Select
Tag Cloud

Anything in here will be replaced on browsers that support the canvas element

  • Facebook
  • Yahoo
  • Google
  • Live
  • Twitter
  • Live
By: On April 16, 2013
Phan Ni Tấn Đọc Nước Mắt Của Rừng, người đọc mới x3t xa, hoi cảm v giữa cuộc sống hiện đại đଣ mọc ln những hng quꠡn caf, qun nhậu, cửa h顠ng điện thoại v cc dịch vụ khࡡc, người đọc khng cn t䲬m thấy nhiều dấu vết hiền ha, m ả của bu⪴n lng, khng cലn bếp lửa nh sn ấm ࠡp, khng cn tiếng chầy gi䲣 gạo ngoi sn, khࢴng cn tiếng m trⵢu, khng cả những lũy tre lng vươn l䠪n xanh ngt, c những chiếc l᳡ tre rơi trong hiu hiu gi về. Amai B’Lan l b㠺t hiệu của một c gio từng dạy học thiện nguyện ở miền cao. C䡴 cn rất trẻ v d⠹ chỉ dạy một qung thời gian ngắn tại một bun l㴠ng heo ht của miền Thượng du nhưng cũng đủ để c thực hiện được ước mơ nhỏ b괩 của mnh l viết ra tập b젺t k mang một ci t�n hết sức “miền Thượng”:Nước Mắt Của Rừng(*). Đọc Nước Mắt Của Rừng, người đọc dễ nhận thấy ngay Amai B’lan viết về T"y nguyn với biết bao thiện ch chꭢn thnh như viết về cuộc đời mnh: “T଴i m cao nguyn khꪴng đơn thuần chỉ v vẻ đẹp trinh khi của n촳, m cn vಬ trong chuyến đi mạo hiểm đầu đời, ti được những con người tốt bụng của cao nguyn đ䪹m bọc khi sa cơ lỡ bước. Giờ đy, ti muốn lⴠm một ci g đᬳ cho vng đất đng y顪u ny.” Tuổi 18 lࠠ lứa tuổi đẹp như bng hoa vươn ln qu䪣ng trời xanh bt ngt mᡠ cũng l một lứa tuổi đầy l tưởng, tuổi của phiཪu lưu mạo hiểm từ trong mu. Đoạn c tả cảnh thᴢn gi dặm trường, một mnh đạp xe đi từ Di Linh lᬪn tận Kontum rng r suốt một th⣡ng trời với biết bao may rủi dọc đường mưa nắng, đi kht, mệt mỏi… đủ thấy c㡴 c duyn c㪳 nợ từ kiếp no với cao nguyn đến trời đất cũng phải kinh động. ઠ Với Amai B’Lan, Ty nguyn n⪳i chung hay Cheo Reo, Ph Bổn, Ayunpa, Krng Pa n괳i ring l qu꠪ hương đất nước, l bun lഠng, m cũng l chỗ dựa tinh thần của c࠴. Chỉ cần một khng gian nhỏ b l䩠 vng đất hẻo lnh của Ayunpa v顠 một qung thời gian ngắn ngủi thi cũng đủ㴠sinhra Amai B’Lan, đủ để tạo n*n số phận c, duyn nợ c䪴, con người v cuộc đời c. Chഭnh cuộc sống nội tm đ th⣺c đẩy c hướng về pha n䭺i, nn qua một hoạt động mục vụ của nh thờ c꠴ tm thấy niềm vui trong cng việc dạy học để gi촺p cho cc em người Jrai học tốt hơn, dạy cho cc em biết phᡢn biệt tốt xấu để trnh bị người đời lừa đảo. Amai B’Lan đến với người Jrai hoᠠn ton khng mang theo hoഠi bo của con người thời đại, như c nhỏ nhẹ ph㴢n trần“Khng dm c䡳 ước muốn tm hiểu một dn tộc thẳm s좢u v lạ lng trong qu๣ng thời gian ngắn như thế”.Nhưng s"u trong một tm hồn hiền ha, chất phⲡc như nương rẫy, Amai B’Lan đến với Ty nguyn bằng tinh thần thiện ch⪭, bằng hơi thở, bằng nhớ thương, bằng nỗi m ảnh trước cảnh đời khng như cᴴ mơ ước, người đọc mới cảm nhận tự đy lng cᲴ dng ln những gợn s⪳ng u hoi. Chng ta hຣy nghe Amai B’Lan diễn tả tm trạng ny: “T⠴i đ tới nơi cần tới sau nhiều ngy mơ tưởng về thủ phủ của người Jrai, về v㠹ng đất của Pơtao Apui, về những căn nh sn đࠪm đm bập bng 깡nh lửa kể akhan, về một dn tộc c đời sống tⳢm linh v cng s乢u sắc, nhưng sao cảm gic trong ti thật lạ, cᴳ g đ như l쳠 tan vỡ.” Đọc Amai B’Lan, ta thường gặp những lời trần tnh biểu hiện lng biết ơn v체 lượng những con người miền cao, cũng như c bộc l nhận thức một loại triết l䴽 trăn trở, cảm thng về cuộc đời con người đ mất đất, mất cả chủ quyền. Chia sẽ nỗi trầm lu䣢n của người bản địa, Amai B’Lan thổ lộ: “Người Jrai đ từng l chủ v㠹ng đất ny (tn Gia Lai đọc từ chữ “Jrai” mઠ ra). Tổ tin họ đ sống v꣠ đ chết ở đy. Họ c㢳 cch sống v văn hᠳa của ring họ… Trn đầu họ lꪠ bầu trời tự do. Dưới chn họ l đất rừng linh thi⠪ng. Họ sống như thế biết bao thế hệ. Mọi chuyện cứ diễn ra như thuở ban đầu cho tới khi người Kinh tới.” Chnh v thế m� xuyn qua Nước Mắt Của Rừng, ta thấy cuộc sống của đồng bo miền n꠺i đ bị đồng ha v㳠o đời sống thnh thị đầy hỗn tạp, tục lụy, mo mੳ, chao đảo, ngụy tạo. Sau cơn bo thời thế, những ci đẹp, những c㡡i bnh dị, mộc mạc của con người thuần lương, ci hoang dại n졪n thơ, ci ho hᠹng cao cả… đ bị thay thế bằng những ci bi thương, những c㡡i thấp hn dung tục, ci 衡c tm, c t⡭nh. R rng l堠 bầu khng kh thi䭪ng ling v b꠭ ẩn nằm su trong bản chất cuộc sống như biểu tượng tm hồn d⢢n tộc của đồng bo thiểu số đ ho࣠n ton đảo lộn từ gốc rễ. T࠴i xa qu lu rồi, cꢳ hơn nửa đời người chưa từng trở lại nn thầm tiếc cho ci khố thꡢn yu của người đn ꠴ng Thượng v ci xࡠ-gạc trn vai, hay ci eng truyền thống của người đꡠn b Thượng với ci gࡹi trn lưng c c곲n theo họ ln rừng ln rẫy, ra chợ bꪺa hay khng. Cn những biểu tượng mu䲴n thuở của đại ngn như ci nࡡ, ci tn, c᪡i t v c頳 cn treo trn v⪡ch nứa? C2n nữa, con chim ng lo, con chim kơ-tia hay con chim ka-lơi c䣳 cn… tức tiếng ht của con chim hoⳠng anh m ht vang tr೪n rừng trn ni, v꺠 cả ci nai, ci hoẵng dễ gᡬ tồn tại trn nương rẫy thn thương? ꢠ Đọc Nước Mắt Của Rừng, người đọc mới xt xa, hoi cảm v㠬 giữa cuộc sống hiện đại đ mọc ln những h㪠ng qun caf, quᩡn nhậu, cửa hng điện thoại v cࠡc dịch vụ khc, người đọc khng cᴲn tm thấy nhiều dấu vết hiền ha, 첪m ả của bun lng, kh䠴ng cn bếp lửa nh s⠠n ấm p, khng cᴲn tiếng chầy gi gạo ngoi s㠢n, khng cn tiếng m䲵 tru, khng cả những lũy tre lⴠng vươn ln xanh ngt, cꡳ những chiếc l tre rơi trong hiu hiu gi về. Amai B’Lan hết sức chua ch᳡t: “Người ta đ thay nh s㠠n bằng nh xy, vật dụng trong nhࢠ cũng l của người Kinh. Giới trẻ thay ci vࡡy truyền thống bằng quần jeans b st. Ở một g㡳c của bun, đn 䠴ng tụ tập gầy sng bạc, uống rượu v chửi tục. Người trong bu⠴n ni: “Người Jrai by giờ đ㢣 biết học theo người Kinh rồi. Con gi Jrai đ biết lᣠm đĩ cn con trai đ biết ăn cắp rồi.”