chữ akhar thrah Chăm , người m Ts Po kết tội g頢y ra hậu quả ny lࠠ hai nhn vật được Ts Po n⠪u tn nhiều nhất đ hai 곴ng Nguyễn Văn Tỷ v Lộ Minh Trại đồng nguyࠪn Trưởng ban BSSCC Ninh Thuận . Nhưng rất tiếc những g m Pgs.Ts PoDharma phản 젡nh đều khng đng với thực tế x亣 hội Chăm đang sử dụng Akhar thrah Chăm hiện nay .V hai ng Nguyễn văn Tỷ v촠 Lộ Minh Trại l hai nhn vật lࢣnh đạo BBSSCC l người kế thừa cc bậc tiền bối ࡠnguyn l nhꠠ gio ,tr thức ti᭪u biểu Chăm , một số vị nay trở thnh người thin cổ .Chભnh họ l người rất sng suốt để quyết định cải ch࡭nh một số m vần trong akhar thrah Chăm, nhằm lm phong ph⠺ thm akhar thrah Chăm truyền thống chứ khng phải họ l괠 người tn ph akhar thrah Chăm như BBT Harak Champaka phản đối ࡠ? .C thời gian chnh Ts PoDharma l㭠 người rất hoan h khen ngợi cng lao của BBSSCC v䴬 cơ quan gp phần rất lớn đến cng t㴡c bảo tồn v truyền b akhar thrah Chăm vࡠ hứa sẽ vận động nguồn ti trợ sứ qun Phࡡp trao tặng cho BBSSCC một gin my Vi t࡭nh v thiết bị sao chụp ti liệu . Theo nguồn tin đࠡng tin cậy m ti được biết , sở dĩ Ts Po cực lực phản đối về sự cải biപn Akhar thrah Chăm của BBSSCC , thời gian Ts Po đ hứa v 㠠cam đoan với Viễn viện đng bc cổ Ph䡡p (EFEO) ng sẽ bảo tồn những tinh hoa của nền văn minh Champa trong đ c䳳 akhar thrah Chăm , Viễn viện động bc cổ Php rᡳt kinh ph khổng lồ để cho Ts Po lm việc n�y , ng hứa sẽ hon th䠠nh cng trnh n䬠y, nhưng rất tiếc ng đ thất bại. Điều n䣠y đ chứng minh rằng trong sư nghiệp nghin cứu khoa học của Ts Po sẽ kh㪴ng bao giờ thnh cng dഹ nhỏ nhất nếu Ts Po tiếp tục sở hữu bản tnh nng nảy , kh�ng biết người biết ta trong cch ứng xử quan hệ với giới nghin cứu khoa học .Điển h᪬nh như anh Dohamine Nguyn ( Nguyễn Đố) l bạn ch꠭ hữu lnh Fulro v đ� từng hợp tc trong lnh vực nghiᣪn cứu với Ts Po nay xin rt khỏi thnh vi꠪n BBT Champakainfo v khng cലn hợp tc với Ts Po nữa . Nhᠠ thơ Inrasara đạt giải thưởng Văn học Chăm của Trung nghi*n cứu nền văn minh bn đảo Đng Dương thuộc Trường Đại học Sabonne (Phᴡp) , chnh Ts PoDharma l Gi�m khảo v đồng thời cũng l người đề nghị xࠩt tặng giải thưởng cng trnh nghi䬪n cứu khoa học cho Nh thơ Inrasara cuốn sch Văn học Chăm .Cࡴ Sử Thị Thu Trang l chu ruột của Ts PoDharma đồng thời cũng lࡠ người được Ts Po cưu mang can thiệp bảo lnh sanh du học tai Đại học M lai, hiện nay đang định cư tại Ph㣡p., nay viết thư gởi cho b con Chăm phản đối việc lm của Champakainfo vࠠ Pgs.Ts PoDharma .Những nhn vật m t⠴i vừa nu trn đꪣ c thời l người bạn ch㠭 hữu đồng thời cũng l người Ts Po gip đở cưu mang , lອ ra chnh họ l người phải h�m ơn Ts Po v lun sഡt cnh họp tc bảo vệ Ts Po trong mọi hoᡠn cảnh nhưng thật đng tiết họ khng họp tᴡc v tm cଡch li khai khỏi tổ chức do Ts Po điều h nh . Việc ny hơn ai hết chnh