⣠Chnh những ấn tượng nặng nề đ đ� m ảnh Amai B’Lan, lm tᠢm hồn c nghing xuống nỗi đau trước những nền tảng đạo đức l䪢u đời đ lm con người băng hoại. 㠠 Amai B’Lan, với tm hồn hoi cổ lu⠴n lun nuối tiếc qu khứ, thiết tha với con người cũ, y䡪u mến mảnh đất thin nhin mꪠu mỡ của ni của rừng. Chnh v꭬ lẽ đ, mang tm trạng của nghệ sĩ với tất cả rung cảm ch㢢n thnh, c đണ hết lng lm cho rừng n⠺i v những con người hoang d n࣠y sống lại trong văn chương miền cao. Ảnh: Trần Thị Trung Thu Nh,n họ qua những trang giấy trắng, mực đen, người đọc cn c thể “chạm” vⳠo qu khứ để gặp lại một vị thừa sai người Php đᡡng knh trọng l cha Jacques Dournes, người đ� hy sinh một đời của mnh để mang tnh thương Thi쬪n Cha đến cho những người Thượng hoang sơ, điu đứng khổ cực, ꪡo quần lam lũ, nh mắt th xa xăm. Cũng xuyᬪn qua những trang văn ny, ta cũng c thể chuyện trೲ thn thiết với những con người thng tục như Mơai, Ama H’siu, Ami H’siu, Ơi H’hiam, chị H’nhao, b⴩ H’mi… hoặc người gi lᠠng đại diện cho ch v� quyền lực của cộng đồng sắc tộc, ngay cả những nhn vật tm linh Pơtao nước (Thủy X⢡), Pơtao lửa (Hỏa X)… l những con người sinh ra từ cuộc sống sơn lᠢm huyền b. Nhưng m� con người Amai B’Lan cũng lạ lắm. Lạ ở ci chỗ, bằng ci giọng cảm khᡡi thm trầm, c đang rưng rưng kể cho chⴺng ta nghe về những nỗi buồn mnh mng trước c괡i thế thi nhn t᢬nh, rồi đột ngột như một thứ lịch sử sang trang, ta lại gặp, lại nghe ci giọng c tửng như đᠹa cợt của c, khi c săng s䴡i ln giọng kể về cch sống hꡲa mnh với người bản địa. Hy lật lại những trang đầu m죠 coi. Amai B’Lan đ để cho ngi b㲺t của mnh hồn nhin, thơ thới vẽ n쪪n những con người một thời thuộc về hoang sơ rừng r lm cho người đọc cảm giꠡc rằng mọi vấn đề của đời sống miền ni vẫn cứ như xưa, sinh sống trong yn bꪬnh, tự tại. Nh văn trẻ tuổi của chng ta sầu đời, giận đời, thương đời nhưng khng căm hận cuộc đời. L괠 v ci vẻ đẹp nh졢n bản của Amai B’Lan trong Nước Mắt Của Rừng chứa đựng một triết l thuần khiết m nồng n�n, thấm đượm một tinh thần lạc quan của phương Đng. Mặc d cuộc sống hiện nay đ乣 khiến cho mọi vẻ đẹp về tnh người của người Jrai bị hao mn, nhưng ch청nh ci thiện mỹ của c, dựa trᴪn nền tảng lấy niềm tin hăm hở soi vo vng hiu hắt nhất, tăm tối nhất để tạo cho sức sống con người một bộ mặt tươi s๡ng hơn, đng yu hơn. ᪠ Nước Mắt Của Rừng l tập bt kຽ đầu tay của Amai B’lan, qua đ, c đ㴣 vẽ lại một bức tranh phong ph, vừa hoang dại nn thơ vừa khơi dậy một sức sống tiềm tꪠng của những người con của ni rừng đại ngn mꠠ tổ tin của họ đ từng dũng cảm tranh đấu với thi꣪n nhin v th꠺ dữ, bn vo l㠲ng đất xương mu của mnh để hᬬnh thnh một Ty nguyࢪn mnh mng, h괹ng vĩ như ngy nay. Chnh v୬ thế, Amai B’Lan sống giữa nền văn minh cơ kh hiện đại, giữa nh s�ng ph phiếm của đ thị đầy vật chất c鴡m dỗ vẫn khng chi phối tm hồn c䢴. Ở Amai B’Lan, suốt một dẫy cao nguy*n hng vĩ đ được ng飲i bt của c khoanh lại th괠nh một vng đất hiu quạnh, nhỏ b mang t驪n Ayunpa. Ở đ, đất pha ct mọc l㡪n những chp ni, những cụm rừng, những m㺡i nh cũ kỹ v những con người Jrai thật thࠠ, chất phc bn cạnh những truyền thuyết, huyền thoại, sử thi, chuyện cổ t᪭ch dn gian v cⴹng phong ph từ hnh thể tới mꬠu sắc. Tập b:t k được chia ra nhiều tiểu đoạn, nhưng mỗi tiểu đoạn lại l một chuỗi tiếp nối như một bức ph�c họa bằng tư tưởng nghệ thuật đầy mu sắc v ࠢm điệu, thể hiện niềm đam m sng tạo của tꡡc giả m tả nhiệt tnh về cuộc đời, về t䬬nh thương, về con người du canh du cư v thời thế m tr젴i theo dng đời ph v⹢n, tụ tn, dở dang , lun luᴴn mất mt, thua thiệt trước những “Yuăn”, những m mưu toan t᢭nh của những loại người c tnh ᭡c tm. Đọc Nước Mắt Của Rừng quả l c⠳ nhiều niềm vui, nỗi buồn như chnh dng đời tr�i nổi những buồn vui, nhưng sng tc của Amai B’Lan cᡳ tm huyết tự sự bằng chữ nghĩa, đ thả tr⣪n trang giấy một thứ tnh yu da diết d쪠nh ring cho những con người từng đến rồi đi, sống v chết trong niềm tự hꠠo được lm người với nghĩa đ཭ch thực của n. P.N.T 㠠 (*)Nước Mắt Của Rừng. B:t K của Amai B’Lan.Tựa: Phan Ni Tấn.Nhn Ảnh Xuất Bản. B�a v tranh: Khnh Trường.Tr࡬nh By: L Hઢn & Tạ Quốc Quang.Copyright @ 2013 by Trung Thu. ISBN: 978-0-9811982-9-3.Ấn ph v bưu ph� 15 M.K.S!ch c thể đặt mua theo địa chỉ sau: Mr. L H㪢n 375 Destino Circle,San Jose, CA 95133 U.S.A or han.le3359@gmail. theo http://www.gocnhinalan.com
0 Rating 226 views 1 like 0 Comments
Read more
By: On April 16, 2013
Phan Ni Tấn Đọc Nước Mắt Của Rừng, người đọc mới x3t xa, hoi cảm v giữa cuộc sống hiện đại đଣ mọc ln những hng quꠡn caf, qun nhậu, cửa h顠ng điện thoại v cc dịch vụ khࡡc, người đọc khng cn t䲬m thấy nhiều dấu vết hiền ha, m ả của bu⪴n lng, khng cലn bếp lửa nh sn ấm ࠡp, khng cn tiếng chầy gi䲣 gạo ngoi sn, khࢴng cn tiếng m trⵢu, khng cả những lũy tre lng vươn l䠪n xanh ngt, c những chiếc l᳡ tre rơi trong hiu hiu gi về. Amai B’Lan l b㠺t hiệu của một c gio từng dạy học thiện nguyện ở miền cao. C䡴 cn rất trẻ v d⠹ chỉ dạy một qung thời gian ngắn tại một bun l㴠ng heo ht của miền Thượng du nhưng cũng đủ để c thực hiện được ước mơ nhỏ b괩 của mnh l viết ra tập b젺t k mang một ci t�n hết sức “miền Thượng”:Nước Mắt Của Rừng(*). Đọc Nước Mắt Của Rừng, người đọc dễ nhận thấy ngay Amai B’lan viết về T"y nguyn với biết bao thiện ch chꭢn thnh như viết về cuộc đời mnh: “T଴i m cao nguyn khꪴng đơn thuần chỉ v vẻ đẹp trinh khi của n촳, m cn vಬ trong chuyến đi mạo hiểm đầu đời, ti được những con người tốt bụng của cao nguyn đ䪹m bọc khi sa cơ lỡ bước. Giờ đy, ti muốn lⴠm một ci g đᬳ cho vng đất đng y顪u ny.” Tuổi 18 lࠠ lứa tuổi đẹp như bng hoa vươn ln qu䪣ng trời xanh bt ngt mᡠ cũng l một lứa tuổi đầy l tưởng, tuổi của phiཪu lưu mạo hiểm từ trong mu. Đoạn c tả cảnh thᴢn gi dặm trường, một mnh đạp xe đi từ Di Linh lᬪn tận Kontum rng r suốt một th⣡ng trời với biết bao may rủi dọc đường mưa nắng, đi kht, mệt mỏi… đủ thấy c㡴 c duyn c㪳 nợ từ kiếp no với cao nguyn đến trời đất cũng phải kinh động. ઠ Với Amai B’Lan, Ty nguyn n⪳i chung hay Cheo Reo, Ph Bổn, Ayunpa, Krng Pa n괳i ring l qu꠪ hương đất nước, l bun lഠng, m cũng l chỗ dựa tinh thần của c࠴. Chỉ cần một khng gian nhỏ b l䩠 vng đất hẻo lnh của Ayunpa v顠 một qung thời gian ngắn ngủi thi cũng đủ㴠sinhra Amai B’Lan, đủ để tạo n*n số phận c, duyn nợ c䪴, con người v cuộc đời c. Chഭnh cuộc sống nội tm đ th⣺c đẩy c hướng về pha n䭺i, nn qua một hoạt động mục vụ của nh thờ c꠴ tm thấy niềm vui trong cng việc dạy học để gi촺p cho cc em người Jrai học tốt hơn, dạy cho cc em biết phᡢn biệt tốt xấu để trnh bị người đời lừa đảo. Amai B’Lan đến với người Jrai hoᠠn ton khng mang theo hoഠi bo của con người thời đại, như c nhỏ nhẹ ph㴢n trần“Khng dm c䡳 ước muốn tm hiểu một dn tộc thẳm s좢u v lạ lng trong qu๣ng thời gian ngắn như thế”.Nhưng s"u trong một tm hồn hiền ha, chất phⲡc như nương rẫy, Amai B’Lan đến với Ty nguyn bằng tinh thần thiện ch⪭, bằng hơi thở, bằng nhớ thương, bằng nỗi m ảnh trước cảnh đời khng như cᴴ mơ ước, người đọc mới cảm nhận tự đy lng cᲴ dng ln những gợn s⪳ng u hoi. Chng ta hຣy nghe Amai B’Lan diễn tả tm trạng ny: “T⠴i đ tới nơi cần tới sau nhiều ngy mơ tưởng về thủ phủ của người Jrai, về v㠹ng đất của Pơtao Apui, về những căn nh sn đࠪm đm bập bng 깡nh lửa kể akhan, về một dn tộc c đời sống tⳢm linh v cng s乢u sắc, nhưng sao cảm gic trong ti thật lạ, cᴳ g đ như l쳠 tan vỡ.” Đọc Amai B’Lan, ta thường gặp những lời trần tnh biểu hiện lng biết ơn v체 lượng những con người miền cao, cũng như c bộc l nhận thức một loại triết l䴽 trăn trở, cảm thng về cuộc đời con người đ mất đất, mất cả chủ quyền. Chia sẽ nỗi trầm lu䣢n của người bản địa, Amai B’Lan thổ lộ: “Người Jrai đ từng l chủ v㠹ng đất ny (tn Gia Lai đọc từ chữ “Jrai” mઠ ra). Tổ tin họ đ sống v꣠ đ chết ở đy. Họ c㢳 cch sống v văn hᠳa của ring họ… Trn đầu họ lꪠ bầu trời tự do. Dưới chn họ l đất rừng linh thi⠪ng. Họ sống như thế biết bao thế hệ. Mọi chuyện cứ diễn ra như thuở ban đầu cho tới khi người Kinh tới.” Chnh v thế m� xuyn qua Nước Mắt Của Rừng, ta thấy cuộc sống của đồng bo miền n꠺i đ bị đồng ha v㳠o đời sống thnh thị đầy hỗn tạp, tục lụy, mo mੳ, chao đảo, ngụy tạo. Sau cơn bo thời thế, những ci đẹp, những c㡡i bnh dị, mộc mạc của con người thuần lương, ci hoang dại n졪n thơ, ci ho hᠹng cao cả… đ bị thay thế bằng những ci bi thương, những c㡡i thấp hn dung tục, ci 衡c tm, c t⡭nh. R rng l堠 bầu khng kh thi䭪ng ling v b꠭ ẩn nằm su trong bản chất cuộc sống như biểu tượng tm hồn d⢢n tộc của đồng bo thiểu số đ ho࣠n ton đảo lộn từ gốc rễ. T࠴i xa qu lu rồi, cꢳ hơn nửa đời người chưa từng trở lại nn thầm tiếc cho ci khố thꡢn yu của người đn ꠴ng Thượng v ci xࡠ-gạc trn vai, hay ci eng truyền thống của người đꡠn b Thượng với ci gࡹi trn lưng c c곲n theo họ ln rừng ln rẫy, ra chợ bꪺa hay khng. Cn những biểu tượng mu䲴n thuở của đại ngn như ci nࡡ, ci tn, c᪡i t v c頳 cn treo trn v⪡ch nứa? C2n nữa, con chim ng lo, con chim kơ-tia hay con chim ka-lơi c䣳 cn… tức tiếng ht của con chim hoⳠng anh m ht vang tr೪n rừng trn ni, v꺠 cả ci nai, ci hoẵng dễ gᡬ tồn tại trn nương rẫy thn thương? ꢠ Đọc Nước Mắt Của Rừng, người đọc mới xt xa, hoi cảm v㠬 giữa cuộc sống hiện đại đ mọc ln những h㪠ng qun caf, quᩡn nhậu, cửa hng điện thoại v cࠡc dịch vụ khc, người đọc khng cᴲn tm thấy nhiều dấu vết hiền ha, 첪m ả của bun lng, kh䠴ng cn bếp lửa nh s⠠n ấm p, khng cᴲn tiếng chầy gi gạo ngoi s㠢n, khng cn tiếng m䲵 tru, khng cả những lũy tre lⴠng vươn ln xanh ngt, cꡳ những chiếc l tre rơi trong hiu hiu gi về. Amai B’Lan hết sức chua ch᳡t: “Người ta đ thay nh s㠠n bằng nh xy, vật dụng trong nhࢠ cũng l của người Kinh. Giới trẻ thay ci vࡡy truyền thống bằng quần jeans b st. Ở một g㡳c của bun, đn 䠴ng tụ tập gầy sng bạc, uống rượu v chửi tục. Người trong bu⠴n ni: “Người Jrai by giờ đ㢣 biết học theo người Kinh rồi. Con gi Jrai đ biết lᣠm đĩ cn con trai đ biết ăn cắp rồi.”