Pgs.Ts PoDharma cần rất nhiều thời gian để suy nghĩ điểm lại c୴ng việc trong thời gian qua hầu chỉnh đốn …………. Cuối c9ng bản thn với tư cch l⡠ đồng tộc v l người rất trࠢn qu Ts Po ,ti kh�ng dm c lời khuyᳪn đối với Ts Po nhưng ti cầu mong Ts PoDharma cần dnh nhiều thời gian 䠠trong lnh vực nghin cứu khoa học nhất l㪠 Lịch sử nền văn minh Champa v tiếp tục cống hiến nhiều hơn nữa cho Văn ha Chăm sống lại vೠ tồi tại mi mi cho đời sau . 㣠 Trn trọng ⠠ Đạo Văn Chi ( Palei Chang) Gmail : jayapaleichang@gmail.com Tac gia goi bai cho web: www.nguoicham.com
0 Rating 70 views 0 likes 0 Comments
Read more
Uncategorized
By: On February 5, 2013
Knh gỏi : BBT Champakainfo Đồng k�nh gởi : Thnh vin Champakainfoઠ Pgs.Ts PoDharma ng Adb KaRim (Lộ Trung CԢn ) ng Musaporome ( ThԠnh Cng Thỏa ) 䠠 ng Abd. Rahman Porome (ThԠnh Cng Vinh) Ti l䴠 độc giả thường xuyn trang wed Champaka ( từ Harak Champaka . AnukhanChampa, Champakainfo) , ti rất 괡i mộ Wed Champaka , v trang wed ny cung cấp cho t젴i cũng như cc tri thức Chăm , nh nghiᠪn cứu văn ha Chăm rất nhiều kiến thức bổ 㠭t về Lịch sử nền văn minh Champa . Đặc biệc l tc giả bi viết được cho lᠠ c nhiều đng g㳳p v nghiࠪn cứu nhiều nhất về lịch sử v nền văn minh Champa ,đ Pgs .Ts PoDharma chuy೪n vin đặc trch về chương trꡬnh Champa học Viện viễn đng bc cổ Ph䡡p (EFEO) đồng thời ng cũng l s䠡ng lập vin v điều hꠠnh trang Wed Champakainfo . Pgs .Ts PoDharma l người được bản thn tࢴi v cc tr࡭ thức Chăm rất tr"n trọng v i mộ ࡠv ng l촠 người Chăm đầu tin ở Việt nam đỗ bằng Tiến sĩ khoa học lịch sử , hiện đang giữ chức Ph꠳ gio sư của Trường viễn đng bᴡc cổ Php v ᠠl giảng vin trường Đại học Sabonne ( Phડp) . ng đԣ từng xuất bản 18 tc phẩm vᠠ chủ tr nhiều cuộc Hội thảo quốc tế về Lịch sử v nền văn minh Champa ,nhằm quảng b젡 lịch sử nền văn minh Champa đến ton thế giới ,vốn đ bị lࣣng qun hng thế kỉ trướt . Đꠢy l việc lm đࠡng trn trọng v hết sức qu⠭ bấu của Champakainfo v Pgs.Ts PoDharma .Người Chăm c thể trao tặng những đa hoa Champa cho cho Champakainfo v㳠 Pgs Ts PoDharma nhằm để ghi ơn PoDharma đ đng g㳳p cho người Chăm trong năm qua . Đ"y l một hnh ảnh đẹp kh଴ng c người Chăm no c㠳 thể phủ nhận cng lao của Champakainfo v Pgs.Ts PoDharma .Tuy nhi䠪n song song với những hnh ảnh đẹp , những đa hoa Champa m쳠 người Chăm trao tặng , trong thời vừa qua Champaka đ vấp nhiều sai lầm khi đăng tải nhiều bi viết hầu hết người Chăm cho l㠠 mang tnh chất đ k�ch , đấu đ nhau , khng cᴳ tinh thần xy dựng người Chăm với người Chăm . Nn h⪴m nay ti viết thư trao đổi với Champakainfo v Pgs.Ts PoDharma với tinh thần l䠠 một người đồng tộc với thức hệ dn tộc v� cng đồng thời l một độc giả thường xuy頪n của Champakainfo . Thưa qu vị BBT Champakainfo trn qu� ! -Ti tn : Đạo văn Chi