⣠Chnh những ấn tượng nặng nề đ đ� m ảnh Amai B’Lan, lm tᠢm hồn c nghing xuống nỗi đau trước những nền tảng đạo đức l䪢u đời đ lm con người băng hoại. 㠠 Amai B’Lan, với tm hồn hoi cổ lu⠴n lun nuối tiếc qu khứ, thiết tha với con người cũ, y䡪u mến mảnh đất thin nhin mꪠu mỡ của ni của rừng. Chnh v꭬ lẽ đ, mang tm trạng của nghệ sĩ với tất cả rung cảm ch㢢n thnh, c đണ hết lng lm cho rừng n⠺i v những con người hoang d n࣠y sống lại trong văn chương miền cao. Ảnh: Trần Thị Trung Thu Nh,n họ qua những trang giấy trắng, mực đen, người đọc cn c thể “chạm” vⳠo qu khứ để gặp lại một vị thừa sai người Php đᡡng knh trọng l cha Jacques Dournes, người đ� hy sinh một đời của mnh để mang tnh thương Thi쬪n Cha đến cho những người Thượng hoang sơ, điu đứng khổ cực, ꪡo quần lam lũ, nh mắt th xa xăm. Cũng xuyᬪn qua những trang văn ny, ta cũng c thể chuyện trೲ thn thiết với những con người thng tục như Mơai, Ama H’siu, Ami H’siu, Ơi H’hiam, chị H’nhao, b⴩ H’mi… hoặc người gi lᠠng đại diện cho ch v� quyền lực của cộng đồng sắc tộc, ngay cả những nhn vật tm linh Pơtao nước (Thủy X⢡), Pơtao lửa (Hỏa X)… l những con người sinh ra từ cuộc sống sơn lᠢm huyền b. Nhưng m� con người Amai B’Lan cũng lạ lắm. Lạ ở ci chỗ, bằng ci giọng cảm khᡡi thm trầm, c đang rưng rưng kể cho chⴺng ta nghe về những nỗi buồn mnh mng trước c괡i thế thi nhn t᢬nh, rồi đột ngột như một thứ lịch sử sang trang, ta lại gặp, lại nghe ci giọng c tửng như đᠹa cợt của c, khi c săng s䴡i ln giọng kể về cch sống hꡲa mnh với người bản địa. Hy lật lại những trang đầu m죠 coi. Amai B’Lan đ để cho ngi b㲺t của mnh hồn nhin, thơ thới vẽ n쪪n những con người một thời thuộc về hoang sơ rừng r lm cho người đọc cảm giꠡc rằng mọi vấn đề của đời sống miền ni vẫn cứ như xưa, sinh sống trong yn bꪬnh, tự tại. Nh văn trẻ tuổi của chng ta sầu đời, giận đời, thương đời nhưng khng căm hận cuộc đời. L괠 v ci vẻ đẹp nh졢n bản của Amai B’Lan trong Nước Mắt Của Rừng chứa đựng một triết l thuần khiết m nồng n�n, thấm đượm một tinh thần lạc quan của phương Đng. Mặc d cuộc sống hiện nay đ乣 khiến cho mọi vẻ đẹp về tnh người của người Jrai bị hao mn, nhưng ch청nh ci thiện mỹ của c, dựa trᴪn nền tảng lấy niềm tin hăm hở soi vo vng hiu hắt nhất, tăm tối nhất để tạo cho sức sống con người một bộ mặt tươi s๡ng hơn, đng yu hơn. ᪠ Nước Mắt Của Rừng l tập bt kຽ đầu tay của Amai B’lan, qua đ, c đ㴣 vẽ lại một bức tranh phong ph, vừa hoang dại nn thơ vừa khơi dậy một sức sống tiềm tꪠng của những người con của ni rừng đại ngn mꠠ tổ tin của họ đ từng dũng cảm tranh đấu với thi꣪n nhin v th꠺ dữ, bn vo l㠲ng đất xương mu của mnh để hᬬnh thnh một Ty nguyࢪn mnh mng, h괹ng vĩ như ngy nay. Chnh v୬ thế, Amai B’Lan sống giữa nền văn minh cơ kh hiện đại, giữa nh s�ng ph phiếm của đ thị đầy vật chất c鴡m dỗ vẫn khng chi phối tm hồn c䢴. Ở Amai B’Lan, suốt một dẫy cao nguy*n hng vĩ đ được ng飲i bt của c khoanh lại th괠nh một vng đất hiu quạnh, nhỏ b mang t驪n Ayunpa. Ở đ, đất pha ct mọc l㡪n những chp ni, những cụm rừng, những m㺡i nh cũ kỹ v những con người Jrai thật thࠠ, chất phc bn cạnh những truyền thuyết, huyền thoại, sử thi, chuyện cổ t᪭ch dn gian v cⴹng phong ph từ hnh thể tới mꬠu sắc. Tập b:t k được chia ra nhiều tiểu đoạn, nhưng mỗi tiểu đoạn lại l một chuỗi tiếp nối như một bức ph�c họa bằng tư tưởng nghệ thuật đầy mu sắc v ࠢm điệu, thể hiện niềm đam m sng tạo của tꡡc giả m tả nhiệt tnh về cuộc đời, về t䬬nh thương, về con người du canh du cư v thời thế m tr젴i theo dng đời ph v⹢n, tụ tn, dở dang , lun luᴴn mất mt, thua thiệt trước những “Yuăn”, những m mưu toan t᢭nh của những loại người c tnh ᭡c tm. Đọc Nước Mắt Của Rừng quả l c⠳ nhiều niềm vui, nỗi buồn như chnh dng đời tr�i nổi những buồn vui, nhưng sng tc của Amai B’Lan cᡳ tm huyết tự sự bằng chữ nghĩa, đ thả tr⣪n trang giấy một thứ tnh yu da diết d쪠nh ring cho những con người từng đến rồi đi, sống v chết trong niềm tự hꠠo được lm người với nghĩa đ཭ch thực của n. P.N.T 㠠 (*)Nước Mắt Của Rừng. B:t K của Amai B’Lan.Tựa: Phan Ni Tấn.Nhn Ảnh Xuất Bản. B�a v tranh: Khnh Trường.Tr࡬nh By: L Hઢn & Tạ Quốc Quang.Copyright @ 2013 by Trung Thu. ISBN: 978-0-9811982-9-3.Ấn ph v bưu ph� 15 M.K.S!ch c thể đặt mua theo địa chỉ sau: Mr. L H㪢n 375 Destino Circle,San Jose, CA 95133 U.S.A or han.le3359@gmail. theo http://www.gocnhinalan.com
0 Rating 226 views 1 like 0 Comments
Read more
By: On April 16, 2013
Phan Ni Tấn Đọc Nước Mắt Của Rừng, người đọc mới x3t xa, hoi cảm v giữa cuộc sống hiện đại đଣ mọc ln những hng quꠡn caf, qun nhậu, cửa h顠ng điện thoại v cc dịch vụ khࡡc, người đọc khng cn t䲬m thấy nhiều dấu vết hiền ha, m ả của bu⪴n lng, khng cലn bếp lửa nh sn ấm ࠡp, khng cn tiếng chầy gi䲣 gạo ngoi sn, khࢴng cn tiếng m trⵢu, khng cả những lũy tre lng vươn l䠪n xanh ngt, c những chiếc l᳡ tre rơi trong hiu hiu gi về. Amai B’Lan l b㠺t hiệu của một c gio từng dạy học thiện nguyện ở miền cao. C䡴 cn rất trẻ v d⠹ chỉ dạy một qung thời gian ngắn tại một bun l㴠ng heo ht của miền Thượng du nhưng cũng đủ để c thực hiện được ước mơ nhỏ b괩 của mnh l viết ra tập b젺t k mang một ci t�n hết sức “miền Thượng”:Nước Mắt Của Rừng(*). Đọc Nước Mắt Của Rừng, người đọc dễ nhận thấy ngay Amai B’lan viết về T"y nguyn với biết bao thiện ch chꭢn thnh như viết về cuộc đời mnh: “T଴i m cao nguyn khꪴng đơn thuần chỉ v vẻ đẹp trinh khi của n촳, m cn vಬ trong chuyến đi mạo hiểm đầu đời, ti được những con người tốt bụng của cao nguyn đ䪹m bọc khi sa cơ lỡ bước. Giờ đy, ti muốn lⴠm một ci g đᬳ cho vng đất đng y顪u ny.” Tuổi 18 lࠠ lứa tuổi đẹp như bng hoa vươn ln qu䪣ng trời xanh bt ngt mᡠ cũng l một lứa tuổi đầy l tưởng, tuổi của phiཪu lưu mạo hiểm từ trong mu. Đoạn c tả cảnh thᴢn gi dặm trường, một mnh đạp xe đi từ Di Linh lᬪn tận Kontum rng r suốt một th⣡ng trời với biết bao may rủi dọc đường mưa nắng, đi kht, mệt mỏi… đủ thấy c㡴 c duyn c㪳 nợ từ kiếp no với cao nguyn đến trời đất cũng phải kinh động. ઠ Với Amai B’Lan, Ty nguyn n⪳i chung hay Cheo Reo, Ph Bổn, Ayunpa, Krng Pa n괳i ring l qu꠪ hương đất nước, l bun lഠng, m cũng l chỗ dựa tinh thần của c࠴. Chỉ cần một khng gian nhỏ b l䩠 vng đất hẻo lnh của Ayunpa v顠 một qung thời gian ngắn ngủi thi cũng đủ㴠sinhra Amai B’Lan, đủ để tạo n*n số phận c, duyn nợ c䪴, con người v cuộc đời c. Chഭnh cuộc sống nội tm đ th⣺c đẩy c hướng về pha n䭺i, nn qua một hoạt động mục vụ của nh thờ c꠴ tm thấy niềm vui trong cng việc dạy học để gi촺p cho cc em người Jrai học tốt hơn, dạy cho cc em biết phᡢn biệt tốt xấu để trnh bị người đời lừa đảo. Amai B’Lan đến với người Jrai hoᠠn ton khng mang theo hoഠi bo của con người thời đại, như c nhỏ nhẹ ph㴢n trần“Khng dm c䡳 ước muốn tm hiểu một dn tộc thẳm s좢u v lạ lng trong qu๣ng thời gian ngắn như thế”.Nhưng s"u trong một tm hồn hiền ha, chất phⲡc như nương rẫy, Amai B’Lan đến với Ty nguyn bằng tinh thần thiện ch⪭, bằng hơi thở, bằng nhớ thương, bằng nỗi m ảnh trước cảnh đời khng như cᴴ mơ ước, người đọc mới cảm nhận tự đy lng cᲴ dng ln những gợn s⪳ng u hoi. Chng ta hຣy nghe Amai B’Lan diễn tả tm trạng ny: “T⠴i đ tới nơi cần tới sau nhiều ngy mơ tưởng về thủ phủ của người Jrai, về v㠹ng đất của Pơtao Apui, về những căn nh sn đࠪm đm bập bng 깡nh lửa kể akhan, về một dn tộc c đời sống tⳢm linh v cng s乢u sắc, nhưng sao cảm gic trong ti thật lạ, cᴳ g đ như l쳠 tan vỡ.” Đọc Amai B’Lan, ta thường gặp những lời trần tnh biểu hiện lng biết ơn v체 lượng những con người miền cao, cũng như c bộc l nhận thức một loại triết l䴽 trăn trở, cảm thng về cuộc đời con người đ mất đất, mất cả chủ quyền. Chia sẽ nỗi trầm lu䣢n của người bản địa, Amai B’Lan thổ lộ: “Người Jrai đ từng l chủ v㠹ng đất ny (tn Gia Lai đọc từ chữ “Jrai” mઠ ra). Tổ tin họ đ sống v꣠ đ chết ở đy. Họ c㢳 cch sống v văn hᠳa của ring họ… Trn đầu họ lꪠ bầu trời tự do. Dưới chn họ l đất rừng linh thi⠪ng. Họ sống như thế biết bao thế hệ. Mọi chuyện cứ diễn ra như thuở ban đầu cho tới khi người Kinh tới.” Chnh v thế m� xuyn qua Nước Mắt Của Rừng, ta thấy cuộc sống của đồng bo miền n꠺i đ bị đồng ha v㳠o đời sống thnh thị đầy hỗn tạp, tục lụy, mo mੳ, chao đảo, ngụy tạo. Sau cơn bo thời thế, những ci đẹp, những c㡡i bnh dị, mộc mạc của con người thuần lương, ci hoang dại n졪n thơ, ci ho hᠹng cao cả… đ bị thay thế bằng những ci bi thương, những c㡡i thấp hn dung tục, ci 衡c tm, c t⡭nh. R rng l堠 bầu khng kh thi䭪ng ling v b꠭ ẩn nằm su trong bản chất cuộc sống như biểu tượng tm hồn d⢢n tộc của đồng bo thiểu số đ ho࣠n ton đảo lộn từ gốc rễ. T࠴i xa qu lu rồi, cꢳ hơn nửa đời người chưa từng trở lại nn thầm tiếc cho ci khố thꡢn yu của người đn ꠴ng Thượng v ci xࡠ-gạc trn vai, hay ci eng truyền thống của người đꡠn b Thượng với ci gࡹi trn lưng c c곲n theo họ ln rừng ln rẫy, ra chợ bꪺa hay khng. Cn những biểu tượng mu䲴n thuở của đại ngn như ci nࡡ, ci tn, c᪡i t v c頳 cn treo trn v⪡ch nứa? C2n nữa, con chim ng lo, con chim kơ-tia hay con chim ka-lơi c䣳 cn… tức tiếng ht của con chim hoⳠng anh m ht vang tr೪n rừng trn ni, v꺠 cả ci nai, ci hoẵng dễ gᡬ tồn tại trn nương rẫy thn thương? ꢠ Đọc Nước Mắt Của Rừng, người đọc mới xt xa, hoi cảm v㠬 giữa cuộc sống hiện đại đ mọc ln những h㪠ng qun caf, quᩡn nhậu, cửa hng điện thoại v cࠡc dịch vụ khc, người đọc khng cᴲn tm thấy nhiều dấu vết hiền ha, 첪m ả của bun lng, kh䠴ng cn bếp lửa nh s⠠n ấm p, khng cᴲn tiếng chầy gi gạo ngoi s㠢n, khng cn tiếng m䲵 tru, khng cả những lũy tre lⴠng vươn ln xanh ngt, cꡳ những chiếc l tre rơi trong hiu hiu gi về. Amai B’Lan hết sức chua ch᳡t: “Người ta đ thay nh s㠠n bằng nh xy, vật dụng trong nhࢠ cũng l của người Kinh. Giới trẻ thay ci vࡡy truyền thống bằng quần jeans b st. Ở một g㡳c của bun, đn 䠴ng tụ tập gầy sng bạc, uống rượu v chửi tục. Người trong bu⠴n ni: “Người Jrai by giờ đ㢣 biết học theo người Kinh rồi. Con gi Jrai đ biết lᣠm đĩ cn con trai đ biết ăn cắp rồi.”