l䪠 một người Chăm ở lng palei Chang ( Lương tri ) hm nay tഴi viết thư tr chuyện với Champakainfo với tư cch ⡠l thanh nin Chăm lu઴n c thức hệ d㽢n tộc chứ khng nhn danh một Hội đo䢠n hay đại diện cho phe nhm ,ti c㴳 tư duy hon ton độc lập trao đổi manh t࠭nh chất x"y dựng tr*n tinh thần l người đồng tộc . Sau đy tࢴi xin trao đổi với Champakinfo v Pgs Ts PoDharma : 1.Ban biࠪn tập Champakainfo -Champakainfo l cơ quan ngn luận duy nhất của người Chăm ở hải ngoại với tn chỉ mục đ䴭ch chuyn nghin cứu lịch sử vꪠ nền văn minh Champa . Bn cạnh chức năng khoa học Champaka cn l겠 cơ quan ngn luận c mục ti䳪u chuyển tải đến qu độc giả những sự thật của biến cố đ xảy ra trong kh�ng gian của x hội, trnh b㬠y rỏ rng lập trường v quan điểm của tổ chức nhằm bảo vệ danh dự, quyền lợi vࠠ di sản văn ha của dn tộc Champa. Tuy nhi㢪n trong thời gian vừa qua , Champakainfo khng thực hiện đng t亴n chỉ mục đch ban đầu , nhưng ngượt lại Champakainfo cho đăng những bi nhiều người Chăm cho l� đnh ph , đả kᡭch người đồng tộc cụ thể như Champakainfo cho đăng qu nhiều bᠠi điều tra lin quan đến Tiến sĩ Thnh Thꠠnh Di m độc giả cảm thấy nh㠠m chn v nghi ngờ ᠠrằng c chăng một thnh vi㠪n trong BBT Chapakainfo c thnh kiến với c㠡 nhn Ts Thnh Thanh D⠣i . BBT Champaka c thể viết bi phản đối h㠠ng trăm ,nghn bi về c젡c dự n m Ts Dᠣi h,nh thnh như :, Viện bảo tng Champa Cambuadia , ࠠTrường Đai học Champa Cambuadia , Đại hội Cham Thế giới vv.. m Ts Di khng thực hiện được v㴠 cũng khng giải thch b䭠 con chăm biết v sao dự n kh존ng thực hiện được ? Việc n y bản thn ti cũng đồng t⴬nh với BBT Champakainfo v đ từng phản đối Ts Th࣠nh Thanh Di . .Nhưng sự kiện BBT Champakainf viết nhiều bi ph㠳ng sự điều tra về Bằng tiến sĩ của Th nh Thanh Di v đưa ra số chứng cứ,dự kiện nhằm chứng minh rằng bằng Tiến sĩ ch㠭nh trị học của Thnh Thanh Di l࣠ bằng giả mạo do Trường Đại Ukraine cấp , rồi cuối cng Champakainfo thu được lợi nhuận g ? v鬠 b con Chăm sau khi biết được biến cố về Bằng Tiến sĩ giả mạo của Thࠠnh Thanh Di m 㠠Champakainfo cho l biến cố sự thật nhằm chuyển tải đến bࠠ con Chăm , rồi b con Chăm được g ?Theo t଴i cả hai =0 . Hơn nữa b con Chăm cn nhận được bức thư khuyết danh hết phũ phಠng của “ LNH MA ĐٔNG “ c tn : “ Hai thằng Ch㪠m ngu “ nhằm phản đối h nh động khng nghim t䪺c !m chỉ hai ng Tiến sĩ Chăm tranh luận v bổ về bằng cấp tiến sĩ giả mạo . Sự việc n䴠y bản thn ti cũng như bⴠ con Chăm rất đau buồn , rất mong Champakainfo cần phải suy nghĩ v chỉnh đốn ? -BBT Champakainfo đ từng phản đối những tc giả b㡠i viết mang danh tnh theo Champakainfo l khᠴng r rng , khuyết danh 堠để triệt ti*u Cơ quan ngn luận Champakainfo nhằm tn vinh c䴡c ng :Chế Linh , Nguyễn văn Tỷ , Luu Quang Sang , Inrasara vvv Nhưng ngượt lại chnh 