⣠Chnh những ấn tượng nặng nề đ đ� m ảnh Amai B’Lan, lm tᠢm hồn c nghing xuống nỗi đau trước những nền tảng đạo đức l䪢u đời đ lm con người băng hoại. 㠠 Amai B’Lan, với tm hồn hoi cổ lu⠴n lun nuối tiếc qu khứ, thiết tha với con người cũ, y䡪u mến mảnh đất thin nhin mꪠu mỡ của ni của rừng. Chnh v꭬ lẽ đ, mang tm trạng của nghệ sĩ với tất cả rung cảm ch㢢n thnh, c đണ hết lng lm cho rừng n⠺i v những con người hoang d n࣠y sống lại trong văn chương miền cao. Ảnh: Trần Thị Trung Thu Nh,n họ qua những trang giấy trắng, mực đen, người đọc cn c thể “chạm” vⳠo qu khứ để gặp lại một vị thừa sai người Php đᡡng knh trọng l cha Jacques Dournes, người đ� hy sinh một đời của mnh để mang tnh thương Thi쬪n Cha đến cho những người Thượng hoang sơ, điu đứng khổ cực, ꪡo quần lam lũ, nh mắt th xa xăm. Cũng xuyᬪn qua những trang văn ny, ta cũng c thể chuyện trೲ thn thiết với những con người thng tục như Mơai, Ama H’siu, Ami H’siu, Ơi H’hiam, chị H’nhao, b⴩ H’mi… hoặc người gi lᠠng đại diện cho ch v� quyền lực của cộng đồng sắc tộc, ngay cả những nhn vật tm linh Pơtao nước (Thủy X⢡), Pơtao lửa (Hỏa X)… l những con người sinh ra từ cuộc sống sơn lᠢm huyền b. Nhưng m� con người Amai B’Lan cũng lạ lắm. Lạ ở ci chỗ, bằng ci giọng cảm khᡡi thm trầm, c đang rưng rưng kể cho chⴺng ta nghe về những nỗi buồn mnh mng trước c괡i thế thi nhn t᢬nh, rồi đột ngột như một thứ lịch sử sang trang, ta lại gặp, lại nghe ci giọng c tửng như đᠹa cợt của c, khi c săng s䴡i ln giọng kể về cch sống hꡲa mnh với người bản địa. Hy lật lại những trang đầu m죠 coi. Amai B’Lan đ để cho ngi b㲺t của mnh hồn nhin, thơ thới vẽ n쪪n những con người một thời thuộc về hoang sơ rừng r lm cho người đọc cảm giꠡc rằng mọi vấn đề của đời sống miền ni vẫn cứ như xưa, sinh sống trong yn bꪬnh, tự tại. Nh văn trẻ tuổi của chng ta sầu đời, giận đời, thương đời nhưng khng căm hận cuộc đời. L괠 v ci vẻ đẹp nh졢n bản của Amai B’Lan trong Nước Mắt Của Rừng chứa đựng một triết l thuần khiết m nồng n�n, thấm đượm một tinh thần lạc quan của phương Đng. Mặc d cuộc sống hiện nay đ乣 khiến cho mọi vẻ đẹp về tnh người của người Jrai bị hao mn, nhưng ch청nh ci thiện mỹ của c, dựa trᴪn nền tảng lấy niềm tin hăm hở soi vo vng hiu hắt nhất, tăm tối nhất để tạo cho sức sống con người một bộ mặt tươi s๡ng hơn, đng yu hơn. ᪠ Nước Mắt Của Rừng l tập bt kຽ đầu tay của Amai B’lan, qua đ, c đ㴣 vẽ lại một bức tranh phong ph, vừa hoang dại nn thơ vừa khơi dậy một sức sống tiềm tꪠng của những người con của ni rừng đại ngn mꠠ tổ tin của họ đ từng dũng cảm tranh đấu với thi꣪n nhin v th꠺ dữ, bn vo l㠲ng đất xương mu của mnh để hᬬnh thnh một Ty nguyࢪn mnh mng, h괹ng vĩ như ngy nay. Chnh v୬ thế, Amai B’Lan sống giữa nền văn minh cơ kh hiện đại, giữa nh s�ng ph phiếm của đ thị đầy vật chất c鴡m dỗ vẫn khng chi phối tm hồn c䢴. Ở Amai B’Lan, suốt một dẫy cao nguy*n hng vĩ đ được ng飲i bt của c khoanh lại th괠nh một vng đất hiu quạnh, nhỏ b mang t驪n Ayunpa. Ở đ, đất pha ct mọc l㡪n những chp ni, những cụm rừng, những m㺡i nh cũ kỹ v những con người Jrai thật thࠠ, chất phc bn cạnh những truyền thuyết, huyền thoại, sử thi, chuyện cổ t᪭ch dn gian v cⴹng phong ph từ hnh thể tới mꬠu sắc. Tập b:t k được chia ra nhiều tiểu đoạn, nhưng mỗi tiểu đoạn lại l một chuỗi tiếp nối như một bức ph�c họa bằng tư tưởng nghệ thuật đầy mu sắc v ࠢm điệu, thể hiện niềm đam m sng tạo của tꡡc giả m tả nhiệt tnh về cuộc đời, về t䬬nh thương, về con người du canh du cư v thời thế m tr젴i theo dng đời ph v⹢n, tụ tn, dở dang , lun luᴴn mất mt, thua thiệt trước những “Yuăn”, những m mưu toan t᢭nh của những loại người c tnh ᭡c tm. Đọc Nước Mắt Của Rừng quả l c⠳ nhiều niềm vui, nỗi buồn như chnh dng đời tr�i nổi những buồn vui, nhưng sng tc của Amai B’Lan cᡳ tm huyết tự sự bằng chữ nghĩa, đ thả tr⣪n trang giấy một thứ tnh yu da diết d쪠nh ring cho những con người từng đến rồi đi, sống v chết trong niềm tự hꠠo được lm người với nghĩa đ཭ch thực của n. P.N.T 㠠 (*)Nước Mắt Của Rừng. B:t K của Amai B’Lan.Tựa: Phan Ni Tấn.Nhn Ảnh Xuất Bản. B�a v tranh: Khnh Trường.Tr࡬nh By: L Hઢn & Tạ Quốc Quang.Copyright @ 2013 by Trung Thu. ISBN: 978-0-9811982-9-3.Ấn ph v bưu ph� 15 M.K.S!ch c thể đặt mua theo địa chỉ sau: Mr. L H㪢n 375 Destino Circle,San Jose, CA 95133 U.S.A or han.le3359@gmail. theo http://www.gocnhinalan.com
0 Rating 226 views 1 like 0 Comments
Read more
By: On April 16, 2013
Phan Ni Tấn Đọc Nước Mắt Của Rừng, người đọc mới x3t xa, hoi cảm v giữa cuộc sống hiện đại đଣ mọc ln những hng quꠡn caf, qun nhậu, cửa h顠ng điện thoại v cc dịch vụ khࡡc, người đọc khng cn t䲬m thấy nhiều dấu vết hiền ha, m ả của bu⪴n lng, khng cലn bếp lửa nh sn ấm ࠡp, khng cn tiếng chầy gi䲣 gạo ngoi sn, khࢴng cn tiếng m trⵢu, khng cả những lũy tre lng vươn l䠪n xanh ngt, c những chiếc l᳡ tre rơi trong hiu hiu gi về. Amai B’Lan l b㠺t hiệu của một c gio từng dạy học thiện nguyện ở miền cao. C䡴 cn rất trẻ v d⠹ chỉ dạy một qung thời gian ngắn tại một bun l㴠ng heo ht của miền Thượng du nhưng cũng đủ để c thực hiện được ước mơ nhỏ b괩 của mnh l viết ra tập b젺t k mang một ci t�n hết sức “miền Thượng”:Nước Mắt Của Rừng(*). Đọc Nước Mắt Của Rừng, người đọc dễ nhận thấy ngay Amai B’lan viết về T"y nguyn với biết bao thiện ch chꭢn thnh như viết về cuộc đời mnh: “T଴i m cao nguyn khꪴng đơn thuần chỉ v vẻ đẹp trinh khi của n촳, m cn vಬ trong chuyến đi mạo hiểm đầu đời, ti được những con người tốt bụng của cao nguyn đ䪹m bọc khi sa cơ lỡ bước. Giờ đy, ti muốn lⴠm một ci g đᬳ cho vng đất đng y顪u ny.” Tuổi 18 lࠠ lứa tuổi đẹp như bng hoa vươn ln qu䪣ng trời xanh bt ngt mᡠ cũng l một lứa tuổi đầy l tưởng, tuổi của phiཪu lưu mạo hiểm từ trong mu. Đoạn c tả cảnh thᴢn gi dặm trường, một mnh đạp xe đi từ Di Linh lᬪn tận Kontum rng r suốt một th⣡ng trời với biết bao may rủi dọc đường mưa nắng, đi kht, mệt mỏi… đủ thấy c㡴 c duyn c㪳 nợ từ kiếp no với cao nguyn đến trời đất cũng phải kinh động. ઠ Với Amai B’Lan, Ty nguyn n⪳i chung hay Cheo Reo, Ph Bổn, Ayunpa, Krng Pa n괳i ring l qu꠪ hương đất nước, l bun lഠng, m cũng l chỗ dựa tinh thần của c࠴. Chỉ cần một khng gian nhỏ b l䩠 vng đất hẻo lnh của Ayunpa v顠 một qung thời gian ngắn ngủi thi cũng đủ㴠sinhra Amai B’Lan, đủ để tạo n*n số phận c, duyn nợ c䪴, con người v cuộc đời c. Chഭnh cuộc sống nội tm đ th⣺c đẩy c hướng về pha n䭺i, nn qua một hoạt động mục vụ của nh thờ c꠴ tm thấy niềm vui trong cng việc dạy học để gi촺p cho cc em người Jrai học tốt hơn, dạy cho cc em biết phᡢn biệt tốt xấu để trnh bị người đời lừa đảo. Amai B’Lan đến với người Jrai hoᠠn ton khng mang theo hoഠi bo của con người thời đại, như c nhỏ nhẹ ph㴢n trần“Khng dm c䡳 ước muốn tm hiểu một dn tộc thẳm s좢u v lạ lng trong qu๣ng thời gian ngắn như thế”.Nhưng s"u trong một tm hồn hiền ha, chất phⲡc như nương rẫy, Amai B’Lan đến với Ty nguyn bằng tinh thần thiện ch⪭, bằng hơi thở, bằng nhớ thương, bằng nỗi m ảnh trước cảnh đời khng như cᴴ mơ ước, người đọc mới cảm nhận tự đy lng cᲴ dng ln những gợn s⪳ng u hoi. Chng ta hຣy nghe Amai B’Lan diễn tả tm trạng ny: “T⠴i đ tới nơi cần tới sau nhiều ngy mơ tưởng về thủ phủ của người Jrai, về v㠹ng đất của Pơtao Apui, về những căn nh sn đࠪm đm bập bng 깡nh lửa kể akhan, về một dn tộc c đời sống tⳢm linh v cng s乢u sắc, nhưng sao cảm gic trong ti thật lạ, cᴳ g đ như l쳠 tan vỡ.” Đọc Amai B’Lan, ta thường gặp những lời trần tnh biểu hiện lng biết ơn v체 lượng những con người miền cao, cũng như c bộc l nhận thức một loại triết l䴽 trăn trở, cảm thng về cuộc đời con người đ mất đất, mất cả chủ quyền. Chia sẽ nỗi trầm lu䣢n của người bản địa, Amai B’Lan thổ lộ: “Người Jrai đ từng l chủ v㠹ng đất ny (tn Gia Lai đọc từ chữ “Jrai” mઠ ra). Tổ tin họ đ sống v꣠ đ chết ở đy. Họ c㢳 cch sống v văn hᠳa của ring họ… Trn đầu họ lꪠ bầu trời tự do. Dưới chn họ l đất rừng linh thi⠪ng. Họ sống như thế biết bao thế hệ. Mọi chuyện cứ diễn ra như thuở ban đầu cho tới khi người Kinh tới.” Chnh v thế m� xuyn qua Nước Mắt Của Rừng, ta thấy cuộc sống của đồng bo miền n꠺i đ bị đồng ha v㳠o đời sống thnh thị đầy hỗn tạp, tục lụy, mo mੳ, chao đảo, ngụy tạo. Sau cơn bo thời thế, những ci đẹp, những c㡡i bnh dị, mộc mạc của con người thuần lương, ci hoang dại n졪n thơ, ci ho hᠹng cao cả… đ bị thay thế bằng những ci bi thương, những c㡡i thấp hn dung tục, ci 衡c tm, c t⡭nh. R rng l堠 bầu khng kh thi䭪ng ling v b꠭ ẩn nằm su trong bản chất cuộc sống như biểu tượng tm hồn d⢢n tộc của đồng bo thiểu số đ ho࣠n ton đảo lộn từ gốc rễ. T࠴i xa qu lu rồi, cꢳ hơn nửa đời người chưa từng trở lại nn thầm tiếc cho ci khố thꡢn yu của người đn ꠴ng Thượng v ci xࡠ-gạc trn vai, hay ci eng truyền thống của người đꡠn b Thượng với ci gࡹi trn lưng c c곲n theo họ ln rừng ln rẫy, ra chợ bꪺa hay khng. Cn những biểu tượng mu䲴n thuở của đại ngn như ci nࡡ, ci tn, c᪡i t v c頳 cn treo trn v⪡ch nứa? C2n nữa, con chim ng lo, con chim kơ-tia hay con chim ka-lơi c䣳 cn… tức tiếng ht của con chim hoⳠng anh m ht vang tr೪n rừng trn ni, v꺠 cả ci nai, ci hoẵng dễ gᡬ tồn tại trn nương rẫy thn thương? ꢠ Đọc Nước Mắt Của Rừng, người đọc mới xt xa, hoi cảm v㠬 giữa cuộc sống hiện đại đ mọc ln những h㪠ng qun caf, quᩡn nhậu, cửa hng điện thoại v cࠡc dịch vụ khc, người đọc khng cᴲn tm thấy nhiều dấu vết hiền ha, 첪m ả của bun lng, kh䠴ng cn bếp lửa nh s⠠n ấm p, khng cᴲn tiếng chầy gi gạo ngoi s㠢n, khng cn tiếng m䲵 tru, khng cả những lũy tre lⴠng vươn ln xanh ngt, cꡳ những chiếc l tre rơi trong hiu hiu gi về. Amai B’Lan hết sức chua ch᳡t: “Người ta đ thay nh s㠠n bằng nh xy, vật dụng trong nhࢠ cũng l của người Kinh. Giới trẻ thay ci vࡡy truyền thống bằng quần jeans b st. Ở một g㡳c của bun, đn 䠴ng tụ tập gầy sng bạc, uống rượu v chửi tục. Người trong bu⠴n ni: “Người Jrai by giờ đ㢣 biết học theo người Kinh rồi. Con gi Jrai đ biết lᣠm đĩ cn con trai đ biết ăn cắp rồi.”