䭠Champakainfo cho đăng những tc giả bᠠi viết khng mang danh r r䵠ng với mục đch duy nhất l b�nh vưc cơ quan ngn Champakainfo v c䠡 nhn Pgs .Ts PoDharma cụ thể bi viết` : Ja Prong Kacau ,L⠭ Nhn Tm , Jadalim vv…m⢠ Champakainfo cho l độc giả trong nước .Theo nhận định chủ quan của ti vഠ kiểm định lai lời văn của c!c tc giả bi viết nᠠy , c chăng cc t㡡c bi viết ny ch࠭nh do Champakainfo đặc tn . - Champakainfo cho đăng rất nhiều biến cố trong thời gian gần đy cụ thể : Biến cố bầu cử dꢢn biểu 1972 giữa ng Dương Tấn Thi v Lưu Quang sang , Biến cố 䠔ng Lưu Quang Sang by ra con heo quay trong bࠠn tiệc lễ hội Kat , Biến cố ng Chế Linh v괠 Cựu dn biểu Lưu Quang Sang khng tham gia Đại hội Champa 2007 để về họp tⴡc với chnh quyền Việt nam v hai ᠴng khng tham gia ngy ra mắt Cuốc s䠡ch Lịch sử Champa của Gs Lafon chi tiết hơn nữa l ng Chế Linh khԴng mua sch Lịch sử Champa ; Biến cố Nguyễn văn Tỷ v Lộ Minh Trại chế biến chữ Chăm lai căng của BBSSCC vv…được BBT Champakainfo nhắc đi nhắc lại rất nhiều lần trong cᠡc trang bo . Việc ny độc giả cᠳ quyền nghi ngờ rằng chnh Champakainfo cố tnh khơi dậy để người Chăm g�y mất đon kết trong x hội Chăm . -Champakainfo kết tội tr࣭ thức Chăm một cch chủ quan cảm tnh ᭠đối với cc ng : Nguyễn Văn Tỷ ,Lưu Quang Sang , Quảng Đại Cẩn , Thᴠnh Thnh Di ,Inrasara, Chế Linh , gần đ࣢y thm Hn Dương Ph꡺ l :”Đội ngủ bt chiến “của Chອnh quyền Việt nam nhằm chống ph Cơ quan ngn luận của Champaka vᴠ Pgs Ts PoDharma . Qua sự việc tr*n độc giả c quyền đặc nghi vấn rằng v sao người đồng tộc Chăm viết thư g㬳p với Champakainfo v Ts PoDharma với lời lẽ hết ch�n thn thật trn tinh th⪢n xy dựng m cụ thể gần đ⠢y bi gp ೽ của H!n Dương Ph l một thanh ni꠪n Chăm thức được tinh thần dn tộc m� Champakainfo kết tội họ đội ngủ bt chiến của H nội ( theo cꠡch gọi của Champakainfo ) Trong khi bi biết của Thin Hựu Nguyễn Thઠnh Thống kết tội tr thức Chăm đa số l m� chữ Chăm vv.. v ch bai Pgs .Ts PoDharma lộn chuồng nળi leo v ng Thống cലn cho rằng Ts PoDharma chỉ l chuyn nghઠnh sử học nhưng lại chủ tr Hội thảo về “Lịch sử Ngn ngữ v촠 Chữ Viết Chăm” tại Kuala Lumpur, M Lai ngy 21 v㠠 22 thng 9 năm 2006. Theo ng Thống vᴬ Ts PoDharma khng chuyn ngh䪠nh ngn ngữ học nn kết quả Hội thảo kh䪴ng đi hỏi cao về chuyn m⪴n. ng Thống cԲn bồi thm :” Ni như vậy c곳 nghĩa l hiện nay vẫn đang thiếu một chuyn gia người Chăm về ng઴n ngữ chữ Viết Chăm. Chng ti nghĩ rằng Ts Po Dharma c괳 điều kiện v mi trường để trở thഠnh một chuyn gia như vậy. Chng t꺴i suy nghĩ như vậy v l do vị tiến sĩ người Chăm tốt nghiệp Đại học Sorbonne n콠y l thnh viࠪn của Trường Viễn Đng Bc 䡠Cổ Php, nơi cn lưu giữ rất nhiều, vᲠ nhiều nhất, ti liệu về ngn ngữ ഠchữ Viết Chăm, kể cả ng4n ngữ chữ viết cổ Chăm .Nhưng rất tiếc Ts Po Dharma khng phải, hay ni đ䳺ng hơn, chưa phải l người như vậy. Đương nhin đઢy chỉ l nhận định của ring ch઺ng ti. Thật l đ䠡ng tiếc, hiện người Chăm chưa c3 một học giả no tầm cỡ như Giࠡo sư Long Seam của Campuchia “ Nhưng sự việc trn kh꠴ng thấy Champakainfo v Pgs.Ts PoDharma khng c 䳽 kiến g cũng khng c촳 bi phản hồi no phản đối Thiࠪn hựu Nguyễn thnh Thống , độc giả c quyền đặc cೢu hỏi,c chăng Ts PoDharma cũng đồng đồng theo quan điểm của Nguyễn Th㽠nh Thống rằng v mnh kh쬴ng chuyn mn về ng괴n ngữ Chăm nn để xảy ra “ Vấn đề A Khar thah Chăm “ thꠠnh “chiến trường Akhar thah Chăm “ chnh Ts Po l chủ nh�n sự kiện trn . Vậy ꠠti đề nghị Champakainfo v Ts PoDharma cần phải trả lời cho b䠠 con Chăm biết ? 2 . Pgs .Ts PoDharma -Ts PoDharma l nhn vật được người Chăm rất trn trọng v⢠ mến mộ, lc ngồi ghế nh trường bản thꠢn ti cng c乡c tr thức Chăm khc rất ao ướt nh�n thấy ng bằng da,bằng thịt ,v䠬 ng l người Chăm Phan rang đầu ti䠪n đỗ bằng Tiến sĩ,ng c tầm hiểu biết rất s䳢u rộng về Lịch sử v nền văn minh Champa , về lnh vực n࣠y ng l bậc thầy l䠠 tấm gương tiu biểu nhất của người Chăm c mặc ở Trường viễn đ곴ng bc cổ Php(EFEO) . Tuy nhiᡪn ng l con người c䠳 bản tnh rất nng nảy kh�ng biết người biết ta , điểm ny lm cho ࠴ng giảm uy tn rất nhiều trong thời gian qua -Vấn đề Akharthrah Chăm , đ�y l diễn biến đầu tin hબnh thnh cc điࡪn thư khuyết danh bi nhọ chửu bới nhau giữa người Chăm với người Chăm , trong đ theo t䳴i PoDharma cũng l người trong cuộc . Theo Pgs.Ts PoDharma sự cải bin của BBSSCC Ninh Thuận vấp phải 7 sai lầm: “ + Noહi sao viet vay + ᤠChe bien paoh gak ᡴoe am cuoi + ⡠Xoa booe dar tha trong craoh aw + Che頡 bien baluw tren dar tha dar dua + Cheᢡ bien takai kik tut takai mak + ᢠS dung baluw kho毢ng co qui luat nha餡t nh + ᲠKhong ton tro⢯ng nghiem tuc qui lua⹤t chnh taoe truyen tho�ng Việc n y ti cũng đồng với Ts Po v佬 sau khi c sự chỉnh l Akharthrah Chăm của BBSSCC c㭳 sự khc biệc so với chữ viết truyền thống. Theo ti được biết ngay thời gian đầu mới thᴠnh lập BBSSCC c tổ chức nhiều cuộc Hội thảo lấy kiến c㽡c b lo tr䣭 thức khắp cc lng Chăm , để bᠠn cho thn phận Akhar tharah Chăm m nh⠠ nước vừa cho php đưa vo giảng dạy trường lớp . Sau khi Hội thảo kết th頺c c!c b lo tr䣭 thức Chăm đưa ra nhn định chung : Akhar thrah Chăm l chữ viết đầu ti⠪n được pht hiện trᠪn bia k Porome (1627-1651) v� la ch趵 Cham pho ꥠthng được ng䠶i Cha个m th洸ng dung trong cac va蹪n ban hanh cha븹nh, phap ly, kinh ke鹤 ton giao, va⹪n hoc v.v, l di sản thing ling của dn tộc ꢠ. Akhar tharah Chăm l loại chữ viết bất qui tất , một cch viết cࡳ thể nhiều cch đọc, ty theo ngữ cảnh trong đoạn văn , buộc người đọc phải học thuộc . VṬ trướt năm 1975 Akhar tharah Chăm kh4ng dạy trong trường lớp ,chỉ theo học một nhm người gọi