⣠Chnh những ấn tượng nặng nề đ đ� m ảnh Amai B’Lan, lm tᠢm hồn c nghing xuống nỗi đau trước những nền tảng đạo đức l䪢u đời đ lm con người băng hoại. 㠠 Amai B’Lan, với tm hồn hoi cổ lu⠴n lun nuối tiếc qu khứ, thiết tha với con người cũ, y䡪u mến mảnh đất thin nhin mꪠu mỡ của ni của rừng. Chnh v꭬ lẽ đ, mang tm trạng của nghệ sĩ với tất cả rung cảm ch㢢n thnh, c đണ hết lng lm cho rừng n⠺i v những con người hoang d n࣠y sống lại trong văn chương miền cao. Ảnh: Trần Thị Trung Thu Nh,n họ qua những trang giấy trắng, mực đen, người đọc cn c thể “chạm” vⳠo qu khứ để gặp lại một vị thừa sai người Php đᡡng knh trọng l cha Jacques Dournes, người đ� hy sinh một đời của mnh để mang tnh thương Thi쬪n Cha đến cho những người Thượng hoang sơ, điu đứng khổ cực, ꪡo quần lam lũ, nh mắt th xa xăm. Cũng xuyᬪn qua những trang văn ny, ta cũng c thể chuyện trೲ thn thiết với những con người thng tục như Mơai, Ama H’siu, Ami H’siu, Ơi H’hiam, chị H’nhao, b⴩ H’mi… hoặc người gi lᠠng đại diện cho ch v� quyền lực của cộng đồng sắc tộc, ngay cả những nhn vật tm linh Pơtao nước (Thủy X⢡), Pơtao lửa (Hỏa X)… l những con người sinh ra từ cuộc sống sơn lᠢm huyền b. Nhưng m� con người Amai B’Lan cũng lạ lắm. Lạ ở ci chỗ, bằng ci giọng cảm khᡡi thm trầm, c đang rưng rưng kể cho chⴺng ta nghe về những nỗi buồn mnh mng trước c괡i thế thi nhn t᢬nh, rồi đột ngột như một thứ lịch sử sang trang, ta lại gặp, lại nghe ci giọng c tửng như đᠹa cợt của c, khi c săng s䴡i ln giọng kể về cch sống hꡲa mnh với người bản địa. Hy lật lại những trang đầu m죠 coi. Amai B’Lan đ để cho ngi b㲺t của mnh hồn nhin, thơ thới vẽ n쪪n những con người một thời thuộc về hoang sơ rừng r lm cho người đọc cảm giꠡc rằng mọi vấn đề của đời sống miền ni vẫn cứ như xưa, sinh sống trong yn bꪬnh, tự tại. Nh văn trẻ tuổi của chng ta sầu đời, giận đời, thương đời nhưng khng căm hận cuộc đời. L괠 v ci vẻ đẹp nh졢n bản của Amai B’Lan trong Nước Mắt Của Rừng chứa đựng một triết l thuần khiết m nồng n�n, thấm đượm một tinh thần lạc quan của phương Đng. Mặc d cuộc sống hiện nay đ乣 khiến cho mọi vẻ đẹp về tnh người của người Jrai bị hao mn, nhưng ch청nh ci thiện mỹ của c, dựa trᴪn nền tảng lấy niềm tin hăm hở soi vo vng hiu hắt nhất, tăm tối nhất để tạo cho sức sống con người một bộ mặt tươi s๡ng hơn, đng yu hơn. ᪠ Nước Mắt Của Rừng l tập bt kຽ đầu tay của Amai B’lan, qua đ, c đ㴣 vẽ lại một bức tranh phong ph, vừa hoang dại nn thơ vừa khơi dậy một sức sống tiềm tꪠng của những người con của ni rừng đại ngn mꠠ tổ tin của họ đ từng dũng cảm tranh đấu với thi꣪n nhin v th꠺ dữ, bn vo l㠲ng đất xương mu của mnh để hᬬnh thnh một Ty nguyࢪn mnh mng, h괹ng vĩ như ngy nay. Chnh v୬ thế, Amai B’Lan sống giữa nền văn minh cơ kh hiện đại, giữa nh s�ng ph phiếm của đ thị đầy vật chất c鴡m dỗ vẫn khng chi phối tm hồn c䢴. Ở Amai B’Lan, suốt một dẫy cao nguy*n hng vĩ đ được ng飲i bt của c khoanh lại th괠nh một vng đất hiu quạnh, nhỏ b mang t驪n Ayunpa. Ở đ, đất pha ct mọc l㡪n những chp ni, những cụm rừng, những m㺡i nh cũ kỹ v những con người Jrai thật thࠠ, chất phc bn cạnh những truyền thuyết, huyền thoại, sử thi, chuyện cổ t᪭ch dn gian v cⴹng phong ph từ hnh thể tới mꬠu sắc. Tập b:t k được chia ra nhiều tiểu đoạn, nhưng mỗi tiểu đoạn lại l một chuỗi tiếp nối như một bức ph�c họa bằng tư tưởng nghệ thuật đầy mu sắc v ࠢm điệu, thể hiện niềm đam m sng tạo của tꡡc giả m tả nhiệt tnh về cuộc đời, về t䬬nh thương, về con người du canh du cư v thời thế m tr젴i theo dng đời ph v⹢n, tụ tn, dở dang , lun luᴴn mất mt, thua thiệt trước những “Yuăn”, những m mưu toan t᢭nh của những loại người c tnh ᭡c tm. Đọc Nước Mắt Của Rừng quả l c⠳ nhiều niềm vui, nỗi buồn như chnh dng đời tr�i nổi những buồn vui, nhưng sng tc của Amai B’Lan cᡳ tm huyết tự sự bằng chữ nghĩa, đ thả tr⣪n trang giấy một thứ tnh yu da diết d쪠nh ring cho những con người từng đến rồi đi, sống v chết trong niềm tự hꠠo được lm người với nghĩa đ཭ch thực của n. P.N.T 㠠 (*)Nước Mắt Của Rừng. B:t K của Amai B’Lan.Tựa: Phan Ni Tấn.Nhn Ảnh Xuất Bản. B�a v tranh: Khnh Trường.Tr࡬nh By: L Hઢn & Tạ Quốc Quang.Copyright @ 2013 by Trung Thu. ISBN: 978-0-9811982-9-3.Ấn ph v bưu ph� 15 M.K.S!ch c thể đặt mua theo địa chỉ sau: Mr. L H㪢n 375 Destino Circle,San Jose, CA 95133 U.S.A or han.le3359@gmail. theo http://www.gocnhinalan.com
0 Rating 226 views 1 like 0 Comments
Read more