nhờ Gr dạy, n㹪n mỗi người c cch học kh㡡c nhau m người Chăm hay mắc phải đ l : “lak v㠠 gak viết giống nhau v “gal gak poch lak, gal lak poch gak” nghĩa l “b࠭ gak th đọc lak, b lak th쭬 đọc l gak”. Từ những nguyn nhઢn trn , Hội thảo đi đến thống nhất l : qui định lại qui luật ch꠭nh tả trong ngn ngữ Chăm , gip học sinh tiếp thu nhận biết nhanh hơn , tựu chung c亳 năm nội dung chỉnh l sau đy : + �Để di ha ೢm chnh a, u, ư, ơ v ai nay ch�ng ta dng baluw. Cũng l c頡ch để phn biệt với m ngắn về c⢡ch đọc v ngữ nghĩa, v dụ: jaak “rủ nhau”, atuuk “l୳ng, mắt”, juuk “mu đen”, ruup “thn thể”, daraang “nhࢣn”, haal “bội thực, khng tiu h䪳a”, kanaain “cu, dng”, anưưk “con” cⲳ baluw để di ha cೡc m chnh.⭠ + D i ha m i d㢹ng tut kai mưk trong takai kik. Ngy xưa chỉ đi khi đi với takai kiăk mới cള takai kik tut kai mưk tadam, nay trong Akhar Thrah chỉnh l tất cả i di đều c� takai kik tut kai mưk dalam, i ngắn th chỉ c takai kik m쳠 thi. V dụ: riik “c䭡 kh”, tathiik “biển”, takiik “t” c䭳 tut kai mưk trong takai kik, nhưng rik “xưa, cổ”, jin “quỷ thần, jit “dịch”, ramik “dọn, dẹp” chỉ c takai kik. + 㠠m ngắn ao c³ traoh ao khng c dar tha, 䳢m ao di c cả dar tha vೠ traoh ao. V dụ: raok “con cc”, akaok “c�i đầu”, kalaok “chai, lọ”, raong “ci lưng”, dhaong “dao” th ᬢm chnh ao được viết chỉ c traoh ao. Kataooc “con ch�u chấu”, raoong “nui”, laook “lột”, daook “ngồi, ở” l 䠢m ao di được thể hiện bằng dar tha v traoh ao.ࠠ + m chnh v� khng c괳 ngắn di (d rằng trong từ điển AC 1906 ๴ c thể hiện ngắn di bằng baluw).㠠 + Đối với "m c phụ m cuối tắc thanh hầu như lac “rượu”, jac “kh㢴n ngoan”, mưrac “dơ”, luc “lm”, chauc “mc bằng tay”… ta d庹ng gak mưtai thay v ngy xưa d젹ng kak mưtai nhầm lẫn với một m khc mang một nghĩa kh⡡c Từ những nguy*n nhn mấu chốt trn của BBSSCC trong việc cải bi⪪n akhar thrah Chăm đưa đến “ Vấn đề Akhar thrah Chăm thnh Chiến trường Akhar thrah Chăm “ . Người phản đối đầu tin lઠ Pgs .Ts PoDharma , theo Ts Po BBSSCC đ# chế chữ Chăm lai căng rất xa lạ với chữ viết Chăm truyền thống lm đảo lộn hệ thống tm linh của người Chăm , Kỉ niệm 30 ngࢠy thnh lập BBSSCC l ngࠠy Kỉ niệm 30 năm người Chăm m chữ akhar thrah Chăm , người m Ts Po kết tội g頢y ra hậu quả ny lࠠ hai nhn vật được Ts Po n⠪u tn nhiều nhất đ hai 곴ng Nguyễn Văn Tỷ v Lộ Minh Trại đồng nguyࠪn Trưởng ban BSSCC Ninh Thuận . Nhưng rất tiếc những g m Pgs.Ts PoDharma phản 젡nh đều khng đng với thực tế x亣 hội Chăm đang sử dụng Akhar thrah Chăm hiện nay .V hai ng Nguyễn văn Tỷ v촠 Lộ Minh Trại l hai nhn vật lࢣnh đạo BBSSCC l người kế thừa cc bậc tiền bối ࡠnguyn l nhꠠ gio ,tr thức ti᭪u biểu Chăm , một số vị nay trở thnh người thin cổ .Chભnh họ l người rất sng suốt để quyết định cải ch࡭nh một số m vần trong akhar thrah Chăm, nhằm lm phong ph⠺ thm akhar thrah Chăm truyền thống chứ khng phải họ l괠 người tn ph akhar thrah Chăm như BBT Harak Champaka phản đối ࡠ? .C thời gian chnh Ts PoDharma l㭠 người rất hoan h khen ngợi cng lao của BBSSCC v䴬 cơ quan gp phần rất lớn đến cng t㴡c bảo tồn v truyền b akhar thrah Chăm vࡠ hứa sẽ vận động nguồn ti trợ sứ qun Phࡡp trao tặng cho BBSSCC một gin my Vi t࡭nh v thiết bị sao chụp ti liệu . Theo nguồn tin đࠡng tin cậy m ti được biết , sở dĩ Ts Po cực lực phản đối về sự cải biപn Akhar thrah Chăm của BBSSCC , thời gian Ts Po đ hứa v 㠠cam đoan với Viễn viện đng bc cổ Ph䡡p (EFEO) ng sẽ bảo tồn những tinh hoa của nền văn minh Champa trong đ c䳳 akhar thrah Chăm , Viễn viện động bc cổ Php rᡳt kinh ph khổng lồ để cho Ts Po lm việc n�y , ng hứa sẽ hon th䠠nh cng trnh n䬠y, nhưng rất tiếc ng đ thất bại. Điều n䣠y đ chứng minh rằng trong sư nghiệp nghin cứu khoa học của Ts Po sẽ kh㪴ng bao giờ thnh cng dഹ nhỏ nhất nếu Ts Po tiếp tục sở hữu bản tnh nng nảy , kh�ng biết người biết ta trong cch ứng xử quan hệ với giới nghin cứu khoa học .Điển h᪬nh như anh Dohamine Nguyn ( Nguyễn Đố) l bạn ch꠭ hữu lnh Fulro v đ� từng hợp tc trong lnh vực nghiᣪn cứu với Ts Po nay xin rt khỏi thnh vi꠪n BBT Champakainfo v khng cലn hợp tc với Ts Po nữa . Nhᠠ thơ Inrasara đạt giải thưởng Văn học Chăm của Trung nghi*n cứu nền văn minh bn đảo Đng Dương thuộc Trường Đại học Sabonne (Phᴡp) , chnh Ts PoDharma l Gi�m khảo v đồng thời cũng l người đề nghị xࠩt tặng giải thưởng cng trnh nghi䬪n cứu khoa học cho Nh thơ Inrasara cuốn sch Văn học Chăm .Cࡴ Sử Thị Thu Trang l chu ruột của Ts PoDharma đồng thời cũng lࡠ người được Ts Po cưu mang can thiệp bảo lnh sanh du học tai Đại học M lai, hiện nay đang định cư tại Ph㣡p., nay viết thư gởi cho b con Chăm phản đối việc lm của Champakainfo vࠠ Pgs.Ts PoDharma .Những nhn vật m t⠴i vừa nu trn đꪣ c thời l người bạn ch㠭 hữu đồng thời cũng l người Ts Po gip đở cưu mang , lອ ra chnh họ l người phải h�m ơn Ts Po v lun sഡt cnh họp tc bảo vệ Ts Po trong mọi hoᡠn cảnh nhưng thật đng tiết họ khng họp tᴡc v tm cଡch li khai khỏi tổ chức do Ts Po điều h nh . Việc ny hơn ai hết chnh Pgs.Ts PoDharma cần rất nhiều thời gian để suy nghĩ điểm lại c୴ng việc trong thời gian qua hầu chỉnh đốn …………. Cuối c9ng bản thn với tư cch l⡠ đồng tộc v l người rất trࠢn qu Ts Po ,ti kh�ng dm c lời khuyᳪn đối với Ts Po nhưng ti cầu mong Ts PoDharma cần dnh nhiều thời gian 䠠trong lnh vực nghin cứu khoa học nhất l㪠 Lịch sử nền văn minh Champa v tiếp tục cống hiến nhiều hơn nữa cho Văn ha Chăm sống lại vೠ tồi tại mi mi cho đời sau . 㣠 Trn trọng ⠠ Đạo Văn Chi ( Palei Chang) Gmail : jayapaleichang@gmail.com Tac gia goi bai cho web: www.nguoicham.com
0 Rating 70 views 0 likes 0 Comments
Read more